آزادراه تبریز - زنجان در مردادماه سال ۱۳۹۰، در قالب اولین آزادراه کوهستانی کشور به بهره‌برداری رسید. این آزادراه که طولانی‌ترین تونل‌های دوقلوی کشور، تونل‌های دوقلوی شبلی، با طول هرکدام ۲ هزار و ۵۲۲ متر و عرض  ۱۱ متر را در خود جای‌داده است؛ بخش عمده‌ای از حمل‌ونقل و ارتباطات جاده‌ای کشور را عهده‌دار است.

با اینکه افتتاح آزادراه تبریز-زنجان تا حد زیادی از تعداد تصادفات و تلفات جاده قدیم این مسیر کاسته است، اما آنچه سال‌های متوالی است مسافران این مسیر را آزار می‌دهد، وضعیت نامطلوب آسفالت این آزادراه است، به‌طوری‌که در بسیاری از نقاط  آن کیفیت آسفالت، به‌مراتب پایین‌تر از کیفیت آسفالت در بعضی مناطق روستایی کشور است.

این وضعیت برای سرنشینان خودروهایی که با سرعت مجاز ۱۲۰ کیلومتر بر ساعت حرکت می‌کنند، وضعیتی خطرناک و مهلک را به ارمغان می‌آورد.

آزادراه پیامبر اکرم(ص) در مردادماه ۱۳۹۰، با اختصاص بودجه ۴۰۰ میلیارد تومانی در سه مرحله به بهره‌برداری رسید، مرحله اول این آزادراه ۳۰۰ کیلومتری، محور ۸۵ کیلومتری زنجان تا سرچم بود، که عملیات اجرایی آن در سال ۱۳۷۵ شروع و پس از ۸ سال در سال ۱۳۸۳ به بهره‌برداری رسید.

حکایت چاله‌های بزرگراهی همچنان در آزادراه تبریز- زنجان باقی است

مرحله دوم آن نیز  دو سال بعد، در سال ۱۳۸۵ و در قالب ساخت محور ۱۵۰ کیلومتری سرچم به بستان‌آباد آغاز شد که با تکمیل این محور، آزادراه نبی اکرم(ص) در سال ۱۳۹۰ با حضور رئیس‌جمهور وقت، به بهره‌برداری رسید.

در زمان بهره‌برداری آزادراه تبریز-زنجان گمان می‌رفت که برای تکمیل این پروژه ۱۱۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز باشد، درحالی‌که امروزه پس از گذشت هفت سال از بهره‌برداری آن، هنوز هم  این آزادراه شش خطه، تکمیل و به وزارت راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای تحویل داده نشده است.

علی‌رغم اینکه در طول سال‌های اخیر شاهد لکه‌گیری‌های متوالی از طرف شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور هستیم اما انگار حکایت چاله‌های آزادراهی تمامی ندارد و هرچند سال یک‌بار می‌بایستی هزینه لکه‌گیری و بهسازی آسفالت این آزادراه نیز همانند بسیاری از آزادراه‌های کشور از مسافران آن اخذ شود.

اکنون این سؤال مطرح می‌شود که چرا پیمانکاران و مسئولین مربوطه نمی‌توانند یک آسفالت مناسب و قابل‌قبول را برای مسافران آزادراه استراتژیک نبی اکرم(ص) فراهم سازند. آسفالت جوان محور بستان آباد-سرچم در حالی در طول شش سال پیر شده است، که عمر آسفالت در کشورهای پیشرفته به ۱۳ سال و حتی بیشتر می‌رسد.

سؤال دیگری که برای عموم مردم پیش می‌آید این است که چرا کیفیت آسفالت و روکش آن در خیابان‌ها و جاده‌های کشور در این حد نازل است.

آیا آسفالت‌های تولیدی کیفیت لازم را دارا نیستند، آیا پیمانکاران دقت و دلسوزی لازم را در امر روکش کردن خیابان‌ها و جاده‌ها به خرج نمی‌دهند و یا مشکل از نظام مالی و مقرراتی پیمانکاری کشور است. شاید هم زیرسازی خیابان‌ها و جاده‌ها مناسب نیست و چندین آیا و چرای دیگر که جواب آن‌ها را باید از مسئولان مربوطه جویا شد.

اپیدمی افتتاح‌های ناقص به آذربایجان شرقی هم رسید

به‌منظور یافتن جواب این سؤال‌ها، راهی اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای شدیم. معاون راهداری اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای آذربایجان شرقی، اظهار داشت: بزرگراه تبریز-زنجان دارای نواقص بسیاری است و این بزرگراه هنوز تکمیل و به‌طور کامل تحویل راهداری داده نشده است و به همین دلیل تعیین و تخمین عمر مفید برای آسفالت این بزرگراه درست نیست.

حسین حسن‌زاده افزود: به دلیل آمار بالا و خارج از کنترل تصادفات و مرگ‌ومیر در جاده قدیم محور تبریز-زنجان مجبور به افتتاح و بهره‌برداری یک آزادراه ناقص شدیم، البته قرار بود شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور و در رأس آن معاونت ساخت و توسعه راه‌ها، در اسرع وقت پروژه آزادراه پیامبر اکرم(ص) را تکمیل و برای نگهداری به سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای تحویل دهد که تا امروز این اتفاق صورت نگرفته است و در سه قسمت از شش قسمت این آزادراه هنوز تأمین قطعی صورت نگرفته است.

وی ادامه داد: اخیراً نامه‌ای با امضای استاندار آذربایجان شرقی به وزارت راه و شهرسازی ارسال‌شده است، علاوه بر این خود سازمان ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل نیز شروع به تکمیل تدریجی نواقص این آزادراه کرده است، به‌طور مثال نواقص تونل‌های دوقلوی شبلی به‌طور تدریجی در حال تکمیل هستند و یا لکه‌گیری تقاطع یاغچیان به‌طور تدریجی در حال انجام است.

حسن‌زاده ابراز داشت: علاوه بر نواقص آسفالت، مسائل مربوط به گارد ریل، روشنایی، تابلوهای علائم و مسائل ایمنی که از مهم‌ترین نیازهای هر آزادراهی هستند، در این آزادراه از نواقص و نقاط ضعف محسوب می‌شوند. البته این نواقص از زمان افتتاح بوده‌اند و مسئله جدیدی به شمار نمی‌روند.

وی گفت: طبق قرارداد، ۱۵درصد عوارض اخذشده از مسافران آزادراه نبی اکرم(ص) صرف امور نگهداری از آن می‌شود که این مبلغ در مقابل هزینه‌های گزاف نگهداری از این آزادراه مبلغ بسیار ناچیزی است.

افتتاح ناقص، مسئله دور از انتظاری نیست

پیگیر مسئله در شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور شدیم، سید حسین میرشفیع معاون ساخت و توسعه آزادراه‌ها گفت: با توجه به اینکه گردنه شبلی، به یک منطقه برف‌گیر و پرحادثه تبدیل‌شده بود و به‌منظور کاهش تلفات جاده قدیم، آزادراه جدید با نام نبی اکرم(ص) با تمامی نواقصی که داشت، افتتاح شد. البته وجود نواقص در دوران افتتاح امری دور از انتظار نیست و اغلب آزادراه‌های کشور در هنگام افتتاح با نواقصی روبه‌رو هستند که این نواقص باید به‌صورت تدریجی تکمیل شوند.

وی ادامه داد: تکمیل نواقص فنی، روکش آسفالت و سایر امور تکمیلی این آزادراه شروع و در حال انجام تدریجی است که برای تکمیل نواقص آزادراه نبی اکرم(ص) نیازمند زمان هستیم.

میرشفیع افزود: تکمیل نواقص فنی این آزادراه تا نیمه اول سال آینده صورت خواهد گرفت و با توجه با محدودیت فصل کار در استان آذربایجان شرقی، روکش آسفالت آن‌هم تا دو سال دیگر انجام خواهد شد.

خوش‌رکاب‌ها چشم‌به‌راه تغییر

البته در این میان زندگی خوش‌رکاب‌های جاده بیشترین تأثیر را از نواقص آزادراه نبی اکرم(ص) می‌پذیرد، زندگی خوش‌رکاب‌هایی که جان‌برکف، دل به دریای جاده‌ها می‌زنند.

مجتبی میر دریکوندی، راننده تریلی است که دل خوشی از آزادراه تبریز- زنجان ندارد. مرد ۴۰ ساله خرم‌آبادی جاده‌های ایران را غیرقابل‌پیش‌بینی می‌خواند و می‌گوید: راننده‌ای که با سرعت مجاز ۱۱۰ کیلومتر بر ساعت، به هوای جاده صاف و مسطح و بی‌خبر از آنچه در پیش رو است رانندگی می‌کند، برای رد کردن چاله‌ها، تغییر مسیر ناگهانی می‌دهد که این تغییر جهت ناگهانی می‌تواند مسبب وقوع حوادث رانندگی وحشتناکی شود.

وی در مورد جاده‌های داخلی کشور این‌گونه توضیح می‌دهد: به گمانم در کل ایران چند کیلومتر مسیر صاف و مسطح جاده‌ای داریم، آن‌هم در جلوی پلیس‌راه‌ها است.

میر دریکوندی از آسیب‌هایی که چاله‌های بزرگراهی به وسایل حمل‌ونقلی می‌زنند، می‌گوید و ادامه می‌دهد: یک بار افتادن خودرو در داخل یک چاله بزرگراهی، به مقدار زیادی به کمک‌ها، لاستیک‌ها و سایر قطعات خودرو خسارت می‌زند.

راننده خرم‌آبادی حرف آخرش را، با لهجه شیرین خود، خطاب به مسئولین می‌زند: از جان تمامی مردم و رانندگان هم که بگذریم، گذر مسئولین و خانواده‌هایشان نیز به این جاده‌ها می‌افتد، لذا خواهش می‌کنیم برای حفظ جان خود و خانواده‌تان هم که شده، دست‌کم نصف مبلغ عوارض را هم به امر مرمت آزادراه تبریز-زنجان اختصاص دهید.

تکمیل آزادراه پیامبر اکرم خواسته به‌حق رانندگان بین جاده‌ای

یعقوب یوسفی پور، راننده ۴۵ ساله اتوبوس، از اقدامات رسانه‌ای بی‌نتیجه در حوزه وضعیت آزادراه نبی اکرم(ص) گلایه دارد و می‌گوید: تاکنون بارها و بارها شاهد رسانه‌ای شدن وضعیت اسفناک آزادراه تبریز-زنجان بوده‌ایم، درحالی‌که رسانه‌ای کردن ماجرا تغییری در وضعیت آسفالت این آزادراه ایجاد نکرده است.

وی از مرگ وحشتناک دوست و همکار صمیمی‌اش در این آزادراه خبر داده و توضیح می‌دهد: سه ماه پیش دوست صمیمی من به همراه سه تن از مسافران که همسرش نیز بین آن‌ها بود، در این جاده جان باختند، علت این تصادف بی‌دقتی راننده اعلام شد، درحالی‌که به گفته شاهدان عینی ماجرا، علت اصلی تصادف غیراستاندارد بودن بزرگراه و داشتن چاله وسط جاده بود.

راننده میان‌سال تبریزی همچنین در مورد علت اصلی وضعیت اسفناک آسفالت آزادراه نبی اکرم (ص) می‌گوید: علت اصلی نزول کیفیت آسفالت آزادراه تبریز-زنجان زیرسازی نامناسب مسیر این بزرگراه است، به‌طوری‌که مسیر زنجان تا تهران نسبت به مسیر تبریز تا زنجان صاف و مسطح‌تر است.

یوسفی پور، آخرین جملات خود را خطاب به مسئولین می‌گوید: روزانه حداقل ۲۵۰ دستگاه اتوبوس، فقط از شهر تبریز از طریق این آزادراه راهی مناطق مختلف کشور می‌شوند، با یک حساب سرانگشتی و با احتساب دستگاه‌های تریلی، سواری و... می‌توان به یک عدد تقریبی از عوارض مأخوذه از رانندگان در طول یک روز رسید، از مسئولین خواهشمندیم دست‌کم قسمت کوچکی از این عوارض کلان را صرف تکمیل نواقص آزادراه تبریز-زنجان کنند که این حداقل خواسته ما از مسئولین است.

آزادراه پیامبر اکرم(ص) سالانه قربانیان زیادی را از اقشار مختلف جامعه به کام مرگ می‌کشاند، حال باید دید آیا مسئولین مربوطه خواهند توانست برای کاهش آمار تصادفات این آزادراه کاری از پیش ببرند و یا باز پای یک افتتاح ناقص در میان است که تکمیل نمی‌شود.

مهر