طبق آمارها بخش اعظمی از مصرف تریاک مربوط به کشور ماست. اما آیا واقعا ایران بیشترین معتاد را دارد؟ باقی معتادان دنیا چه موادی مصرف می کنند؟ دولت ها چه مجازاتی برای مقابله با مواد مخدر در نظر دارند؟

مجله مهر - کیوان ابراهیمی: اگرچه کشورها مجازات های سنگینی از جمله اعدام برای قاچاق مواد مخدر در نظر گرفته اند، اما این تجارت در جهان رو به افزایش است. دولت ها ادعا می کنند بخش قابل توجهی از مالیات های گرفته شده از مردم را صرف سرمایه گذاری در جنگ با مواد مخدر کرده اند اما امروزه گردش مالی قاچاق مواد به حدود ۱ درصد از کل گردش مالی دنیا می رسد و فقط ارزش تجارت کوکائین سالانه ۸۵ میلیارد دلار است.

در کتاب «اطراف جهان: اطلسی برای امروز» داده نمایی منتشر شده که مسیر قاچاق موادی چون کوکائین، هروئین و غیره را از تولید به مصرف در دنیا مشخص می کند. این داده نما حاوی اطلاعات مربوط به تجارت حشیش نیست زیرا این تجارت خود نیاز به نموداری جداگانه دارد.

معتادهای دنیا چه چیزی مصرف می کنند؟

مواد مخدر سخت نظیر شیشه در امریکا، اروپا و آسیا محبوبیت زیادی دارند و اینگونه مواد بوسیله کامیون، کشتی و هواپیماهای کوچک از مرزها حمل و نقل می شوند. 

آمریکای شمالی

این قاره بیشترین مصرف کوکائین در جهان را در اختیار دارد و مافیاهای مکزیکی نقش اصلی را در قاچاق مواد به مرزهای آمریکا ایفا می کنند. مصرف محرک های نوع آمفتامین نظیر اکستازی و سایر مواد مخدر صنعتی نیز در آمریکا رو به افزایش است. اینگونه مواد مخدر اغلب در کارگاه ها و خانه ها تولید می شوند.

آمریکای جنوبی

مصرف کوکائین و محرک های نوع آمفتامین در این بخش از جهان رو به افزایش بوده و تقریباً در تمامی کشورهای این منطقه تجارت مواد مخدر رونق دارد. ونزوئلا و برزیل دو مقصد اولیه مواد قبل از عزیمت آن ها به اروپا یا آفریقا هستند. تقریباً تمام کوکائین دنیا در سه کشور واقع در آمریکای جنوبی (کلمبیا، پرو و بولیوی) تولید می شود. 

اروپای مرکزی و غربی

در این منطقه مصرف کوکائین بالا بوده و مصرف محرک های نوع آمفتامین و مواد افیونی رو به ازدیاد است. این ناحیه مقصد صدها تن مواد مخدر بوده، مضاف بر اینکه قاچاق درون اروپا نیز رونق دارد. بازار آمفتامین و متامفتامین کشورهای واقع در اروپای مرکزی و غربی، اکثراً بوسیله کارگاه های کوچک واقع در جمهوری چک، اسلوواکی و آلمان تامین می شود.

اروپای شرقی و جنوب شرقی

مصرف مواد افیونی در این منطقه بنا بر نزدیکی آن به مسیرهای قاچاق از دیگر انواع بیشتر بوده و ترانزیت کوکائین از آفریقا به اروپای مرکزی از طریق این منطقه انجام می شود. در اغلب کشورهای اروپای شرقی بازار تولید محرک های نوع آمفتامین رونق دارد.

آسیای غربی و خاورمیانه

در این محدوده از دنیا، مصرف مواد افیونی مانند هروئین و تریاک به دلیل نزدیکی به افغانستان از بقیه انواع بالاتر بوده و مصرف آمفتامین و مواد صنعتی نیز رو به افزایش است. در آسیای غربی تجارت مواد افیونی رونق فراوان داشته و این منطقه مکان فعالیت کارتل های عظیم قاچاق در بیش از ۲۰ کشور است. تولید اصلی تریاک در افغانستان بوده و هروئین تقریباً در تمامی کشورهای آسیایی غربی به جهت مصرف داخلی و صادرات به اروپا تولید می شود.

آسیای میانه و شرقی

بیشترین مصرف مواد محرک نوع آمفتامین در جهان در این منطقه انجام می شود. کشورهای لائوس و میانمار مبدا عمده قاچاق مواد از طریق کشتی های رونده در اقیانوس آرام هستند.

استرالیا و اقیانوسیه

تجارت مواد در اقیانوسیه ناچیز بوده اما مصرف و تولید مواد نوع آمفتامین در آن رو به ازدیاد است.

آفریقا

آفریقا مسیر ترانزیت مواد به اروپاست و کارتل های قدرتمند موجود در نیجریه، اغلب این قاچاق را سامان دهی می کنند. تولید زیادی در آفریقا وجود ندارد اما مصرف مواد نوع آمفتامین در آن رو به افزایش است.

مجازات اعتیاد در کشورهای دنیا چیست؟

تمامی کشورهای دنیا مجازات هایی برای قاچاق مواد مخدر وضع کرده اند و افرادی که اقدام به تولید، ترانزیت، فروش و یا توزیع مواد کنند، شامل این قوانین تنبیهی می شوند.

قاچاق مواد جرمی وابسته به وزن و اندازه مواد قاچاق شده دارد و اگر فردی با مقداری بیش از حد معین مواد دستگیر شود، متهم به قاچاق می شود.

حتی اگر کسی اقدام به تولید، خرید، فروش، ترانزیت و توزیع مواد نکرده باشد و تنها قدری ماده مخدر غیر قانونی (بیش از حد مجاز) در تملک او یافت شود نیز گناهکار شناخته خواهد شد. مجازات های قاچاق مواد مخدر در بین کشورهای جهان تا حد زیادی متفاوت است و شامل اعدام، زندان، جریمه مالی، آزادی به قید التزام و کار اجباری است.

در برخی کشورها واردات، صادرات، ترانزیت و تملک مواد مخدر غیر قانونی، مجازات های سنگینی چون اعدام در پی دارد.

بنا بر دو تحقیقی که در سال های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ به ترتیب توسط سازمان مردم نهاد «وکلای به هم پیوسته» در هند و بنیاد «کاهش آسیب بین المللی» انجام شده، ۳۲ کشور مجازات اعدام را برای جرایم مربوط به مواد مخدر و روان گردان در نظر گرفته اند که در ۱۳ کشور این مجازات لازم الاجرا و حتمی است. لیست این ۳۲ کشور در ادامه آمده است:

«افغانستان، بنگلادش، برونئی، چین، کوبا، مصر، هند، اندونزی، ایران، عراق، اردن، کویت، لائوس، مالزی، مراکش، کره شمالی، عمان، قطر، پاکستان، عربستان، سنگاپور، سومالی، سری لانکا، سوریه، سودان، تایوان، تایلند، امارات، آمریکا، ویتنام، یمن، زیمباوه»