جایگاه استراتژیک بندرچابهار در جنوب شرقی ایران هندی‌ها را برای انجام سرمایه‌گذاری در بخش حمل ونقل دریایی و بندری ایران بیش از پیش تشویق کرده و نشان می دهد نگاه هند استراتژیک است.

هند در حال حاضر به یکی از مهم ترین کشورهای صادر کننده کالا و خدمات در جهان تبدیل شده و بندر چابهار می‌تواند به عنوان دروازه ورود هندی ها به کشورهای ترکمنستان افغانستان، ازبکستان، قزاقستان، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، گرجستان و روسیه نقش آفرینی کند.

عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی کشورمان که هفته گذشته به هند سفر کرده بود از موافقت ایران و هند برای امضای قراردادهایی به ارزش ۲ میلیارد دلار خبر داد و گفت که در جلسه‌ای با مقامات هندی، سه موضوع مهم بررسی شد که اولین موضوع شامل توسعه راه آهن چابهار به زاهدان به ارزش یک میلیارد دلار بود.

او حتی تاکید کرد که در این راستا مقامات شرکت هندی طرف قرارداد، هفته گذشته برای بررسی های لازم به ایران سفر کردند و پیشنهادهای خود را در خصوص توسعه راه آهن چابهار به زاهدان را ارائه داده اند.

در حال حاضر چابهار به عنوان منطقه راهبردی و با موقعیت عالی جغرافیایی از ظرفیت های تجاری، اقتصادی، ترانزیتی، گردشگری و صنعتی بالایی برای سرمایه گذاری برخوردار است و هندی ها با امضای قراردادی به دنبال سرمایه گذاری ۸۵ میلیون دلاری برای خرید و نصب تجهیزات بندری در چابهار هستند.

این در حالیست که چابهار قابلیت هرگونه عملیات بندری در حوزه های ترمینال کانتینری برخوردار است و علاوه بر ظرفیت تخلیه و بارگیری سالیانه ۸.۵ میلیون تن، با آماده شدن پسکرانه های آن می تواند تا ۱۵ میلیون تن ظرفیت نیز ایجاد شود.

در همین راستا مدیرعامل شرکت دولتی تولید لوکوموتیو هند (رایتس بهاوانا) نیز در سخنانی اعلام کرد که جزییات یادداشت تفاهمی که در زمینه خرید لوکوموتیو با ایران امضا شده به زودی اجرایی خواهد شد.

به گزارش خبرگزاری ایرنا، «راجیو ماهروترا» افزود: تفاهم نامه‌ای که پس از دیدار عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی ایران و سورش پرابو وزیر راه آهن هند در دهلی نو برای خرید ۲۰۰ دستگاه لوکوموتیو و واگن باری امضا شد، به زودی نهایی و اجرایی می شود و این تفاهم نامه همکاری های آینده هند و ایران در بخش ریلی و راه آهن را تسهیل خواهد کرد.

این مقام هندی همچنین خاطرنشان کرد که شرکت رایتس بهاوانا پیش از این نیز با راه آهن ایران در پروژه های دیگر همکاری داشته است، اما امضای این یادداشت تفاهم در حال حاضر یک توافق بسیار مهم برای هند محسوب می شود.

از طرفی، وجود ثبات و امنیت در ایران سبب شده هندی ها برای انجام سرمایه گذاری در بندر چابهار و ایران تمایل بیشتری داشته باشند، زیرا ناامنی در کشورهای پاکستان و افغانستان همواره برای کشورهای منطقه نگرانی های زیادی را به وجود آورده است و تنها مسیر امن برای ترانزیت کالا در این منطقه خطوط ریلی و جاده ای ایران است.

روزنامه 'هندو' چاپ دهلی نو هم اخیرا در گزارشی به این موضوع پرداخت و نوشت: با وجود مواضع سخت آمریکا علیه ایران، دهلی نو تعهد خود را در توسعه بندرچابهار ترک نخواهد کرد.

بندر چابهار یک پروژه بزرگ ارتباطی به ارزش تقریبی ۲۰ میلیارد دلاری برای هند محسوب می شود که می تواند بدون نیاز به پاکستان، تجارت این کشور را با افغانستان و همچنین آسیای مرکزی تامین کند.

روزنامه هندو در گزارش خود همچنین به این نکته اشاره کرده است که متحدان آمریکا از جمله ژاپن که پیش از این برای سرمایه گذاری در بندر چابهار ایران و همکاری با هند در این بندر ابراز علاقه کرده بودند اکنون با احتیاط بیشتری در این خصوص پیش می روند.

یکی دیگر از چالش های هند در بندر چابهار مربوط به دیدار اخیر وزیران چین، پاکستان و افغانستان در پکن است که این نشست به منظور بررسی و پیوستن احتمالی افغانستان به کریدور اقتصادی چین وپاکستان که به بندر 'گوادر' پاکستان متصل می شود، برگزار شده بود.

روزنامه هندو در بخش دیگری از گزارش خود با تاکید بر اینکه وزیر راه و شهر سازی ایران نگرانی ها در خصوص این دیدار سه جانبه را رد می کند، نوشت: آخوندی می گوید ایران دارای یک شبکه ارتباطی بسیار قوی است و می تواند با همه کریدور ها رقابت کند. بنادر چابهار و گوادر دارای ویژگی های منحصر به فردی هستند اما در پایان رقابت به همه ما کمک خواهد کرد.

این روزنامه همچنین به نقل از آخوندی نوشت: بندر شهید بهشتی چابهار که هند در حال ساختن چندین اسکله در آن است تا پایان سال ۲۰۱۸ آماده بهربرداری خواهد شد در حالی که شرکت ریلی ایرکن (IRCON) هند بررسی های خود برای ساخت ریل آهن چابهار به زاهدان به ارزش ۱.۲ میلیارد دلار را به اتمام رسانده است.

ادیتی بهادوری از کارشناسان امور اقتصادی و سیاسی هند نیز در این باره می گوید: هدف اصلی هندی ها از مشارکت در توسعه بندر چابهار، تدارک یک مسیر تجاری با افغانستان بدون عبور از یک کشور سوم است.

وی تاکید کرد که توسعه بندر چابهار انجام مبادلات تجاری در منطقه را بیش از پیش گسترش داده و هند را در نهایت به کریدور بین المللی ۷۲۰۰ کیلومتری شمال - جنوب تا روسیه متصل می کند.

بهادوری، افتتاح اولین فاز طرح توسعه بندر چابهار توسط حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران را یک تحول تاریخی توصیف کرده و گفته است: افتتاح فاز اول بندر چابهار در جنوب ایران نقش هر دو کشور در ارتقا اتصال کشورهای منطقه را بیش از پیش تقویت خواهد کرد.

این کارشناس هندی در تشریح نقش بندر چابهار در برقراری صلح و ثبات منطقه، گفت: اقتصاد افغانستان تاکنون از تبعات جنگ رنج می برده و به همین جهت گشایش و الحاق این کشور به اقتصاد منطقه ای و جهانی یک ضرورت اصلی برای تثبیت ثبات وضعیت نه تنها در افغانستان بلکه سراسر منطقه است.

بهادوری افزود: با توجه به اهمیت بندر چابهار در دسترسی افغانستان به بازارهای جهانی در همصدایی با سیاست های تجاری ایران در منطقه، هند بزرگراه رنج - دلارام را برای این منظور احداث کرد و اولین محموله هند از طریق بندر چابهار به افغانستان ارسال شد.

وی، تقویت بندر چابهار را به عنوان یک طرح بسیار مهم برای هند در تقویت هر چه بیشتر روابط تجاری خود با نه تنها افغانستان بلکه آسیای میانه و حتی روسیه توصیف کرده و گفت: روحانی همراه با نخست وزیر هند نارندرا مودی و رئیس جمهور افغانستان اشرف غنی در ماه مه سال ۲۰۱۶ قرارداد سه جانبه چابهار را به منظور تدارک یک کریدور ترابری بین المللی امضا کردند و نخست وزیر هند امضای این قرارداد را به عنوان تحول تاریخی توصیف کرده است.

با وجود مخالفت آمریکایی ها با هرگونه سرمایه گذاری در ایران اما بسیاری از کشورهای جهان برای انجام سرمایه گذاری در بخش های مختلف اقتصادی ایران بسیار علاقمند هستند و با سرمایه گذاری های بیشتر در بندر چابهار این بندر به علت موقعیت ممتاز در آینده ای نزدیک به یکی از مراکز بزرگ لجستیک در ایران و منطقه تبدیل خواهد شد.

با وجود اینکه فاز اول طرح توسعه بندرچابهار ۲ ماه پیش توسط رئیس جمهوری اسلامی ایران به بهره برداری رسید، اما پهلوگیری کشتی های بزرگ تجاری و کانتینری در این بندر حاکی از اهمیت چابهار برای صاحبان کالا است تا از این منطقه در جنوب شرقی ایران به وسیله ناوگان حمل ونقل جاده ای با هزینه کمتری کالاهای خود را به سایر مناطق حمل و ای ترانزیت کنند.

توافقنامه ترانزیتی سه جانبه چابهار در سفر خرداد امسال «نارندرا مودی» نخست وزیر هند به ایران میان تهران، دهلی نو و کابل با اهدافی همچون فعال سازی کریدور شمال- جنوب و رونق یافتن برنامه های حمل و نقل میان سه کشور امضا شد.

افزایش قابل توجه بهره وری از ظرفیت حمل و نقل دریایی در دریای عمان ، بی نیاز شدن بسیاری از کشتی های تجاری از ورود به خلیج فارس و طی مسافت بیشتر، قرارگرفتن ایران در مسیر ترانزیتی هند تا آسیای میانه و در اهداف بلند مدت تر، توسعه یکی از محروم ترین مناطق ایران ازجمله اهداف این طرح است که می تواند در کنار به انجام رسیدن این توافق سه جانبه حاصل شود.

موقعیت جغرافیایی بندر چابهار در جنوب ایران و در استان سیستان وبلوچستان از اهمیت زیادی برای هند برخوردار است چرا که این بندر می تواند زمینه دسترسی هند به افغانستان و آسیای میانه بدون نیاز به عبور از پاکستان را برای هند فراهم کند.