این سند راهبردی مسیر بسیار مهمی را برای سه کشور به لحاظ روابط اقتصادی، سیاسی و امنیتی ترسیم کرده است که از منظر ژئوپولتیک و ژئواکونومیک بسیار حائز اهمیت و از امتیازات زیاد برخوردار است. محور اصلی و عمده این سند، بازآفرینی و گشایش کامل پروژه کریدور شمال جنوب است که علاوه بر سه کشور در آینده همه کشورها در قفقاز جنوبی را در بر خواهد گرفت.

در کنار مسیر اتصال ایران از طریق ترکیه به اروپا که اکنون در حمل ونقل ریلی و زمینی برقرار است، از مسیر جمهوری آذربایجان، راههای ارتباطی به روسیه و شرق و غرب اروپا برقرار می شود. روسیه و کشور آذربایجان نیز از طریق ایران و اجرای این سند راهبردی به خلیج فارس و دریای عمان متصل می گردند. شعاع این اتصال کشور بزرگ هند را نیز در بر خواهد گرفت. افغانستان و پاکستان هم در مدار آن وارد می شوند.

از نگاه اقتصادی (ژئواکونومیک) در اجرای این سند راهبردی سه کشور مرکزیت دارند و بسیاری از کارشناسان اقتصادی بین المللی آن را نقطه عطف بزرگ نامیده اند. یکی از کارشناسان بین الملل وزارت خارجه در شرح اهمیت امضای سند راهبردی در باکو می گوید:«... دستور کار مشخص این اجلاس به تصمیم گیری جدی تر در مورد کریدور شمال به جنوب می پردازد. کریدوری که اقیانوس هند را از طریق ایران، آذربایجان و روسیه هم به خاک روسیه وصل می کند و هم از طریق روسیه به اروپا وصل می شود.

هفت هزار و ۲۰۰ کیلومتر طول این کریدور است و از قسمت های مختلف از جمله زمینی، دریایی و ریلی عبور می کند و مسیر دریایی را فوق العاده کوتاه می کند. در کنار آن تکمیل راه آهن رشت به آستاراخان مطرح می شود و انجام می پذیرد.»

پوتین در مصاحبه های اخیر خود، روابط ایران و روسیه را رابطه «راهبردی» خوانده است. این گفته رئیس جمهوری روسیه. درباره استراتژیک بودن روابط مسکو تهران، نشان می دهد که حرکت جدید و جدی در منطقه در حال شکل گیری و اقدام است. روسیه حضور فعال ایران را در حوزه کشورهای قفقاز که همواره مسکو آن را حیات خلوت خود می داند، پذیرفته است.

با امضای سند در باکو در روابط دوجانبه تهران باکو و تهران مسکو تحول جدیدی پیش بینی می گردد که اولین گام آن حل و فصل مشکلات سهم بندی دریای خزر، همچنین جهت گیری حل بحران کشور آذربایجان با ارمنستان از مسیر سیاسی است. دایره تبادل اطلاعات امنیتی برای تثبیت صلح و امنیت در منطقه فصل دیگری از این همکاری است. سران هر سه کشور بر مبارزه با تروریسم تأکید کردند. همگونی مواضع ایران و روسیه درباره بحران جنگ و تروریسم در عراق و سوریه، نزدیکی دیدگاه دو کشور را نشان می دهد.

سند پیمان باکو نگاه به تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی سیاسی میان سه کشور ایران، روسیه و آذربایجان دارد. هر چه مسیر روابط اقتصادی رشد یابد، دایره روابط سیاسی امنیتی نیز گسترش پیدا خواهد کرد. این سند و امضای آن در باکو اگر چه در آغاز سه کشور ایران، آذربایجان و روسیه را شامل می شود، اما پتانسیل بسیار قوی برای گسترش و عضویت کشورهای دیگر در آن دیده می شود. این دورنما حساسیت آمریکا را برانگیخته است. دایره همکاری ها علاوه بر روابط اقتصادی، چتر نوینی از همکاری های امنیتی و سیاسی را باز می کند.

تنها ضامن موفقیت آن اجرای مطلوب از طریق مدیریت کارآمد است تا گام به گام توافق در باکو، شعاع وسیعی از قفقاز جنوبی تا اقیانوس هند را در بر گیرد. سند و پیمان باکو علیه هیچ کشوری نیست و پیام شروع همکاری جمعی برای صلح و امنیت پایدار و توسعه مطلوب است.

 

پایگاه خبری وزارت راه وشهرسازی