انتخابات حزبی نیازمند ارتباط مردم و احزاب
    رسول منتجب نیا*
    اگر ما بتوانیم در کشور انتخابات حزبی برگزار کنیم، انتخاباتی به مراتب آزادانه تر و آگاهانه تر از انتخابات های فعلی در کشور خواهیم داشت. احزاب می توانند اهداف و برنامه های خود را برای اداره کشور در معرض دید مردم بگذارند و افراد شایسته خود را به مردم معرفی کنند. مردم نیز در فرآیندی علمی تر و منطقی تری وارد صحنه انتخابات خواهند شد چرا که فضای انتخابات نیز دقیق تر و آگاهانه تر خواهد شد. وقتی انتخابات در کشور با استفاده از مرجع مهم دموکراسی سازی مانند حزب صورت نمی گیرد در فضا تبلیغاتی سرسام آور و در رقابت تنگاتنگ مردم دچار تحیر می شوند و حتی در چنین فضای ناآرامی که در زمان انتخابات نیز هر چه بیشتر شدت می گیرد مردم دچار اشتباه می شوند. افرادی که شایستگی ندارند با توسل به ابزارهای وسیع تبلیغاتی چه بسا مردم را به سمت خود جلب می کنند. برای اینکه بتوانیم در کشور انتخابات حزبی داشته باشیم به بستر ها و زمینه هایی احتیاج داریم. اولاباید بپذیریم احزاب یک اصل و ضرورت اجتماعی اند که در قانون اساسی و بیانات امام نیز آمده است. نگاه مقامات و افراد به تحزب باید به عنوان یک ضرورت باشد. ثانیا مردم باید به سمت احزاب گرایش پیدا کنند و با فرهنگ تحزب آشنا شوند و ارتباط تنگاتنگی در طول سال با احزاب بر قرار کنند تا سر بزنگاه های انتخاباتی نیز با شناخت دقیق رای دهند. ثالثا عملکرد احزاب دارای اهمیت است. احزاب باید بعد از پذیرفتن امور کشور و بعد از علاقه مردم نقش تاریخی خود را ایفا کنند. آنها در طول سال باید به فرهنگ سازی در میان مردم بپردازند و اهداف و کادر خود را به مردم معرفی کنند. ارتباط احزاب با مردم نباید به زمان انتخابات محدود باشد بلکه باید این ارتباط در تمام زمان ها حفظ شود. البته مجلس قانون گذار نیز می تواند با اصلاح قوانین به تسریع شدن روند شکل گیری انخابات حزبی کمک کند اما همه ابزارها قانون نیست. قانون می تواند چارچوب ها و شکل اختیارات را تعیین کند. در واقع در کشور مشکلات ما بیشتر مربوط به اجرای قوانین است و در مقوله قانون کمبود نداریم. بنابراین لازم است که ابتدا مقدمات انتخابات حزبی ایجاد شود تا بتوانیم چنین انتخاباتی را در کشور محقق کنیم.
    * قائم مقام حزب اعتماد ملی*
    
    
    احزاب قدرتمند، مجلس قدرتمند
    یدالله طاهر نژاد**
    واقعیت این است که سازوکار مناسب برای انتخابات حزبی در ایران فراهم نیست. ما احزاب فراگیر و فعال آموزش دیده در کشور کم داریم یا در واقع می توان گفت نداریم. مادامی که ما اعتقادی به نظام مبتنی بر آرای عموم نداریم و سازوکار حزبی در کشور ما زیرساخت مناسبی ندارد، احزاب آن طور که شایسته است در ایران پا نخواهد گرفت. وقتی در کشور احزاب قوی نداریم و جایگاه شایسته آن در کشور وجود ندارد و حاکمیت عنایت خاصی به احزاب ندارد. طرح مساله انتخابات حزبی هم معنایی نمی تواند داشته باشد. ما نیازمند مقدمه رسیدن به احزاب قدرتمند در کشور هستیم اما می بینیم که هنوز عده یی در کشور مشغول بحث بر سر اصل حزب هستند. هنوز بحث می شود که آیا احزاب در ایران ضرورتی دارد یا خیر و تبلیغات علیه تشکیل حزب و ضرورت حزب است. تا وقتی که احزاب ایران تنها یک زینت برای جلوه و نمایش در مقابل مردم و افکار عمومی هستند و هیچ کارکرد دیگری را دنبال نمی کنند، نمی توانیم انتظار داشته باشیم که احزاب قدرتمند در کشور توسعه یابد. لازمه انتخابات حزبی احزاب فراگیر با استانداردهای فعالیت حزبی است. مجلس قانونگذار می تواند با لوایح و طرح ها به این روند کمک کند اما لازمه این امر اقدام اولیه یعنی شکل گیری احزاب قوی در کشور است. قانونگذار هم بر اساس واقعیت های جامعه باید لوایح و طرح های خود را اعلام کند. نمی توان بدون وجود زمینه ها و وجود محدودیت ها بر سر کار تشکیلاتی حزبی انتظاری از قانونگذار داشته باشیم. حزب پیروز در انتخابات باید بتواند پاسخگوی اعمال و رفتار نماینده خود باشد. در حالی که اکنون جامعه ما از ضررهای عدم قدرت احزاب رنج می برد و می بینیم که عده یی با تابلوی خلق الساعه وارد می شوند و هیچ کسی نیز مسوولیت کارهایی را که انجام می دهند نمی پذیرد. بر همین اساس پیش نیاز حزبی شدن انتخابات نیازمند احزاب مقتدر و قطبی شدن فضای رقابت سیاسی است.اگر همچنان برخی به احزاب رویکردی منفی داشته باشند نباید توقع داشته باشیم که چنین اتفاقی در کشور اتفاق افتد.
    ** عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران
    
    
    پیشنهاد مجلس دو سطحی
    محمدرضا تابش***
    یکی از نمود های توسعه یافتگی در کشور ها برگزاری انتخابات از طریق برنامه های احزاب است. اینکه مردم به جای رای به شخصیت ها به به برنامه های حزبی مشخص رای دهند می تواند عملکرد مثبتی در اداره کشور ایجاد کند. در امر انتخابات می توان با اصلاحات در قانون اساسی زمینه را برای انتخابات حزبی در ایران فراهم کرد. اگر می خواهیم به سمت انتخابات حزبی حرکت کنیم نمایندگان مجلس باید نسبت به قوانین انتخابات تجدید نظر کنند تا بستر انتخابات حزبی فراهم شود. همین طور با اصلاحاتی در قانون احزاب، می توان احزاب را به سمت فراگیر شدن و آمادگی برای انتخابات حزبی پیش برد. انتخابات حزبی نیازمند احزابی است که به جای شخصیت ها و اهمیت آنان، برنامه ها و خرد جمعی حزب برای مردم معیار و ملاک شود. بنابراین ما باید بتوانیم احزاب را کم کم از دنباله رو بودن نسبت به شخصیت های کاریزماتیک خارج کنیم و سیستم مدیریت و برنامه ریزی را در آن نهادینه کنیم. همین طور برای اصلاحات درست و کارشناسی شده در قانون اساسی در زمینه احزاب می توانیم از مجلس دو سطحی استفاده کنیم. به این شکل که سطح دیگری در مجلس را تعریف کنیم که در تدوین برنامه های کارآمد تر به مجلس سطح اول کمک کند. مجلس سطح دوم می تواند توسط نمایندگان مجلس سطح اول منصوب شود و بحث های کارشناسی درباره لوایح و طرح ها را پیگیری کند. مجلس دو سطحی در واقع کارآمد تر و تخصصی تر از مجلس حال حاضر رفتار خواهد کرد. در مجموع شکل گیری انتخابات حزبی در ایران نیازمند برنامه ریزی و نگاه موکد مسوولان به این مقوله است و اصلاحاتی در قانون را می طلبد. همین طور نیازمند تلاش احزاب برای سازماندهی خود هستیم که متاسفانه امروز نمی توانیم بگوییم احزاب در ایران توانسته اند نقش و جایگاه خود را در میدان سیاست بیایند.تا زمانی اهالی سیاسی و کارگزاران نگاهی دم دستی و از سر اضطرار به تحزب داشته باشند نباید توقع انتخابات حزبی را داشته باشیم.اگر می خواهیم همچون کشورهای توسعه یافته به این مهم دست یابیم باید موانع پیش روی نهادینه شدن تحزب را برداریم.
    ***نماینده اصلاح طلب در مجلس
    
□

 روزنامه اعتماد، شماره 3153 به تاریخ 22/10/93، صفحه 10 (احزاب)