در ادامه برنامه جست وجوی منابع جدید برای تامین آب شرب و کشاورزی در استان سیستان و بلوچستان، عملیات حفر نخستین چاه ژرف منطقه بلوچستان در جنوب استان سیستان و بلوچستان در شهرستان مرزی سراوان با موفقیت به سرانجام رسید.

پیش از این 3 حلقه چاه ژرف برای نخستین بار در کشور در منطقه سیستان واقع در شمال استان حفر شده بود اما چاه ژرف شهرستان سراوان نخستین چاه ژرف در جنوب این استان و چهارمین چاه ژرف کشور محسوب می شود.استاندار سیستان و بلوچستان در گفت وگو با «ایران» با اعلام حفر موفقیت آمیز چهارمین چاه ژرف در استان سیستان و بلوچستان گفت: حفر موفقیت آمیز این چاه خبر خوبی  برای مردم این منطقه است که آب شرب آنها صرفا از طریق چاه نیمه ها تامین می شود.

«حسین مدرس خیابانی» تاکید کرد: هر چند برآوردهای ما نشان می دهد در سال جاری مشکلی بابت تامین آب شرب شهری و روستایی و دام در منطقه سیستان نداریم اما برای سال آینده با برنامه ریزی صورت گرفته با معاونت علمی ریاست جمهوری باید 100 چاه ژرف در این منطقه حفر شود تا نگرانی در این زمینه نداشته باشیم.

وی خاطرنشان کرد: ما باید تا رسیدن آب از دریای عمان از طریق خط انتقال 620 کیلومتری به منطقه سیستان، آب مورد نیاز این منطقه را از طریق چاه های ژرف تامین کنیم. به گفته وی، بررسی ها نشان می دهد امسال می توان از چاه نیمه ها حداقل 150 میلیون مترمکعب آب برداشت کرد که کفاف آب شرب شهری و روستایی این منطقه را خواهد داد.

تامین آب شرب منطقه بزرگ سیستان در استان سیستان و بلوچستان که شامل 5 شهر و روستاهای اطراف آن است، صرفا از چاه نیمه ها تامین می شود و 26 میلیون مترمکعب آب شرب زاهدان نیز از طریق چاه نیمه ها و مابقی از طریق چاه های منطقه به دست می آید.گفتنی است در شرایط معمولی با حفر چاه در عمق تا حدود 150 متری زمین می توان به سفره های آب زیرزمینی رسید ولی برای دستیابی به آب از طریق چاه های ژرف باید به لایه های عمیق زمین در فاصله یکهزار تا 3 هزار متری زمین رسید.

استاندار سیستان و بلوچستان تصریح کرد: با حفر چاه ژرف نخست در عمق هزار و 870 متری به آب رسیدیم که با آنالیز آب این چاه و تایید سالم بودن آب آن در حال حاضر آب این چاه ژرف بسته بندی و به صورت رایگان در اختیار روستاییان منطقه قرار می گیرد.

به گفته وی، آبی که از چاه های ژرف به دست می آید، گرم است و درجه حرارت آن بین 40 تا 70 درجه سانتیگراد است که بدون پمپاژ دبی آن 15 لیتر بر ثانیه است اما با پمپاژ به دبی 40 تا 45 لیتر در ثانیه می رسیم.

در حال حاضر آب چاه ژرف منطقه پشت سراوان نیز در مرحله آنالیز و بررسی سلامت قرار دارد. مدرس خیابانی گفت: هم اکنون برای جانمایی 10 چاه ژرف دیگر فراخوان داده ایم که متاسفانه بخش خصوصی خیلی استقبال نکرده است. استاندار سیستان و بلوچستان با اشاره به اینکه برای حفر چاه ژرف احتیاج به دکل های حفاری نفت است، افزود: تاکنون دو دکل با همت معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری وارد شده اما ما امیدواریم بزودی شرکت های دانش بنیان بتوانند در این زمینه و ساخت این دکل ها ورود کنند.

پروژه حفر چاه های ژرف و استحصال آب های بسیار عمیق از طریق این چاه ها در سال های اخیر با حاشیه هایی همراه بوده است. آلوده بودن این آب ها به رادیو اکتیو و اقتصادی نبودن استحصال آن از انتقاداتی بوده که به این پروژه وارد شده است. با این حال پس از حفر موفقیت آمیز اولین چاه ژرف در منطقه نیمروز و انجام آزمایش های دقیق، مشخص شد که بسیاری از این حواشی در حد گمانه های بدون پایه علمی بوده است.

هیات دولت مردادماه 96 اعتبار 25 میلیارد تومانی برای حفر نخستین چاه آب ژرف کشور در زابل آن هم به صورت مطالعاتی را مصوب کرد و در نهایت این پروژه که به صورت مشترک توسط وزارت نیرو و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری دنبال می شد، اسفندماه 96 با انتخاب شرکت «پدکس» زیرمجموعه بنیاد مستضعفان به عنوان پیمانکار آغاز شد و در ادامه این چاه اواسط سال 97 در عمق بیش از دو هزار متری زمین به آب رسید و موضوع رسانه ای شد.

محمدجواد بلورچی مدیر پروژه حفر نخستین چاه های آب ژرف کشور در استان سیستان و بلوچستان در گفت وگویی با خبرگزاری تسنیم اظهار داشت: نخستین چاه ژرف کشور تحت عنوان چاه «سیستان یک» در منطقه «شهر سوخته» شهرستان زابل در سه مرحله تا سه هزار متر حفاری شد که به منابع آبی خوبی رسید و آب حاصل از چاه آزمایش شد که نشان داد سن آب آن نسبت به خیلی از آبخوان های کشور کمتر است.

مدیر پروژه آب ژرف ادامه داد: آب این چاه که از حدود 800 تا 3 هزار متری ستون آب دارد از لحاظ مواد رادیواکتیویته هیچ گونه آلودگی نداشته، فاقد فلزات سنگین و آرتزین (خودجوش) بود که نام این آبخوان وسیع را که دارای حجم بسیار زیادی از آب است «آبخوان آرتزین زابل» گذاشتیم.

وی با تاکید بر اینکه نتایج حاصل از حفاری نشان می دهد منابع آب ژرف موجود در منطقه برای تامین آب شمال استان سیستان و بلوچستان کافی است، گفت: در ادامه برای شناسایی دقیق تر منابع آب ژرف منطقه، چاه «سیستان دو» به عمق 1881 متر حفر شد که موفق شدیم از این چاه آرتزین تا 6 هزار و 500 مترمکعب در روز تولید آب داشته باشیم.

مدیر پروژه آب ژرف تصریح کرد: منبع آب این چاه به نحوی است که وقتی پمپ آن را خاموش می کنیم مجدد پس از سه روز آب آن جایگزین و آرتزین می شود که نشان می دهد آبخوان آن بسیار قوی و تجدیدپذیر است. وی خاطرنشان کرد: چاه شماره سه نیز در ادامه پروژه در منطقه «ادیمی» شهرستان نیمروز حفاری شد.

پرویز کرمی، مشاور معاون علمی و فناوری رئیس جمهور نیز پیش از این در پاسخ به انتقادات مطرح شده در زمینه هزینه استحصال آب از طریق چاه های ژرف گفته بود: برابر بررسی های انجام شده هم اکنون هزینه استخراج و حتی شیرین سازی آب های ژرف در این ناحیه بسیار به صرفه تر از تصفیه، شیرین سازی و انتقال آب دریا با لوله است.

وی درخصوص کیفیت آب این چاه گفت: این آب با این کیفیت حتی برای کشاورزی هم مناسب است لکن اکنون در استان مشکل اصلی آب شرب هست و با مختصر تصفیه می تواند قابل شرب باشد. آب از چاه سوم به صورت آرتزین است و به سمت بالا گرایش دارد و نسبت به دو چاه قبلی که اکتشافاتی بودند از کیفیت بهتری نیز برخوردار است.