ضرورت و مزایای احداث خط راه آهن اینچه برون – گنبد – شاهرود -طبس

پایگاه خبری اولکامیز – محمد چرکزی *: از آنجا که راه آهن مطمئن ترین وسیله حمل ونقل بوده و تلفات وخسارتهای ناشی از راه آهن در مقایسه با سایر راهها بسیار ناچیز بوده واز نظر راحتی در زمانهای مساوی کمترین خستگی در مسافرت با قطار احساس میگردد و مناسبترین و ارزانترین وسیله برای انتقال تعداد زیادی مسافر و یا مقدار قابل توجهی از بار می باشد و حتی جهت ساخت نیاز به حریم کمتری نسبت به راه های آسفالته دارد و هزینه احداث آن از احداث یک راه آسفالته چهاربانده ارزانتر است و ازسویی میزان آلودگی قطارهای دیزلی در مقایسه با اتومبیل در شرایط ترافیکی مساوی ، ۱۵ درصد کمتر از آن است لذا باتوجه به مزیّت های ذکر شده ، بسیاری ازمردم علاقه مندندبوسیله راه آهن سفر نموده و دولتها و بازرگانان نیز تمایل دارند ، کالاهای خودرا توسط راه آهن به مقاصد خود حمل نمایند .

در همین راستا در سالیان اخیر باتوجه به شرایط بین المللی ومنطقه ای به نظر میرسد ،کشورهای آسیای میانه و حتی روسیه تمایل دارند از طریق کوتاهترین مسیر یعنی خط ریلی ایران کالاهای خود را جهت عرضه دربازارهای منطقه ای وجهانی به بنادر سواحل جنوبی ایران حمل واز آنجا به سایر کشورها صادر و یا بالعکس کالاهای موردنیاز خود را از طریق بنادر جنوبی ایران و بوسیله راه آهن ایران به کشورشان حمل و وارد نمایند. لذا باتوجه به موقعیت سوق الجیشی ایران ، راه آهن ایران همانند پلی ارتباطی است که کشورهای آسیای میانه و روسیه را به آب های گرم سواحل جنوبی ایران( دریاهای آزاد )متصل مینماید ، لذا کشورمان با استفاده از این فرصت می تواند به درآمدهای قابل توجهی دست یابد .

لذا جهت دستیابی به این امر مهم ،احداث خط ریلی اینچه برون – طبس ضروری بوده و به نظر می رسد اقتصادی ترین ، امن ترین وکوتاهترین مسیر جهت اتصال این دو مکان ،عبور خط ریلی از گنبد کاوس ، آزادشهر، شاهرود و نهایتا اتصال به راه آهن طبس است .

خوشبختانه احداث این محور علاوه بر حمل وانتقال کالاهای کشورهای آسیای میانه ، و روسیه می تواند کالاها ومواد اولیه معدنی و محصولات تولیدی مازاد استان گلستان بویژه شرق گلستان و شمال شرق سمنان رابه سایر استانهای کشور وهمچنین به کشورهای آسیای میانه صادر و همچنین بالعکس کالاهای موردنیاز را وارد نماید.

همچنین به نظر می رسد برخی مواقع بلحاظ پدید آمدن روابط سیاسی ناپایدار با کشورها ویا برخی کشورهای مزبور ترانزیت کالا از کشورهای مذکور کاهش ویا عملا میسر نگردد . در چنین زمانهای استثنایی ترانزیت کالاها ومواد اولیه معدنی و تولیدات داخلی موجود در استان گلستان بویژه شرق گلستان بمرکزیت گنبدکاووس که در واقع می توان به عنوان مرکز اقتصادی گلستان از آن نام برد به مقصد استان های داخلی وبالعکس می تواند سبب ادامه فعالیت خط ریلی مذکور گردیده واین امر سبب ادامه درآمدزایی و دوام فعالیت خط ریلی مذکور را فراهم نماید و توجه به این موضوع ضرورت انتخاب مسیر فوق الذکر را دوچندان می نماید، لذا براساس ویژگی های طبیعی وانسانی و مشاهدات میدانی و همچنین بررسی تصاویر ماهواره ای در مسیر فوق الذکر ( در محدوده شرق استان گلستان )، ضرورت ومزایای احداث خط ریلی مذکور را می توان چنین بیان کرد .

۲- ویژگی طبیعی در محدوده شرق استان گلستان :

۱-۲- ژئومورفولوژی و توپوگرافی : از نظر ژئومورفولوژی و توپوگرافی در استان گلستان می توان مسیر مورد نظر را در چند قسمت مطاله وبررسی کرد الف ) اراضی صاف و هموار جلگه ای: از اینچه برون الی گنبد کاووس و از گنبد کاووس تا آزاد شهر ب )کوهپایه ای باشیب کم : از آزادشهر تا نوده ج ) کوهستانی در دوبخش : الف )دره ای وسیع وباز : ازشهر نوده تا محدوده خوش ییلاق- ب ) کوهستانی مرتفع : از ابتدای محدود خوش ییلاق تا انتهای ارتفاعات کوهستانی خوش ییلاق باشیب ملایم وگاها تند –

۲-۲- اقلیم : بخش شمالی گنبدکاووس دارای اقلیم گرم ونیمه خشک ومیزان بارش درآن ۲۰۰ الی ۲۵۰ میلییمتر وبخش مرکزی گنبدکاووس دارای اقلیم معتدل ومیزان بارش حدودا ۴۰۰ میلیمتر و محدوده کوهپایه ای آزادشهر نیزدارای اقلیم معتدل و با میزان بارش ۴۰۰- ۶۰۰ میلمترو بخش کوهستانی نیز دارای اقلیم کوهستانی با میزان بارش ۶۰۰ – ۸۰۰ میلیمتر بوده لازم به ذکر است در منطقهء کوهستانی مذکور پس از بارش برف و باران وبروز یخبندان درایام سرد سال به علّت امکان ساخت راه آهن در دامنه آفتابگیر کوهستانی (خوش ییلاق ) در کمترین زمان ممکن ،تردد در آن به سهولت امکان پذیر میگردد.

۳-۲- پوشش گیاهی و زیست محیطی : مسیر فوق الذکر در محدوده اراضی مسطح و هموار وحتی دره ای باز و وسیع از نوع پوشش گیاهی مرتعی با عمر کوتاه ، تًنک و ازتنوع کمتری برخوردار است وهمچنین بخش بسیار ناچیزی از آن در دامنه شمالی البرز شرقی در حوزه شهرستان آزادشهر ، دارای پوشش جنگلی است . وهمچنین این مسیر محل ترددجانوران وحشی نمیباشد .

۴-۲– معادن : ۱- معادن صدف در شمال گنبدکاووس ۲- معادن زغال سنگ البرز شرقی در پیرامون محور جاده آسفالته آزادشهر – شاهرود ( محور خوش ییلاق ) ۳- معادن سنگ ، شن وماسه

۳= ویژگیهای انسانی و اقتصادی در محدوده گنبدکاووس( شرق گلستان ) :

۱-۳- در پیرامون خط ریلی موردنظر بیش از یک میلیون نفر از جمعیت استان گلستان ساکن بوده که در بخش کشاورزی – صنعت و خدمات فعالیت دارند . که با اتصال به خط آهن شاهرود امکان جابجایی مسافر ازشرق گلستان به سایر شهرهای مهم کشور میسر می گردد.

۲-۳- در بخش کشاورزی ، حدودا ۶۵۰ هزار تن گندم در شرق گلستان به( مرکزیت گنبدکاووس) تولید میگرددو پس از انباردر سیلوهای منطقه، بخش اعظم آن در کارخانه های آرد به آرد تبدیل و به سایر نقاط ،بویژه به تهران ارسال می شود وهمچنین کاشت وتولید انواع محصولات زراعی وباغی نظیر پنبه شالی گرجه فرنگی ، و ذرت و ، هندوانه و….. که هریک علاوه بر مصرف در داخل استان به سایر استانها من الجمله تهران صادر می شود.

۳-۳- این منطقه در بخش دامپروری به علت و جود هزاران راس دام نظیرگاو و گوسفند و شتر و دهها مرغداری تولید گوشت وتخم مرغ در شرق گلستان و همچنین وجود و استقرار بزرگترین مرکز خرید وفروش دام معروف به مال بازار ( در شمال وشمال شرق کشور )در شهرستان گنبد کاووس و سایر تولیدات دامی ، از مراکز مهم دامپروری کشور محسوب میگردد .

۴-۳- وجود شهرک صنعتی ۱۰۰ هکتاری فعال گنبد کاووس – ناجیه صنعتی فعال آقچه لی (آَزادشهر) وشهرک صنعتی فعال آزادشهر و همچنین شهرک صنعتی فعال مینودشت – شهرک صنعتی فعال علی آباد کتول و معادن فعال صدف در شمال گنبد کاووس (آق بند ) – وجود کارخانجات فعال پنبه پاک کنی در شرق گلستان – کارخانه سیمان پیوند گلستان – کارخانه فولاد گلستان وهمچنین مصوبه شهرک صنعتی ۴۰۰ هکتاری گنبدکاووس که در طرح جامع شهرستان گنبد کاووس مصوب ، و در ۱۴ کیلومتری شمال گنبدکاووس در مسیر جاده داشلی برون مکان یابی گردیده و تاکنون اجرایی نگردیده ومی تواندبه منظورتکمیل توسعه صنعتی شهرستان گنبدکاووس اجرایی گردد .

۵-۳- وجود معادن زغال سنگ شرقی وبهره برداری ازآن در مسیر محور گنبد آزادشهر شاهرود که روزانه بین هزار وپانصد تا ۲۰۰۰ نن زغال سنگ استخراج گردیده و استخراج سالانه آن حدودا ۵۰۰ هزارتن است و همه روزه توسط نزدیک به ۷۰ الی ۱۰۰ کامیون سنگین به شاهرود ودامغان پس ازبارگیری حمل می شود واز آنجا بخش قابل توجهی از زغال سنگ توسط واگن های باری وخط ریلی به مقصد ذوب آهن اصفهان و…. حمل میگردد.

۶-۲- هم اکنون عبور ومرورکامیونهای سنگین بمنظورحمل زغالسنگ البرز شرقی وسایر کامیونهای سنگین نظیر کامیونهای حمل سیمان و آهن و گندم و آرد و … ازمحور آزادشهر- خوش ییلاق انجام و سبب تخریب آسفالت این راه سوق الجیشی میگردد که این امر موجب میگردد که هرساله اداره راهسازی بخش قابل توجهی از مسیر جاده آسفالته مذکور را جهت تسهیل عبور ومرور روسازی وتعمیر ویا بازسازی نماید.

نتیجه گیری :

۱-۴- اجرای پروژه در مسیر فوق الذکر ، نیاز به خاکبرداری وخاکریزی کمتری داردو همچنین نیاز به ساخت پل وتونل های کمتری است . وبعلت در دسترس بودن معادن سنگ وشن وماسه ، تامین سنگ شن وماسه مورد لزوم جهت احداث لایهئ زیر بالاست و بالاست ، از نزدیکترین محل امکان پذیر است، وبدین منظورهزینه احداث خط ریلی در مسیر مذکور ارزانتر واقتصادی تر است .

۲-۴- وجود اراضی هموار ومسطح ازمنابع ملی در شمال شهرستان گنبد کاووس و تملک رایگان زمین موردنیاز جهت احداث ایستگاه واحداث انبارها وسوله های متنوع جهت دپوی کالا و… بدون تخریب اراضی کشاورزی در راستای توسعه پایدار ممکن است واین موضوع نیز سبب کاهش هزینه ساخت میگردد .

۳-۴- از منظر پوشش گیاهی و زیست محیطی مسیر فوق الذکر از پوشش جنگلی وتنوع گیاهی کمتری برخوردار است و به عبارتی دیگر، بخش بسیار ناچیزی از آن از پوشش جنگلی برخوردار است وبه این جهت اخذ مجوز از ادارات دخیل در مسایل محیط زیست سهل تر است وبا احداث تونلی با طول کوتاه بدون آسیب رساندن و یا با کمترین آسیب به پوشش جنگلی ومحیط زیست ، خط ریلی می تواند از مسیر دارای پوشش جنگلی عبور نماید.

۴-۴- اتصال نقاط شهری وروستایی یکی از اهداف احداث وتوسعه خط ریلی درسطح جهانی است وبرنامه های توسعه ملی ومنطقه ای نیز از آن تبعیت می نماید . لذا در پیرامون خط ریلی موردنظر بیش از یک میلیون نفر از جمعیت استان گلستان ساکن می باشد . این مسیر علاوه بر سکونتگاه های شهری مهمی نظیر گنبدکاووس – آزادشهر – شاهرود ،برخی نقاط روستایی را نیز به هم وصل می کند ، که بدین طریق با اتصال به خط آهن شاهرود امکان جابجایی مسافر ازشرق گلستان به سایر شهرهای مهم نظیر تهران – مشهد و…. وبالعکس میسر می گردد . همچنین تماشای چشم اندازهای طبیعی وانسانی ( سکونتگاه های شهری و روستایی و مناظر آن) در مسیر خط آهن توسط مسافران ، سبب کاهش خستگی جسمی ،روحی وروانی آنان میگردد.

۵-۴-لازم به ذکر است که در صورت اجرای خط ریلی مذکور سیلوهای گندم و کارخانه های آرد ، شهرک های صنعتی گنبد – – آزادشهر – مینودشت – علی آباد کتول وناحیه صنعتی آقچه لی ، کارخانه سیمان پیوند گلستان ، معادن صدف گنبدکاووس ،معادن زغال سنگ البرز شرقی در شرق استان گلستان و همچنین کارخانه سیمان شاهرود در استان سمنان حتی بخش کالپوش شهرستان میامی در نزدیکی خط آهن اینچه برون – گنبد – شاهرود واقع بوده ودر صورت اجرای مسیر،براحتی ودرکمترین زمان در صورت نیاز ، جهت حمل کالا ، توسط واگن باری به ایستگاه خط آهن دسترسی خواهند داشت و متعاقب آن بیش از یک میلیون تن بار داخلی استان گلستان براحتی وبا قیمت ارزان قابل حمل میگردد.

۶-۴- علاوه بر کاهش هزینه حمل کالا ، سبب کاهش هزینه های تولید برخی کالا هایی که مواد اولیه آن توسط خط ریلی حمل گردیده ، میگردد.

۷-۴- به علت حمل بار توسط خط ریلی ، تردد کامیونها ی سنگین در مسیر خوش ییلاق تا گنبدکاووس کاهش می یابد. این امرسبب کاهش تخریب جاده آسفالته محور گنبدکاوس- آزادشهر – شاهرود (خوش ییلاق ) وکاهش هزینه مالی نگهداری محور مذکور و از سویی دیگر سبب کاهش ترافیک و کاهش میزان تصادفات رانندگی وکاهش خسارتهای جبران ناپذیر انسانی ومالی ناشی ازآن وهمچنین کاهش میزان مصرف سوخت ، ،کاهش آلودگی هوا و کاهش آلودگی آب های سطحی وزیرزمینی ناشی از ساییدگی لاستیک های ماشین آلات سنگین خواهد گردید .وهمچنین سبب افزایش امنیت ترددجاده ای در محور فوق الذکر می شود .

۸-۴- وجود سکونتگاه های شهری وروستایی و چندین اماکن مهم واستراتژیک در محدوده ونزدیکی مسیر موردنظر، سبب افزایش امنیت در نگهداری راه آهن میگردد.

۹-۴- در هنگام بروز حوادث ناگوار طبیعی مانند زلزله وسیل و…. ، و انسانی و اجتماعی نظیر ناآرامیها و جنگ ناشی از حملات بیگانگان و…. وحوادث احتمالی ریلی ، ضمن جابجایی سریع نیرو هاو تجهیزات امدادی، دفاعی و امنیتی ، سبب کاهش تلفات وزیانهای جانی ومالی میگردد.

۱۰-۴- باتوجه به موارد فوق الذکر، اجرای راه آهن مسیر اینچه برون ، گنبدکاووس ، آزادشهر ، شاهرود ، از نظر اقتصادی ، دفاعی ، امنیتی ، امدادی وحتی سیاسی بسیار مهم واستراتژیک است .

لذا نگارنده سطور فوق امیدوار است ، حال که به نظر میرسد فرصت احداث خط آهن اینچه برون ، گنبدکاووس ، آزادشهر ، شاهرود فراهم است . اجرای پروژه مهم منطقه ای و ملی تحت تاثیر اهرم ها و فشارهای سیاسی ناشی ازتصمیمات غیر کارشناسی واقع نگرددودر غیر این صورت اجرای آن از مسیری دیگر ، منجر به هدر رفتن سرمایه و یاطولانی شدن بازگشت سرمایه خواهد گردید واز منظری دیگر عدم توجیه سرمایه اجتماعی خساراتهای جبران ناپذیری را برای سالیان سال برپیکره روحی وروانی جامعه متحمل خواهد نمود که جبران آن به راحتی ممکن نیست و به دیگر سخن می توان بیان کرد، ، عدم توجه به خواست منطقی ، علمی ، عقلانی سرمایه اجتماعی ، سازگار با ، هنر مدیریتی دولتمردان نمی باشد. . لذا هدف غایی این نوشتار برا ین است با نگاهی منصفانه توسعه متوازن ،اقتصادی اجنماعی و…. مد نظر سیاستگزاران ،تصمیم گیران در سطح شهرستان واستان وملی قرار گیرد .

*کارشناسی علوم تربیتی – مهندسی شهرسازی

فوق لیسانس جغرافیا وبرنامه ریزی شهری

www.ulkamiz.ir

لینک کوتاه خبر : https://www.ulkamiz.ir/?p=21470

کد : 3066

گروه : اخبار رسانه ها

تاریخ : 3 ساعت پیش

پرینت

کپی لینک کوتاه

«اینچه‌برون- شاهرود» جاده آهنی که اقتصاد را به پرواز درمی‌آورد

سخنگوی صنعت آب: جلسه شورای عالی آب برای بررسی مسائل آبی شروع پائیز، برگزار خواهد شد

فلاحت پیشه: لاریجانی باید موضوع هسته‌ای ایران را از جنگ ایران و اسرائیل جدا کند/ هیچ وقت تاسیسات هسته‌ای قربانی جنگ نمی‌شد اگر..

آغاز ورود واگن‌ های مترو و اتوبوس‌ های جدید به تهران از آبان

راه‌آهن اینچه‌برون- شاهرود؛ ریل توسعه اقتصاد ملی

اگر منافع ملی ایجاب کند با شیطان در قعر جهنم نیز مذاکره می‌کنیم/ ‌مذاکره با آمریکا تابو نیست

علی مطهری: علت اصلی خصومت اروپایی‌ها با ایران مساله اوکراین است

نخست‌وزیر قطر: یک پاسخ جمعی به حمله اسرائیل به سران حماس در دوحه، داده خواهد شد

محمد صدر عضو مجمع تشخیص: اطلاعات مراکز پدافندی کشور را روسیه به اسرائیل داده بود

حسین علایی: آمریکا تاسیسات هسته‌ای ایران را نابود کرد

اگر منافع ملی ایجاب کند با شیطان در قعر جهنم نیز مذاکره می‌کنیم/ ‌مذاکره با آمریکا تابو نیست

آب خزر بدون شیرین سازی به اطراف تهران منتقل و پس از شیرین سازی پساب آن دریاچه نمک قم را سیراب کند

کانال خزر سیاه سرمایه گذاری در کریدور زنگزور را بی ارزش می کند و برای کشورهای حاشیه دریا و چین و هندمنافع دارد