نشست هم‌اندیشی با موضوع‌ «چالش‌های تولید ریل ملی» ‌با حضور محسن نوروزی‌، مدیرکل دفتر فنی و بررسی طرح‌های راه‌آهن شرکت ساخت، مهدی صیدگر، معاون اداره‌کل ساخت روسازی راه‌آهن شرکت ساخت و امراللهی‌، معاون مدیر پروژه دوخطه‌سازی و قطارهای حومه‌ای راه‌آهن، در خبرگزاری فارس برگزار شد.

پیش از برگزاری این نشست، ‌تلاش شد مسئولان و یا نمایند‌ه‌ا‌ی از کارخانه ذوب‌آهن اصفهان به عنوان متولی تولید ریل ملی نیز در این هم‌اندیشی حضور یابند که تلاش‌ها در این‌باره به نتیجه نرسید و مسئولان ذوب‌آهن به صورت سازمانی حاضر به شرکت در این هم‌اندیشی نشدند.

آنچه امروز مطالعه می‌کنید مشروح سؤالات شرکت‌کنندگان در این نشست و خبرنگاران فارس و پاسخ‌ معاون مدیر پروژه دوخطه‌سازی و قطارهای حومه‌ای راه‌آهن (امراللهی) در این حوزه است و ‌گزارش سوم در روز‌های آتی منتشر خواهد شد.

سوال: یکی از نیازهای اولیه ارگان‌هایی نظیر شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل و راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران در توسعه و بهسازی خطوط ریلی، «ریل» است که اغلب در قالب واردات تأمین می‌شود، در ابتدا اگر موافق باشید درباره اهمیت تولید داخلی ریل به جای واردات این محصول صحبت کنیم.

‌امراللهی: در سالهای گذشته کمبود ریل به گونه‌ای بوده که پروژه‌های نگهداری خطوط با چالش مواجه شده است؛ پروژه‌های نگهداری جاری و پروژه‌های نگهداری اساسی شامل بهسازی و بازسازی، همواره با مساله کمبود ریل دست به گریبان بوده و مشکلات زیادی به دنبال داشته است؛ پس از آنکه موضوع تولید ریلی ملی مطرح شد و ذوب‌آهن خبر قطعی مبنی بر تولید ریل داد، بسیار خوشحال شدیم؛ مدیرعامل وقت راه‌آهن (محسن پورسیدآقایی) شخصاً موضوع را پیگیری کرد‌ تا قرارداد فعلی منعقد شود.

به تازگی مجدداً ذوب‌آهن اعلام کرده است که بخشی از ریل تولیدی این شرکت از لحاظ فنی نهایی شده است اما از نظر شرکت بازرس ما، باز هم بخشی از تست‌های انجام شده ناموفق بوده و اعلام شده است کماکان نیاز به تغییراتی در رابطه با پروسه تولید وجود دارد.

سوال: ریل U33 مورد نیاز راه‌آهن تا کنون از کجا تامین می‌شد؟

امراللهی: تا کنون به ناچار برای رفع کمبود، از ریل‌های مستعمل استفاده می‌کردیم و امیدوار بودیم که ریل نو را از ذوب‌آهن دریافت کنیم تا استفاده از ریل مستعمل از گردش کاری ما خارج شود که البته تاکنون محقق نشده است.

سوال: درباره جزئیات قرارداد شرکت راه‌آهن‌ با ذوب‌آهن بابت تولید ریل،‌ توضیح بفرمایید.

‌امراللهی: تولید ریل داخلی مسأله‌ای است که شرکت راه‌آهن همواره دنبال می‌کرد به علت این که ریل، نیاز اساسی راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران است، جدا از بحث توسعه خطوط که در شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل پیگیری می‌‌شود، در بحث نگهداری خطوط و در واقع تداوم سیر، حرکت و حفظ ایمنی، قطعا نیازمند ریل هستیم و باید ریل تامین شود، بنابراین همواره در زمینه تولید ریل توسط ذوب‌آهن پیگیری‌ و استقبال هم می‌کردیم.

‌از سال 82 ‌جلسات و پیگیری‌ها برای تولید ریل در راه‌آهن وجود داشت تا این که در سال گذشته ذوب‌آهن اعلام کرد آماده عقد قرارداد برای تولید این محصول است، شرکت راه‌آهن به عنوان متولی اصلی ریل و نیازمند جدی این محصول، بلافاصله پیگیری‌ و مجوز‌های لازم را اخذ کرد و‌ قرارداد تولید 40 هزار تن ریل U33 که مناسب سرعت پایین‌تر و حساسیت‌های کمتر است منعقد کرد تا شاید این مساله در ذوب‌آهن فعال شود، این قرارداد در تاریخ 25 آبان 95 منعقد شد و مدت اجرای آن 5 ماه بود، یعنی ما باید عملا در ابتدای سال 96 کل این 40 هزار تن را تحویل می گرفتیم، اما با وجود گذشت یک سال از قرارداد‌ و پیگیری‌های راه‌آهن، تا امروز این شرکت نتوانسته است ریل تأیید شده را تولید کنند. در این بازه یک ساله مرتب پیگیر تولید ریل بودیم و شرکت بازرس‌ در محل حضور داشت‌ و گزارش می‌داد.

آخرین نامه ما به ذوب‌آهن 23 آبان‌ماه امسال بود که در این نامه درخواست کردیم آخرین وضعیت تولید ریل و روند پیشرفت کار را به ما گزارش کنید،اما فعلا جواب نامه را نداده‌اند.

سوال: رقم این قرارداد و نحوه تامین مالی به چه صورت بود؟

امراللهی: برای این که خیال ذوب‌آهن راحت باشد به صورت ارزی قرارداد منعقد کردیم با قیمت هر تن 625 یورو که در واقع این قیمت، قیمت تولید ریل توسط شرکت‌های گرید یک اروپایی تولید‌کننده ریل است؛ حجم قرارداد 40 هزار تن با مبلغ کلی 25 میلیون یورو است.

در مورد مساله مالی باید گفت در حال حاضر مبلغ یک‌صد میلیارد تومان از ذوب‌آهن طلب داریم که با ریل تهاتر خواهد کردیم یعنی در واقع مبلغ ریل هم پیش‌پرداخت شده است؛ این طلب ما بابت حمل و نقل بار ذوب‌آهن‌ است که توسط راه‌آهن انجام شده است.

سوال: پرداخت هزینه خرید ریل توسط راه‌آهن به چه صورت خواهد بود؟

امراللهی: راه‌آهن به صورت مستمر با ذوب‌آهن مراوده مالی دارد، سنگ معدن مورد نیاز این کارخانه دائما توسط راه‌آهن حمل و نقل می شود در نتیجه راه‌آهن همیشه در طی این سال‌ها از ذوب‌آهن طلبکار بوده و این طلب عدد بزرگی است، بنابراین ما در واقع برای پرداخت هزینه ریل به ذوب‌آهن مشکلی نداشتیم.

سوال: از قرارداد ۴۰ هزار تنی ریل داخلی، چیزی تحویل داده شده است؟

امراللهی: خیر هنوز ریلی به راه‌آهن تحویل داده نشده است، چون شرکت ذوب‌آهن تاکنون نتوانسته است ریل U33 که به لحاظ فنی مورد تایید باشد تولید کند.

سوال: آیا ذوب‌آهن اعلام کرده است که تا کنون چند هزار تن ریل U33 تولید کرده و در انبارها موجود دارد؟

‌امراللهی: وقتی ما قرارداد منعقد کردیم یعنی در واقع تأیید کردیم که ذوب‌آهن به عنوان تولید‌کننده توانایی تولید ریل را دارد اما به هر حال ریل قطعه حساسی است و استانداردهای سختگیرانه‌ای دارد، بنابراین کسی که می‌خواهد ریل تولید کند باید این استانداردها را تأمین کند؛ در حال حاضر بخشی از این استانداردها تامین شده و بخش دیگری هنوز تایید نشده و امیدواریم هر چه سریع‌تر تأیید شود.

سوال: با تلاش‌های مدیرعامل پیشین راه‌آهن، مقرر شد از کشور هند شمش تهیه شود و در کارخانه ذوب آهن نورد شود، این قضیه به کجا رسید؟

امراللهی: بله توافقی شد که از هند حدود 50 هزار تن شمش وارد شود و پروسه نورد آن در ذوب‌آهن برای تسریع تولید ریل انجام و به ذوب‌آهن کمک شود‌، کارخانه هندی‌ شمش را در اختیار کارخانه ذوب‌آهن قرار می‌دهد تا نورد ریل در داخل انجام شود.

سوال: لطفاً بیشتر در تشریح جزئیات تصمیم به تشکیل کنسرسیوم هندی و واردات شمش ‌توضیح دهید.

امراللهی: در تولید ریل‌، فاز اول تهیه شمش هست و در مرحله بعد پروسه نورد خواهد بود، علت تشکیل کنسرسیوم و در واقع همکاری با هند، تسریع پروسه تولید ریل بود، زیرا نیاز بود تا وقتی که ذوب‌آهن آماده تولید شمش ‌شود، با دریافت شمش، عملیات نورد و تولید ریل را آغاز کند، ما به عنوان شرکت دولتی راه‌آهن چون با هندی‌ها تعاملاتی داریم، می‌توانیم در این مساله تاثیر گذار باشیم، اما مستقیما نقشی نداریم و عضو این کنسرسیوم نیستیم.

به هر حال در این‌باره تفاهم‌نامه‌ای منعقد شده اما هنوز شمشی وارد کشور نشده است، هندی‌ها آماده هستند که هر زمان ذوب‌آهن اعلام آمادگی کند شمش‌ها را ارسال کنند؛ ذوب‌آهن باید ابتدا تایید کیفی برای تولید ریل را دریافت کند وگرنه وارد کردن شمش نهایتا به انبار کردن این محصول خواهد انجامید و بازگشت سرمایه رخ نخواهد داد، بنابراین ما هم منتظریم تا ذوب‌آهن گواهی قطعی تولید ریل را دریافت کند تا پس از آن شمش‌ها منتقل شود، البته این مساله مربوط به قرارداد‌های آتی خواهد بود زیرا برای قرارداد حاضر (40 هزار تن با راه‌آهن) عملا کل وجه از محل بدهی‌های ذوب آهن به راه‌آهن تهاتر شده است

سوال: در قراردادی که منعقد شده استانداردهای وضع شده برای تایید فنی ریل چگونه است؟

امراللهی: در این زمینه استانداردهای بین المللی وجود دارد، ما عضو اتحادیه UIC هستیم و این اتحادیه مشخصات فنی ریل UIC60 را اعلام کرده است، ما نیز همان را با عنوان مشخصات فنی تولید ریل ضمیمه قرارداد کردیم، برای ارزیابی این استانداردها یک شرکت بازرسی صلاحیت دار از طرف ما ناظر بر تولید هست که باید کیفیت ریل تولیدی تایید بکند.

سوال‌: شهریور‌ماه سال جاری اعلام شد تولید انبوه ریل U33 در ذوب‌آهن آغاز شده، جدای از بحث فنی که توضیح دادید، مشکل تامین مالی هم تاثیر داشته است؟

امراللهی: خیر مشخصات فنی توسط ذوب‌آهن باید تامین شود که هنوز نتوانستند این تأ‌ییدیه‌ها را اخذ کنند، اصلاً بحث تامین مالی نیست‌، قرارداد ما 5 ماهه بوده و طبق قرارداد باید تا اردیبهشت امسال کل ریل را تحویل می‌گرفتیم که هنوز اجرایی نشده است.

سوال: در تفاهم‌نامه سال 93 عنوان شده بود که راه‌آهن موظف است برای خرید ریل، پیش‌پرداخت انجام دهد، یکی از دلایلی که ذوب‌آهن به عنوان ریشه تاخیر در تولید ریل عنوان می‌کرد، عدم ارائه منابع مالی و درواقع عمل نکردن راه‌‌آهن به این تعهد‌ بود.

امراللهی: از زمان عقد قرارداد تا‌کنون هیچ نامه‌ای از ذوب‌آهن مبنی بر این که تولید ریل معطل مشکلات مالی باشد، به ما نرسیده است، در این قرارداد با ذوب‌آهن توافق کردیم که منابع مالی‌ هزینه خرید ریل، از محل طلب یکصد میلیارد تومانی راه‌آهن از ذوب‌آهن (که ثابت شده نیز هست) تأمین شود، یعنی ما عملا کل پول را پیش از تولید، پرداخت کرده‌ایم.

سوال: مدیرعامل ذوب آهن بارها اعلام کردند که گره کار، مساله عدم توانایی طرف مقابل در تامین مالی قرارداد است، آیا این گفته صحت دارد؟‌

امراللهی: در مورد بحث مشکل تامین مالی که ذوب‌آهن اعلام کرده است باید بررسی‌های دقیق‌تری از سوی آنها انجام شود،  البته این نکته هم وجود دارد که وقتی ذوب‌آهن می‌بیند‌ مشتریان ساختمانی و دست به نقد برای محصولات خود دار‌د و حتی حاضر هستند پیش‌خرید کنند، قطعاً به آن‌ها اولویت بیشتری نسبت به راه‌آهن می‌دهد، و امروز‌ این اتفاق رخ داده است.

اما به هر حال تولید ریل جزو سیاست‌های کلان دولت هست که روی آن تمرکز کرده و قطعا تولید ریل داخلی در راستای کمک به توسعه شبکه ریلی و زیرساخت ‌های آن است، بنابراین همه حمایت می‌کنند، فکر نمی‌کنم در بحث تولید ریل داخلی، ذوب‌آهن بتواند ادعا کند صدای من به گوش کسی نرسیده و من مظلوم واقع شده‌‌ام.

سوال: در قرارداد راه‌آهن با ذوب‌‌آهن، بندی به عنوان جریمه برای تأخیر در تحویل ریل ‌پیش‌بینی نشده است؟

‌امراللهی: در قرارداد، بحث تضمین هم مطرح شده است اما به دلیل این که هدف ما حمایت از تولید داخل است، موضوع جریمه را نادیده می گیرم، طبق قرارداد امکان جریمه ذوب‌آهن وجود دارد و اگر‌‌ قرارداد هم فسخ شود، این حق برای راه‌آهن محفوظ است زیرا بسیاری از پروژه‌های ما معطل تولید ریل در ذوب‌آهن است.

به گزارش فارس موضوع شمش هندی در ذوب‌آهن را روز گذشته، از معاون فنی و زیربنایی راه‌آهن پیگیری کردیم که وی به خبرنگار فارس توضیح داد: در پروژه ذوب‌آهن زمان زیادی را برای تولید ریل ملی از دست داده‌ایم؛ ما مصرف کننده ریل هستیم و بر خود تکلیف کردیم که این ریل را فقط از ذوب‌آهن تأمین کنیم، حتی به شرکت هندی هم که تاکنون طرف قرارداد ما برای تحویل ریل بود اعلام کردیم که شمش را به ذوب‌آهن برساند و ما ریل را از ذوب‌آهن می‌خریم تا دغدغه‌های مالی ذوب‌آهن کاهش یابد.

به گفته مازیار یزدانی حدود 15 روز پیش جلسه‌ای مشترک با شرکت هندی و ذوب‌آهن اصفهان داشتیم و قرار شد شرکت هندی با ذوب‌آهن پروسه تولید را ممیزی کنند تا مورد تائید طرف هندی باشد سپس راه‌آهن ورود کند و قرارداد سه‌جانبه شود، البته ذوب‌آهن برای نمونه متراژی ریل تولید کرد که در مرحله تست است و کارشناسان راه‌آهن نیز در حال بررسی آن هستند،اما متأسفانه ظاهراً ذوب‌آهن دنبال تکمیل قرارداد با ما نیست در حالیکه ما پیش‌پرداخت هم داده‌ایم و ریل هم نگرفته‌ایم و دست هندی‌ها را هم بابت تولید در دست ذوب‌آهن گذاشته‌ایم.

وی این را هم گفت که‌ در حال حاضر ریل تولیدی ذوب‌آهن گران‌تر از قیمت‌های خارجی تمام می‌شود، ‌با این وجود ما از ریل تولید داخل استقبال می‌کنیم و مطمئنیم که اگر تولید ریل به تولید انبوه برسد قیمت‌ها ارزان‌تر خواهد شد.

انتهای پیام/