گرانی قیر و بی دوام بودن آن در برابر سرما و گرما در شرایط اقلیمی مناطق مختلف باعث شد تا برخی از کشورها برای راهسازی رویه بتنی را به رویه آسفالتی ترجیح دهند. تجربه موفق این کشورها در توسعه جاده‌ها با رویه بتنی باعث شد تا این این روش جدید راهسازی فراگیر شود. در کشور ما هم اخیرا با توجه به افزایش قیمت قیر و افزایش هزینه‌های نگهداری جاده‌ها ناشی از مقاومت پایین جاده‌های اسفالته در برابر شرایط جوی و تولید مازاد سیمان بحث راهسازی با رویه بتنی مطرح شده است.

برای ساخت هر کیلومتر راه اصلی به 150 تن قیر و برای ساخت هر کیلومتر بزرگراه به 300 تن و هر کیلومتر آزادراه 400 تن قیر نیاز است حال اینکه قیمت قیر در کشورمان در چند سال گذشته به شدت افزایش یافته و هر سال هم سهم پرو‍ژه‌های عمرانی از قیر رایگان دولتی کمتر می‌شود.  این شرایط وزارت راه و شهرسازی و راهسازان را بر آن داشت که در توسعه شبکه راهی به دنبال جایگزینی با دوام بالا برای جاده‌های آسفالته باشند.   

حال اینکه با توجه به افزایش سطح تولید سیمان در کشور و روند رو به افزایش آن و توجه به اینکه امکان صادرات محصول مازاد سیمان کشور به راحتی امکان پذیر نیست بنابراین می توان زمینه استفاده از سیمان را افزایش دهیم.  یکی از زمینه های کاربرد پر مصرف سیمان، که در کشورمان رایج نیست، استفاده از آن در جاده سازی و یعنی ساخت جاده‌های بتنی است. در کشورهای اروپایی هم به دلیل کمبود منابع نفتی و به تبع آن کمبود قیر و مواد مورد استفاده در ساخت اسفالت، تمایل به استفاده از رویه بتنی رشد چشمگیری داشته است. بنابراین بتن را می‌توان بهترین گزینه برای جایگزینی قیر و آسفالت در جاده سازی مطرح کرد.

** کاهش هزینه های راهداری با رویه های بتنی   

طبق برنامه وزارت راه وشهرسازی؛‌ طی ۴سال آینده باید حداقل ۱۰درصد جاده‌های آسفالت کشور با رویه بتن جایگزین شود. در 4 سال گذشته هم ساخت جاده ها با رویه بتنی کلید خورده که یکی از پروژه‌های درحال احداث با رویه بتنی آزاد راه تهران- شمال است.   

«سید حسین میرشفیع» ‌معاون ساخت و توسعه آزادراه‌ها درباره میزان نفوذ بتن در پروژه‌های راهسازی کشورمان و مزایای استفاده از آن گفت:‌ مهم‌ترین مزیت رویه بتنی در راهسازی این است که هزینه‌های نگهداری از جاده‌ها کاهش می‌یابد.

وی با اشاره به مزیت‌های استفاده از بتن در راهسازی اظهارداشت :‌ فرق روسازی بتنی و آسفالته دقیقا مانند تفاوت ساختمان بتنی و فولادی است و مزیت استفاده از بتن در راهسازی متناسب با شرایط اقلیمی،‌اقتصادی و جغرافیایی مناطق کم و زیاد می شود.

معاون شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل تاکید کرد: البته سرمایه گذاری برای اجرای روسازی بتنی در راهسازی بیشتر است اما در طول دوره استفاده، هزینه نگهداری جاده‌ای با رویه بتنی کمتر از جاده‌ای با رویه آسفالتی خواهد بود بنابراین پایین بودن هزینه‌های نگهداری، بالا بودن هزینه‌های ساخت را جبران می‌کند.

میرشفیع با بیان اینکه رویه بتنی مزیت خود را در کاهش هزینه‌های نگهداری نشان می‌دهد،‌گفت: البته باید روش‌های نگهداری از جاده‌ها را اصلاح کنیم چرا که مقاومت بتن در برابر نمک کاهش می یابد بنابراین باید روش‌های نگهداری در مناطق برف گیر مانند نمک پاشی را تغییر دهیم.

وی با اشاره به تفاوت هزینه‌های ساخت جاده آسفالته و بتنی گفت:‌ درباره تفاوت قیمت احداث جاده آسفالته با رویه بتنی نمی‌توان رقم دقیقی را مطرح کرد چراکه برآورد هزینه‌ها به عوامل متعددی از جمله فاصله کارخانه سیمان تا پرو‍ژه بستگی دارد اما شاید به طور تقریبی هزینه ساخت جاده‌ای با رویه بتنی  15 تا 20 درصد گران تر از جاده‌ای با رویه آسفالتی باشد.

‌معاون ساخت و توسعه آزادراه‌ها ادامه داد: اما این هزینه‌ها در دوره نگهداری جبران می شود و طبق گفته مشاوران، در طول دوره بهره برداری هزینه های ساخت و نگهداری تقریبا برابر می شود. 

میرشفیع همچنین با اشاره به پرو‍ژه هایی که در حال حاضر با رویه بتنی در دست ساخت هستند،‌گفت: در حال حاضر چندین پروژه راهسازی با رویه بتنی در دست ساخت هستند البته باید به این موضوع توجه داشت که استفاده از رویه بتنی روش جدیدی نیست و تونل کندوان در سالهای گذشته با رویه بتنی ساخته شده است اما از آنجایی که رویه بتنی هزینه ساخت را افزایش می‌دهد پیمانکاران علاقه‌ای برای اجرای پروژه‌ها با این روش را ندارند.  البته در حال حاضر در ساخت بخشی از بزرگراه قاین- بیرجند، آزادراه شیراز – اصفهان ، قطعه یک آزادراه تهران- شمال و باند جدید فرودگاه مهرآباد و فرودگاه تبریز از رویه بتنی استفاده می شود.

** بتن عمر جاده ها را بلند می کند

شاید یکی از دلایل اصلی اینکه امروز نزدیک به 20 درصد راه های ایالات آمریکا و 17 درصد باندهای فرودگاه‌های این کشور با رویه بتنی ساخته شده این است که جاده‌های بتنی عمر طولانی تری نسبت به جاده‌های آسفالته دارند به طوری‌که طبق گفته «محمد شکرچی زاده» رییس مرکز تحقیقات وزارت راه و شهرسازی در حالی که عمر مفید راه های آسفالته به کمتر از 15 سال می رسد این عدد برای جاده‌های  بتنی بین۴۰ تا ۵۰ سال  است.  

از دیگر فواید استفاده از رویه های بتنی، کاهش مصرف سوخت در کشور است و بر اساس تحقیقی در ایالات متحده آمریکا، در صورتی که تمام راه‌های این کشور رویه بتنی داشته باشند، ۱۱ میلیون گالن بنزین کمتر مصرف می شود. همچنین استفاده از رویه های بتنی در راه ها می‌تواند موجب افزایش بازتاب نور از ۳۳ تا ۵۰ درصد شود که این موضوع کاهش مصرف انرژی روشنایی را تا ۳۷ درصد امکان پذیر می سازد. بنابراین این مزایا باعث شده تا وزیر راه و شهرسازی برنامه افزایش راه های بتنی را در دستور کار راهسازان قرار دهد.

ایلنا