دنیای اقتصاد : وزارت راه وشهرسازی در یک گزارش جامع عملکرد این وزارتخانه درحوزه ساخت راه های جاده ای را در سال ۹۷ منتشر کرد. بررسی های «دنیای اقتصاد» بر پایه اطلاعات دریافت شده از این گزارش نشان می دهد عمده هدف گذاری های صورت گرفته در سال ۹۷ برای ساخت و توسعه راه ها در کشور محقق شده است. در این گزارش آخرین وضعیت طول آزاده راه ها، بزرگراه ها، راه های اصلی، فرعی، تعداد پایانه ها (باری، مسافربری، مرزی) و همچنین تعداد مجتمع های خدماتی و رفاهی و... اعلام شده است.

بنا براعلام مسوولان وزارت راه وشهرسازی از آنجا که اقدامات مربوط به حوزه راه سازی و حمل ونقل در ایام مختلف سال متفاوت است بنابراین آمارهای کلی در این بخش همواره به صورت سالانه اعلام می شود چرا که مقایسه فصل به فصل یا شش ماه به شش ماه اقدامات و عملکرد انجام شده درحوزه حمل ونقل به دلیل تاثیر فصل بر عملکردها ورویدادها معمولا تصویر درستی از کلیت فعالیت های انجام شده ورویدادهای به وقوع پیوسته را ترسیم نمی کند.  در بخشی از این گزارش که آخرین و تازه ترین گزارش سالانه مربوط به عملکرد حوزه راه وشهرسازی از جمله فعالیت های انجام شده درحوزه حمل ونقل جاده ای و راه سازی های صورت گرفته در آن منتشر شده است جدیدترین آمار سالانه ساخت بزرگراه ها، آزادراه ها و سایر راه های جاده ای کشور تشریح شده است.

بررسی های انجام شده بر پایه اطلاعات این گزارش نشان دهنده رشد ۱۷ درصدی طول آزادراه های کشور در پایان سال ۹۷ در مقایسه با پایان سال ۹۰-اولین سال از دهه ۹۰-است.  آمارها نشان می دهد در پایان سال ۹۷ طول آزادراه های کشور به ۲ هزار و ۴۰۱ کیلومتر افزایش یافته است که این میزان در پایان سال ۹۰،معادل ۲ هزار و ۵۳ کیلومتر بوده است. با این حال، آمارهای سالانه از عملکرد ساخت آزادراه ها از ابتدای دهه ۹۰ تا پایان سال ۹۷ نشان می دهد از مقطع زمانی پایان سال ۹۳ تا پایان سال ۹۷ طول آزادراه ها در کشور افزایش نداشته است.آمارها نشان می دهد طول آزادراه های کشور درحالی در پایان سال ۹۷، معادل۲ هزار و ۴۰۱ کیلومتر گزارش شده است که این مقدار در پایان سال ۹۳ نیز به همین اندازه بوده است.  در سال ۹۱ درحالی طول آزادراه های کشور از ۲۰۵۳ کیلومتر در سال ۹۰ به ۲ هزار و ۱۸۵ کیلومتر افزایش یافته است که این میزان در سال ۹۲ به ۲ هزار و ۴۰۱ کیلومتر و در سال ۹۳ به ۲ هزار و ۴۰۱ کیلومتر افزایش یافته است. این آمارها حاکی است از مقطع زمانی پایان سال ۹۳ تا پایان سال ۹۷ طول آزادراه ها در کشور تغییری نکرده است. این درحالی است که هم اکنون وزارت راه وشهرسازی یک پروژه مهم درحوزه راهسازی یعنی آزادراه تهران-شمال را در دست احداث دارد.  مقایسه عملکرد دست اندرکاران حوزه ساخت در بخش حمل ونقل جاده ای نشان می دهد طول بزرگرا ه های کشور در پایان سال ۹۷ بیش از هزار کیلومتر در مقایسه با مقطع زمانی پایان سال ۹۶ افزایش داشته است.  در پایان سال ۹۷ طول بزرگراه های کشور از ۱۶ هزار و ۸۲۰ کیلومتر در سال ۹۶ به ۱۸ هزار و ۱۲۲ کیلومتر افزایش یافت که در مقایسه با مقطع زمانی پایان سال ۹۰ با ۵/ ۵۵ درصد افزایش مواجه شده است. در پایان سال ۹۰ طول بزرگراه های کشور برابر با ۱۱ هزار و ۶۵۲ کیلومتر بوده است. برآوردهای آماری وزارت راه وشهرسازی از آخرین اطلاعات مربوط به حوزه راه سازی کشور که از سوی این وزارتخانه در اختیار «دنیای اقتصاد» قرار گرفته همچنین حاکی از افزایش ۱۷ درصدی طول راه های اصلی کشور در پایان سال ۹۷ در مقایسه با مقطع زمانی پایان سال ۹۰ است.

آمارها نشان می دهد در شرایطی که طول راه های اصلی کشور در پایان سال ۹۰، برابر با۲۲ هزار و ۵۲ کیلومتر بوده است این میزان در پایان سال ۹۷ به ۲۵ هزار و ۸۱۴ کیلومتر افزایش یافته است. این درحالی است که در راستای توسعه راه سازی و تبدیل راه های فرعی به اصلی طول راه های فرعی کشور همزمان با افزایش طول راه های اصلی نسبت به مقطع زمانی ابتدای سال ۹۰ کاهش داشته است و بخشی از راه های فرعی کشور پس از توسعه و تجهیز به مجموعه راه های اصلی افزوده شده اند؛ در پایان سال ۹۰ طول راه های فرعی کشور معادل ۴۳ هزار و ۲۵۸ کیلومتر بود که این میزان در پایان سال ۹۷ به ۴۲ هزار و ۵۳۶ کیلومتر کاهش یافته است. در این گزارش همچنین عملکرد وزارت راه وشهرسازی در حوزه ساخت وتوسعه راه های روستایی تشریح شده است. اقدامات انجام شده در برآوردهای صورت گرفته حکایت از افزایش ۱۶ درصدی طول راه های روستایی آسفالت در پایان سال ۹۷ در مقایسه با مقطع زمانی پایان سال ۹۰ دارد. درحالی که طول راه های روستایی آسفالت در پایان سال ۹۰ برابر با ۹۵ هزار و۱۶۴ کیلومتر بوده است این میزان در پایان سال ۹۷ معادل ۱۱۰ هزار و ۳۱۸ کیلومتر گزارش شده است که نشان دهنده افزایش طول راه های روستایی آسفالت به میزان ۱۶ درصد است. این درحالی است که طول راه روستایی شوسه (خاکی و غیرآسفالت) نیز در این بازه زمانی-انتهای سال ۹۷ در مقایسه با انتهای سال ۹۰-با کاهش ۲۹ درصدی همراه شده است. یعنی در این مقطع زمانی همزمان با توسعه اقدامات درحوزه آسفالت سازی معابر جاده ای روستایی و افزایش طول راه های روستایی آسفالت، از طول راه های شوسه و غیرآسفالت کاسته شده و ۲۹ درصد از این راه ها به جاده های آسفالت تبدیل شده اند.

به گزارش «دنیای اقتصاد»، بخش دیگری از گزارش عملکرد وزارت راه وشهرسازی در سال ۹۷ درحوزه حمل ونقل جاده ای مربوط به افزایش تعداد پایانه ها اعم از پایانه های باری بهره برداری، پایانه های عمومی مسافری فعال،پایانه های مرزی فعال(باری-مسافری) و همچنین تعداد مجتمع های خدماتی، رفاهی و تیرپارک های بهره برداری شده است. مقایسه آمارهای مربوط به دو مقطع زمانی ابتدای دهه ۹۰ و انتهای سال ۹۷ نیز حکایت از افزایش تعداد این پایانه ها و مجتمع ها و رشد مثبت در این زمینه دارد. براساس اعلام وزارت راه وشهرسازی، تعداد پایانه های باری بهره برداری در پایان سال ۹۷ معادل ۴۲ درصد در مقایسه با مقطع زمانی پایان سال ۹۰ افزایش داشته است. تعداد این پایانه ها در انتهای سال ۹۰ برابر با ۵۵ مورد بوده است که این میزان در پایان سال ۹۷ به ۷۸ پایانه افزایش یافته است. همچنین تعداد پایانه های عمومی مسافری فعال نیز از ۲۸۹ پایانه در انتهای سال ۹۰ به ۳۰۶ پایانه در انتهای سال ۹۷ افزایش یافته است که نشان دهنده رشد ۶ درصدی تعداد این پایانه در این بازه زمانی است. آمارها همچنین از افزایش ۱۷ درصدی تعداد پایانه های مرزی فعال(باری-مسافری) در کشور حکایت دارد. تعداد این پایانه ها نیز در انتهای سال ۹۷ به ۲۷ مورد افزایش یافته است. این درحالی است که تعداد این پایانه ها در انتهای سال ۹۰ برابر با ۲۳ پایانه بوده است. به دنبال اقدامات انجام شده در راستای افزایش تعداد مجتمع های خدماتی، رفاهی و تیرپارک های بهره برداری شده تعداد این مجتمع ها نیز از ۴۰۴ مجتمع به ۷۴۶ مجتمع افزایش یافته است. این میزان ۸۵ درصد رشد در تعداد این مجتمع ها و مراکز را در بازه زمانی انتهای سال ۹۰ تا انتهای سال ۹۷ نشان می دهد.

در بخش دیگری از گزارش وزارت راه وشهرسازی آخرین وضعیت راه های جاده ای کشور و طول راه های بین شهری و روستایی تحت حوزه استحفاظی این وزارتخانه تا پایان سال ۹۷ اعلام شده است.بر این اساس، تا پایان سال ۹۷ مجموع طول راه های کشور اعم از روستایی و بین شهری معادل ۲۲۱ هزار و ۳۵۳ کیلومتر برآورد شده است که از این میزان معادل ۸۸ هزار و ۸۷۳ کیلومتر مربوط به طول راه های بین شهری و ۱۳۲ هزار و ۴۸۰ کیلومتر مربوط به طول راه های روستایی است.

هم اکنون ۷/ ۲ درصد از طول راه های بین شهری مربوط به آزادراه هاست. طول آزادراه های بین شهری کشور تا پایان سال ۹۷ برابر با ۲ هزار و ۴۰۱ کیلومتر اعلام شده است. از مجموع راه های بین شهری کشور همچنین سهم بزرگراه ها ۴/ ۲۰ درصد اعلام شده است. طول بزرگراه های کشور تا پایان سال ۹۷ نیز معادل ۱۸ هزار و ۱۲۲ کیلومتر است.از مجموع راه های بین شهری کشور ۲۹ درصد به راه های اصلی و ۸/ ۴۷ درصد به راه های فرعی اختصاص دارد که در مجموع طول راه های اصلی بین شهری تا پایان سال ۹۷ معادل ۲۵ هزار و۸۱۴ کیلومتر وطول راه های فرعی بین شهری در همین بازه زمانی-تا پایان سال ۹۷-برابر با ۴۲ هزار و ۵۳۶ کیلومتر اعلام شده است.از مجموع ۱۳۲ هزار و ۴۸۰ کیلومتر راه روستایی کشور تا پایان سال ۹۷ نیز ۸۳ درصد معادل ۱۱۰ هزار و۳۱۸ کیلومتر مربوط به راه های روستایی آسفالت و۱۷ درصد برابر با ۲۲ هزار و۱۶۲ کیلومتر مربوط به راه های روستایی شوسه گزارش شده است.براساس این گزارش همچنین هم اکنون ۶۹۷ راهدارخانه در سطح کشور و ۲۳۹ پاسگاه پلیس راه در مناطق مختلف فعال هستند.اطلاعات منتشر شده از سوی وزارت راه وشهرسازی همچنین از رفع ۵۲۴ نقطه پرحادثه کشور در سال ۹۷ حکایت دارد. این میزان در مقایسه با دو سال قبل از آن -بازه زمانی سال های ۹۵ و ۹۶-به طور متوسط بیش از دو برابر بوده است.مطابق آمارها همچنین در سال ۹۷ به طور کلی، ۱۴۸ میلیون نفر مسافر در سطح کشور و در شبکه حمل ونقل عمومی جاده ای جابه جا شده است. همچنین ۴۳ هزار و ۶۸۱ نفر-کیلومتر مسافر جابه جا شده در سطح کشور، طی یک سال ۹۷ در کارنامه یک ساله حمل ونقل جاده ای کشور مشاهده می شود.

در بخشی از گزارش وزارت راه وشهرسازی درباره رویدادهای جاده ای سال ۹۷ همچنین آمار تلفات جاده ای در ۷ سال گذشته _مقطع زمانی پایان سال ۹۰ تا پایان سال ۹۷-نیز اعلام شده است.براساس اطلاعات منتشرشده در این زمینه، تعداد کشته شدگان و تلفات ناشی از تصادفات رانندگی از ابتدا تا انتهای سال ۹۷ به ۱۵ هزار و ۲۰۰ نفر رسیده است که این میزان در مقایسه با همه سال های اخیر از سال ۹۰ تا ۹۷،کمترین میزان تلفات محسوب می شود.آمار کشته شدگان تصادفات برون و درون شهری در سال ۹۰ معادل ۲۰ هزار نفر، در سال ۹۱ برابر با ۱۹ هزار نفر، در سال ۹۲ معادل ۱۸ هزار نفر، در سال ۹۳ برابر با ۱۷ هزار نفر و در سال ۹۴ برابر با ۱۶ هزار و ۶۰۰ نفر بوده است.

این میزان در سال ۹۵ به ۱۵ هزار و ۹۰۰ هزار نفر و در سال ۹۶ به ۱۶ هزار نفر رسیده است. اما در سال ۹۷ کمترین میزان کشته شدگان درحوادث جاده ای برون ودرون شهری ظرف ۷ سال گذشته به ثبت رسیده است. با این حال آمارهای وزارت راه وشهرسازی از افزایش تعداد کل مجروحان تصادفات درون وبرون شهری در سال ۹۷ در مقایسه با همه سال های گذشته از ابتدای دهه ۹۰ تاکنون حکایت دارد. تعداد کل مجروحان تصادفات رانندگی در کشور درحالی در سال ۹۷ به ۳۷۰ هزار نفر رسیده است که این میزان در سال ۹۰ برابر با ۲۹۷ هزار نفر بوده است.تعداد کل مجروحان تصادفات درون شهری  و برون شهری در سال ۹۱ برابر با ۳۱۸ هزار نفر،در سال ۹۲ معادل ۳۱۶ هزار نفر،در سال ۹۳ برابر با ۳۰۴ هزار نفر، در سال ۹۴ برابر با ۳۱۳ هزار نفر،در سال ۹۵ معادل ۳۳۳ هزار نفر و در سال ۹۶ برابر با ۳۳۵ هزار نفر بوده است. اما در سال ۹۷ این میزان بیش از سایر سال های اخیر-در بازه زمانی سال های ۹۰ تا ۹۷-و معادل ۳۷۰ هزار نفر اعلام شده است.

وزارت راه وشهرسازی درحالی در گزارش یک ساله خود از وضعیت و رویدادهای حمل ونقل جاده ای آمار کشته شدگان و مجروحان سوانح رانندگی جاده ای را اعلام کرده است که نماینده وزیر راه در امور زیربنایی و طرح های ویژه با بیان اینکه سالانه ۳ تا ۴ هزار یتیم به یتیم های کشور بر اثر تصادف افزوده می شود، گفت: خطر سوانح رانندگی ۱۵ برابر زلزله است و ما روزانه به طور میانگین ۴۶ کشته بر اثر تصادف داریم.سیدحسین میرشفیع اعلام کرد: هم اکنون با شرایط ناگواری درحوزه سوانح رانندگی مواجه هستیم و به طور متوسط به رقم ۱۷ هزار نفر کشته در سال و ۳۷۰ هزار مجروح رسیده ایم و امکانات دولت هم کفاف انجام اقدامات جهشی برای کاهش سوانح را نمی دهد.مشاور و نماینده وزیر راه در امور زیربنایی و طرح های ویژه افزود: در کشورهای توسعه یافته میزان تلفات سوانح رانندگی عدد ۵ در ۱۰۰ هزار کشته است. یعنی اگر بخواهیم این رقم را مبنا قرار دهیم، میزان تلفات سوانح رانندگی کشورمان باید سالانه حدود ۴ هزار کشته باشد.میرشفیع ادامه داد: ۶۰ درصد عوامل اصلی بروز سوانح رانندگی خطای انسانی است ضمن آنکه خودرو، محیط و جاده نیز از دیگر عوامل بروز سوانح رانندگی هستند.وی افزود: در ۷ ماهه اخیر سال جاری ۱۱ هزار کشته و ۲۲۸ هزار مجروح از محل سوانح رانندگی شناسایی شده است و مهر امسال تعداد کشته های تصادفات ۱۵ درصد بیشتر از مهر ماه ۹۷ به ثبت رسیده است.

مشاور و نماینده وزیر راه در امور زیربنایی و طرح های ویژه بیان کرد: سهم تلفات جاده های روستایی در کل تلفات جاده های برون شهری تا پیش از این ۱۳ درصد بود که به ۱۰ درصد کاهش یافته، اما تلفات سوانح رانندگی درمحورهای روستایی درحال افزایش است.میرشفیع گفت: از دلایل افزایش تلفات سوانح رانندگی در محورهای روستایی، افزایش برخورداری از راه روستایی آسفالت و همچنین افزایش استفاده وتعداد خودروهای شخصی در روستاها، رشد گردشگری و بوم گردی و کمبود علائم راهنمایی و رانندگی در جاده ها است.وی اظهار کرد: در سه استان فارس، کرمان و سیستان وبلوچستان کماکان جمعیت روستایی زیاد است و دراین روستاها ۷۶ تا ۸۰درصد تلفات مربوط به محورهای برون شهری است.مشاور و نماینده وزیر راه در امور زیربنایی و طرح های ویژه افزود: ۹۲ درصد جمعیت روستایی از راه روستایی آسفالت برخوردار هستند.

میرشفیع ادامه داد: در ۱۰ سال اخیر ۱۸۵ هزار کشته در سوانح رانندگی شناسایی شده اند و سالانه ۳ هزار تا ۴ هزار یتیم به یتیم های کشور بر اثر تصادف افزوده می شود. وی گفت: روزانه به طور متوسط ۴۶نفر بر اثر سوانح رانندگی جان می بازند و خسارت های رانندگی معادل ۶ تا ۷ درصد تولید ناخالص داخلی کشور است.این درحالی است که هم اکنون افزایش ایمنی راه ها به خصوص افزایش ایمنی درحمل ونقل جاده ای از اولویت های وزارت راه وشهرسازی است که در سال های گذشته نیز از سوی وزیر وقت و وزیر فعلی این وزارتخانه مورد تاکید قرار گرفته است. به طوری که مهم ترین هدف و استراتژی نظام حمل ونقل کشور در سال ۹۷ از سوی وزیر وقت راه وشهرسازی ارتقای سطح ایمنی در راه ها و شبکه حمل ونقل کشور به خصوص حمل ونقل جاده ای عنوان شده بود.در سال ۹۷ علاوه بر ارتقای سطح ایمنی راه ها، هوشمندسازی نظام حمل ونقل، تجاری سازی و واگذاری بخش هایی از حوزه حمل ونقل به بخش خصوصی، افزایش بهره وری در مرزها و همچنین طراحی و ارتقای سیستم های هشداردهنده در جاده ها که اطلاعات موردنیاز در این زمینه را به صورت همزمان در اختیار رانندگان و سایر دستگاه های مرتبط قرار دهند به عنوان مهم ترین اولویت های سیاست گذاری حوزه حمل ونقل جاده ای اعلام شده بود.