در مقاله زیر روندهای اصلی حمل و نقل هوایی بین المللی در سال 2015 در جهان با اشاره به افزایش انتظارات مشتری ، فشار بیشتر بر روی کاهش هزینه ها و همزمان ارتقاء‌ کارآیی عملیاتی ، جابه جایی مرکز ثقل ترافیک پروازی از امریکا و اروپا به آسیا و امریکای لاتین  به همراه پیشنهادهایی در این زمینه مورد توجه قرار گرفته است.
 
مقدمه
•    ادامه رشد سریع صنعت حمل و نقل هوایی بین المللی همزمان دشواری طی مسیر سودآورشدن بصورت پایدار 
•    دو برابر شدن حجم درآمدهای شرکت های هوایی طی ده سال قبل به عبارت دیگر از رقم 369 میلیارد دلار در سال 2004 به عدد 746 میلیارد دلار در سال 2014 رسیده است. (بر اساس گزارشات منتشر شده توسط یاتا)
•    بخش اعظم این رشد مرهون شرکت های هوایی ارزان قیمت یا بطور خلاصه LCC است. که در حال حاضر 25% از بازار هوایی بین المللی را در اختیار دارند و بسرعت در بازارهای نوظهور هم گسترش یافته اند. در مرتبه بعدی سهم این رشد متعلق به خطوط هوایی در کشورهای پیشرفته است. 
علیرغم رشد سالانه کماکان حاشیه سود کمتر از 3 درصد است.
•    در صنعت هوانوردی بازرگانی، بازیگران متعددی شامل فرودگاه ها، سازندگان هواپیما، سازندگان موتور هواپیما، آژانس های مسافرتی و سایر شرکت های سرویس دهنده از جمله شرکت های هندلینگ به نسبت سود قابل توجهی نصیب شان شده است. 
بعنوان یک بدیهی در صنعت پذیرفته شده است که شرکت های هوایی که نقش تراز اول در حمل مسافر از یک نقطه به نقطه دیگر جهان را دارند (انجام مهمترین بخش کار)، اما در عمل جهت رسیدن به نقطه سربه سری مشکلات جدی دارند. 
•    این موضوع حاکی از طبیعت پیچیده صنعت حمل و نقل هوایی است. ویژگی های مهمی چون:
-    بشدت تابع قانون و مقررات است.
-    دارای ریسک بالا و آسیب پذیری شدید از حوادث و بحران های سیاسی جهان چون موضوعات حاد امنیتی، مخاصمات کشورها در مناطق مختلف، فعال شدن دود ناشی از آتشفشان ایسلند، بیماری های عفونی مسری، نوسانات بهای سوخت و شرایط جوی نامناسب
-    رقابت شدید و فشرده و در نتیجه کاهش قیمت ها (حمل و نقل هوایی از جمله معدود بخش های اقتصادی است که طی یک دهه اخیر، قیمت ها در آن کاهش پیدا کرده است).
از دهه 1950 نرخ بازدهی هر صندلی پرواز (بهای پرداخت شده توسط هر مسافر در یک کیلومتر) بصورت مستمر سقوط کرده و کاهش یافته است. در این شرایط با ویژگی های بالا، شرکت های هوایی راهی جز تمرکز بر رشد همه جانبه ندارند (گسترش حجم پروازها و شبکه پروازی) چرا که سودآوری اندک آنها هم صرفاً متکی به درآمدهایشان مرتبط است. افزایش بهره وری (کارآمدی نیروی انسانی در استفاده مؤثر از ناوگان) نیز می تواند به حاشیه سودشان کمک کند.
راهی که شرکت های هوایی در مواجه با روندها و چالش های فوق در پیش خواهند گرفت،‌ بطور قطع کارآیی آنها را در سال های پیش رو نشان خواهد داد.

افزایش انتظارات مشتری
مردم در سال های اخیر بر اساس تجربیات خودشان عادت کرده اند که بهبود قابل توجهی در آنچه که خرید می کنند ببینند، انواع محصولات از ریز و درشت در بازار به شکل بی سابقه ای دارای کیفیت برتری شده اند، بطور مثال صنعت خودروسازی را در نظر بگیرید که طی یک دهه چه پیشرفت های قابل توجهی در بخش های ایمنی، سرگرمی و صرفه جویی مصرف سوخت داشته اند.

البته سفر هوایی نه تنها از این الگو تبعیت نکرده است، بلکه هنوز هم یک سفر هوایی برای اغلب مردم یک تجربه یاس و دلهره آوری است. لذا نارضایتی مشتری چالش جدی برای خطوط هوایی است و لذا پاسخگویی به این نوع نارضایی مستلزم جایگزینی هواپیماهای مدرن و نو که خود به دلیل گران بودن آن منابع مالی سنگینی را طلب می کند، و در صورت تائید آن طی سال های متمادی شرکت باید اصل و فرع آن را پرداخت نماید.

اما بهبود بخش نرم سرویس ها و خدمات از طریق ارائه خدمات مطلوب و بدون وقفه به مسافران از نگهداری جا تا فرود در شهر مقصد به مراتب ارزان تر است، اما در اغلب موارد پیاده سازی آن نیز دشوار است چرا که نیازمند تحول اساسی در فرهنگ سازمانی است. بویژه در بخش های خط مقدم ارتباط با مشتری. (بهبود کیفیت خدمات مشتریان از طریق تحول سازمانی)

فشار بیشتر بر روی کاهش هزینه ها و همزمان ارتقاء کارآیی عملیاتی
شرکت های هوایی بناچار باید در کیفیت و کارآیی عملیاتی خود بهبود قابل توجهی داشته باشند. باستثنای چند مورد اکثر شرکت های هوایی موفق جهان رژیم بسیار سخت کنترل های هزینه را دارند، بزرگترین تمرکز نیز شامل حوزه هزینه های سوخت است. شایان ذکر است هزینه این بخش بصورت نمادین 40 تا 55 درصد هزینه های عملیاتی را دربر می گیرد.

شرکت های هوایی پولدار مبادرت به جایگزینی تدریجی ناوگان هوایی به منظور اعمال سیاست 
صرفه جویی سوخت می نمایند، اما با توجه به گرانی فوق العاده هواپیما، این رویکرد در یک بازه زمانی بلند مدت آن هم در تطابق با برنامه بلندمدت شرکت ها امکان پذیر است (بازسازی و بهسازی ناوگان) مانند برنامه عملیاتی توسعه شبکه های پروازی طی یک دوره بلند مدت.

کاهش هزینه های عملیاتی از طریق بهسازی ساختار سازمانی، مدل اجرایی و عملیاتی و همچنین بهبود فرآیندهای کاری نیز امکان پذیر و قابل دستیابی است. بطور مثال مقایسه فرآیندهای انجام کار در شرکت های LCC با شرکت های کلاسیک و سنتی که فرآیندهای منسوخی دارند.

جابجایی مرکز ثقل ترافیک پروازی از امریکا و اروپا به آسیا و امریکای لاتین
توسعه سریع سرویس های هوایی در بازارهای کشورهای در حال توسعه مانند کشورهای امریکای لاتین و بویژه آسیا، مرکز ثقل صنعت را تغییر داده است.

شرکت های منطقه خاور میانه مانند امارات، قطر ایرویز و اتحاد بخش بزرگی از مسیرهای سودآور اروپا – آسیا را از آن خود نموده اند و از چنگ صاحبان اصلی و رقبای کهنه کارشان در کشورهای اروپایی درآوردند. (شرکت هایی چون لوفت هانزا، بریتیش ایرویز و ...)

سیاست شرکت های هوایی خاورمیانه کاملاً وابسته به پروازهای اتصالی ((Connection Flights آنهاست، زیرا بازار ملی آنها به دلیل وسعت کم کشور و جمعیت اندک آنها بسیار کوچک و محدود است، اما به دلیل موقعیت منحصر بفرد جغرافیایی (بعنوان یک مزیت نسبی) - یعنی 8 ساعت پرواز تا اقصی نقاط عالم و یا اکثر شهرهای دنیا – در نتیجه بازار پروازهای دور دست (Long Haul Flights) آنها (شرکت های هوایی خاورمیانه) بطور مداوم در حال رشد است و این عامل کلیدی و مؤثر در سودآوری آنهاست.

مشابه همین، شرکت های LCC نیز تجربه رشد مستمر بالای نرخ متوسط شرکت های هوایی را دارند، بویژه در بازارهای نوظهوری که مسافرین تازه وارد هوایی دارد. قابل ذکر است در حال حاضر در بازارهای بلوغ یافته شرکت های ارزان قیمت که مسافرین انتظارات بیشتری داشته و بطور کلی انتظارات رو به رشد است، تنظیم و متعادل کردن بین بهبود خواسته های مشتریان از طریق  سرمایه گذاری های جدید و موضوع صرفه جویی و حفظ ویژگی ارزانی ضروری است.

مجتمع سازی و یا یکپارچگی نیز در صنعت اهمیت خودش را دارد. به میزان زیادی حاشیه پایین سود صنعت بطور عمده شاید ناشی از گسستگی (Fragmentation) خطوط هوایی باشد و لذا نتایج آن بودن 
ظرفیت های اضافی در بازار خواهد بود. در حالیکه، شرکت های هوایی امریکایی موفق شده اند به میزان زیادی عملکرد مالی خودشان را از طریق بازسازی ساختاری و یک سری از ادغام های بزرگ که موجب نجات خطوط هوایی امریکا شده است (بطور مثال دلتا)، بهبود بدهند.

پیشنهادها
در مواجهه با روندهای تشریح شده فوق، معتقدیم شرکت های هوایی بین المللی باید برای حفظ قابلیت رقابتی، اقدامات ذیل را در دستور کار قرار دهند.

1) درک نیازهای مشتریان
•    مشابه با سایر صنایع این حقیقت دارد که درک نیازهای یکایک مشتریان و فعالیت های مرتبط در این حوزه یک ضرورت است. لذا طرح های دیگری ورای برنامه های فعلی وفاداری ضرورت دارد که این خود مستلزم ایجاد پایگاه اطلاعاتی مشتریان و هوشمندسازی بخش های مربوطه است.
•    سرمایه گذاری در بخش های ابزارهای تحلیلی اطلاعات مشتریان
•    بازسازی فرآیندهای مرتبط با مشتریان بعنوان مثال در نقاط تماس با مسافرین در طول سفر، اطلاعات سرویس های مورد علاقه مشتریان جمع آوری شود. (داشتن اطلاعات کافی در خصوص علائق مسافرین در مسیرهای مختلف) بعنوان قدم اول در درک نیازها محسوب می شود.

2) استفاده مؤثر از ناوگان با هدف کاهش هزینه های عملیاتی
-    بکارگیری تکنولوژی های نوین برای سهولت عملیات و کاهش هزینه ها، بطور مثال بکارگیری سامانه هایی که برنامه ریزی تخصیص منابع را به صورت آنی انجام می دهند، نیاز به قطعه هواپیمای در حال پرواز موجب کاهش زمان توقف روی زمین و در نهایت بهبود عملیات و افزایش بهره وری ناوگان می شود.

3) حذف زوائد اضافی و نه بازوهای فعال سازمان
در بخش کاهش هزینه ها شرکت ها نه تنها باید مشخص کنند که هزینه ها تا چه میزان باید کاهش یابد بلکه در کجاها باید کاهش اتفاق بیفتد. بخش حیاتی این فرآیند شامل تعیین مجموعه ای از قابلیت های ضروری می باشد که وجه تمایز آنها در مقایسه با رقبا در مواجهه با مشتری است.
در خیلی از موارد حفظ و گسترش آن قابلیت ها مستلزم سرمایه گذاری جدید است. اما مدیریت در بخش های به غیر از ایمنی، شهرت سازمانی، حفظ براند و انتظارات مشتری، بطور قاطع و جدی باید مبادرت به قطع هزینه های غیرضرور نماید.

4)  مشارکت راهبردی (یافتن شرکای قابل اعتماد)
-    چارچوب حقوقی بازسازی ساختاری شرکت های ورشکسته در جهان متفاوت است، بطور مثال در امریکا این قوانین کاملاً حمایتی است و فرصتی برای تنفس بنگاه های ورشکسته ایجاد می کند. شرکت های هوایی جهت تقویت خود بطور جدی باید مشارکت با شرکای قابل اعتماد را در دستور کار قرار دهند تا از این طریق سینرژی مناسب ایجاد و شکاف های موجود در ارائه خدمات رفع شود. مثال روشن در این خصوص همکاری راهبردی خط هوایی کوانتاس استرالیا، علیرغم عضویت در اتحاد Oneworld با خط هوایی امارات، بر اساس تحلیل ترافیک استرالیا به اروپا و برعکس از طریق هاب دبی از سوی دو شرکت فوق می باشد. 

جمع بندی
صنعت حمل و نقل هوایی چالش تاریخی با حاشیه سود داشته است (بطور ذاتی سودآور نیست)، اما روند رشد فعلی در اکثر بازارها که تکنولوژی های مدرن نیز آنرا همراهی می کند و علائق مشتریان هم به مراتب شفاف تر شده است، فرصت بی نظیری را می سازد.
تطابق شرکت های هوایی بین المللی با ملاحظات اصلی مطروحه در این گزارش، یعنی بهبود مناسبات با مشتریان، کاهش هزینه های غیر ضرور، بطور قطع بهبود عملکرد مالی آنهم بصورت مستمر و پایدار را در شرکت های هوایی در پی خواهد داشت هم بصورت منفرد و هم بصورت مشترک با شرکای قابل اعتماد.

تین نیوز