تا 10 سال دیگر 126 میلیون شغل جدید به واسطه صنعت گردشگری در جهان ایجاد خواهد شد اما ما سهم قابل بیانی از آن نخواهیم داشت؛ این یک پیش بینی رسمی بین المللی است که کام ما را در روزهایی که به نام هفته گردشگری نام گذاری شده است، تلخ می کند.

تین نیوز

به گزارش تین نیوز، از دو روز قبل که هفته گردشگری آغاز شده است، دوباره حرف هایی را می شنویم که خیلی هم تازگی ندارد؛ ظرفیت های فرهنگی ما برای توسعه گردشگری ، جغرافیا و طبیعت بکر کشورمان، اقوام و اقلیم های مختلف و... . استعدادمان هم برای نام گذاری ها خوب است و از پنج تا 12 مهر را مزین کرده ایم به فهرستی از اسامی زیبا: «گردشگری در چهار اقلیم ایران»، «ایران سرای اندیشمندان و مفاخر فرهنگی، ادبی»، «گردشگری در دسترس برای همه گردشگران»، «طبیعت گردی و گردشگری روستایی» و... . اما گزارش ها نشان می دهد سهم ما از بازار بزرگ گردشگری در جهان بسیار ناچیز است و در چشم انداز 10 ساله این صنعت هم جایی نداریم. این درحالی است که ایران از لحاظ ابنیه و آثار تاریخی جزو کشورهای نخست جهان و از لحاظ جاذبه های اکوتوریستی در میان 10 کشور برتر دنیا قرار دارد.

نگاهی به گزارش شورای جهانی سفر و گردشگری

بررسی این که تحلیل ها و پیش بینی های نهادها و مجامع بین المللی چقدر اهمیت و اعتبار دارد به جای خود؛ اما وقتی در گزارش های رسمی خودمان به بخشی از آن ها استناد می کنیم، طبیعی است که ابعاد مختلف آن را هم جدی بگیریم. صحبت ما درباره گزارش شورای جهانی سفر و گردشگری است که با تحلیل روند این صنعت در سال های 2019 و 2021، آمارهایی را ارائه کرده و یک پیش بینی هم برای دهه پیش رو داشته است.

قرار گرفتن ما در فهرست 20 کشور اول

بخشی از این گزارش برای ما خوشایند است؛ چراکه نشان می دهد در سال 2021، کشور ما توانسته خودش را در جمع 20 کشور اول جهان، از نظر سهم اقتصاد گردشگری در تولید ناخالص داخلی (GDP) قرار دهد و با عدد 48.1 میلیارد دلار، در رتبه نوزدهم جای گرفته ایم. عددی نزدیک به کشورهایی مانند ترکیه (59.3 میلیارد دلار)، عربستان (51.5 میلیارد دلار)، کره جنوبی (48.8 میلیارد دلار) و سوئیس (44.5 میلیارد دلار). البته فاصله مان با کشورهای صدرنشین بسیار زیاد است؛ آمریکا (1271.2 میلیارد دلار)، چین (814.3 میلیارد دلار)، آلمان (251 میلیارد دلار) و ژاپن (206 میلیارد دلار). به هر حال این رتبه برای ما ارزشمند است و قابل توجه، اگرچه بررسی دقیق تر این گزارش نشان می دهد که جابه جایی های ایجاد شده در این رتبه بندی ارتباط مستقیم با دو سال کرونایی داشته وگرنه در سال 2019 و پیش از آغاز کرونا، بیستمین کشور این رتبه بندی بیش از 76 میلیارد دلار اقتصاد گردشگری داشته اما در سال 2021، هفت کشور از فهرست بیست تایی، درآمدی کمتر از این عدد داشته اند.

ضرورت توجه به گردشگری داخلی

در خصوص آمار 48 میلیارد دلاری مورد اشاره شورای جهانی سفر و گردشگری که عدد قابل توجهی است، 2 نکته قابل اشاره است اولا این که مبنای محاسبه این رقم برای دلار 4200 بوده یا دلار بازار آزاد که هرکدام از این 2 مبنا می تواند در رقم نهایی موثر باشد و نکته دوم این که احتمالا این عدد شامل گردش مالی حوزه گردشگری داخلی نیز می باشد و به معنی آورده 48 میلیارد دلاری گردشگران خارجی به کشور نیست. گردشگری داخلی یکی از حوزه هایی است که می تواند آورده زیادی برای صنعت گردشگری داشته باشد و حتی در مواردی ضرورت توجه به آن اولویت بیشتری بر جذب گردشگر خارجی دارد.

یک پیش بینی مهم و البته تلخ

در کنار این نگاه به گذشته، آن چه در گزارش شورای جهانی سفر و گردشگری باید برای ما مهم باشد، پیش بینی 10 سال آینده این صنعت است. طبق این گزارش، تا سال 2032 میلادی، سهم صنعت گردشگری از تولید ناخالص داخلی در کل جهان هر سال 5.8 درصد رشد خواهد داشت، یعنی دو برابر نرخ رشد متوسط سالانه. مهم تر این که طی یک دهه آینده، 126 میلیون شغل جدید به واسطه گردشگری در جهان ایجاد خواهد شد که نگرانی ما در همین جاست، چراکه سهم قابل بیانی از آن نداریم و تقسیم آن، به این شکل پیش بینی شده است:

* 64.8 درصد از 126 میلیون شغل جدید در آسیا و اقیانوسیه، 11.8 درصد در آفریقا، 8 درصد در آمریکای شمالی، 6.9 درصد در اروپا، 4.7 درصد در آمریکای لاتین و فقط 3.1 درصد آن در خاورمیانه خواهد بود.

* در بررسی سهم کشورها نیز، 25.5 درصد این مشاغل جدید در چین، 20.4 درصد در هند، 5.3 درصد در آمریکا، 4.2 درصد در اندونزی، 2.8 درصد در تایلند، 2.5 درصد در فیلیپین و 2.3 درصد در مکزیک خواهد بود و سهم همه کشورهای دیگر روی هم 37 درصد پیش بینی شده که به دلیل کوچک بودن اعداد مربوط به هر یک از آن ها، در گزارش جهانی درج نشده است.هرچند در این حوزه موضوعاتی مانند نسبت جمعیت، وضعیت سیاسی و فرهنگی خاورمیانه و کارشکنی ها در توسعه گردشگری این منطقه، به ویژه ایران، اثرگذار است اما به هر حال با این آمار و ارقام جهانی، تردیدی نیست که باید نگران آینده صنعت گردشگری بود؛ صنعتی که می تواند بخشی از اقتصاد نفتی ما را پوشش دهد و به درآمدی پایدار برای کشور تبدیل شود، اگر نگاهی جدی و راهبردی به آن داشته باشیم.

نیازمند اصلاح زیرساخت ها و فرایندها هستیم

«روح ا... حسین زاده» مدیر عامل شرکت مادر تخصصی توسعه ایرانگردی و جهانگردی در این باره به خراسان می گوید: تا زمانی که زیرساخت های داخلی را تقویت نکنیم و فرایندهای موجود در حوزه گردشگری اصلاح نشود، نمی توانیم منتظر تغییر وضعیت این صنعت در کشور باشیم. حسین زاده که با حکم وزیر میراث فرهنگی مدیریت این شرکت را عهده دار شده، می افزاید: توجه ویژه به زیرساخت ها ، ایجاد مشوق برای سرمایه گذاران داخلی و خارجی و استفاده از الگوهای موفق صنعت گردشگری در جهان از جمله اقداماتی است که باید مدنظر قرار بگیرد تا با استفاده از آن ها بتوانیم این صنعت را در کشور توسعه دهیم. او می افزاید: با توسعه گردشگری بسیاری از صنوف و صنایع دیگر نیز پویا خواهد شد و طبیعتا اشتغال زایی مناسبی را هم با خود به همراه خواهد داشت.