به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، بحث بلندمرتبه‌سازی در کلانشهرهای کشور از جمله مباحث مهمی است که اگرچه در ابتدا به تطبیق نداشتن طرح‌های جامع شهری با تفصیلی که در شورای‌عالی شهرسازی و معماری مصوب می‌شود وابسته است و به نظر می‌رسد که به اختلاف نظرهای عمده مدیریت‌شهری و سیاستگذاری در حوزه شهرسازی و معماری مرتبط است و عده‌ای نیز از آن به عنوان نزاع جناح‌های سیاسی یاد می‌کنند، اما این مساله شهرهای کنونی کشور بیش از آنکه به نزاع جناح‌های سیاسی وابسته باشد به کیفیت زندگی در شهرها ارتباط دارد؛ کیفیتی که اکنون مشکلات متعددی را برای شهروندان فراهم کرده و ترافیک، تنزل کیفیت زندگی در شهر، رشد حاشیه‌نشینی و سکونتگاه‌های غیررسمی و بی‌توجهی به حقوق شهروندی بخشی از آنهاست. در حال حاضر، کالبد شهرها تغییر کرده و روح آرامش از کلانشهرها رفته‌اند.

ترافیک نیز معضلی برای کلانشهرها شده است و در خیابان‌های باریک و بلند برخی از مناطق شهری کشور، شهروند پیاده به فراموشی سپرده شده و کلانشهرها به پارکینگی بزرگ تبدیل شده‌اند که حرکت در آنها مختل است.

مشهد دومین کلانشهر ایران از نظر جمعیتی پس از تهران است که بیشترین حاشیه‌نشین و سکونتگاه‌های غیررسمی کشور را به خود اختصاص داده است. در عین حال این شهر برای ایرانیان دارای ارزش‌های معنوی خاصی است که به دلیل وجود حرم مطهر امام هشتم، امام رضا (ع) بر اهمیت آن افزوده شده و آن را به شهری برای گردشگران تبدیل کرده است؛ شهری که به گفته بسیاری از کارشناسان نزدیک به یک دهه است تغییر چهره ناگهانی داده و آنقدر ساخت و ساز ساختمان‌های بلندمرتبه پیرامون حرم و سایر مناطق رشد بی‌سابقه داشته که چهره گنبد طلایی در بین ساختمان‌های بلند گم شده است.

مشهد به پیشنهاد آیسسکو، در دی ماه سال آینده و در سال ۲۰۱۷ میلادی به عنوان پایتخت فرهنگ اسلامی معرفی شده و نمی‌توان از این ویژگی به راحتی چشم پوشی کرد و آن را نادیده گرفت.

معاونت معماری و شهرسازی نیز با ماموریت وزارت راه و شهرسازی در پیگیری ساماندهی به این فعالیت فرهنگی قبول مسئولیت کرده و در عین حال در سایر فعالیت‌های عمرانی نیز وزارت راه و شهرسازی برای مشهد گام‌های قابل توجهی برداشته است.

چندی پیش و در تاریخ اول خردادماه، پیروز حناچی دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری در نامه‌ای به مدیرعامل شرکت عمران و بهسازی شهری ایران و استاندار خراسان رضوی مصوبه شورای عالی را در ۱۰ بند تحت عنوان برنامه راهبردی بهسازی و توسعه پیرامون حرم مطهر رضوی اعلام کرد و بر اساس آن به سازمان میراث فرهنگی ماموریت دو ماهه داد تا حرایم حرم امام رضا (ع) را تعیین کند. (متن کامل را اینجا بخوانید.)

همچنین به دلیل اهمیت موضوع، پیگیری‌ها و گزارش‌هایی که معاون عمرانی استانداری خراسان‌رضوی و مدیرکل راه و شهرسازی استان با شهردار وقت (سید صولت مرتضوی) داشتند بارها و بارها ساخت و سازهای خلاف ضوابط طرح جامع شهر مشهد و توجه به حفظ باغات و فضای سبز شهر مشهد تاکید شده بود که متاسفانه با بی‌توجهی مدیریت شهری مواجه شد و به همین دلیل نیز یکی از دستور جلسات چهارمین نشست شورای عالی شهرسازی و معماری در سال جاری در تاریخ سوم خردادماه به تخلفات بلندمرتبه سازی و تخریب باغات مشهد اختصاص یافت.

بی‌توجهی شهردار وقت به نامه‌های استاندار و مدیرکل راه و شهرسازی خراسان رضوی

گفته می‌شود ماجرا با پیگیری‌ها و گزارش‌های استانداری و مدیرکل راه و شهرسازی، فعالان شهری و علاقه‌مندان به میراث فرهنگی و  حفظ بافت‌های باارزش شهری آغاز و منجر به تهیه گزارشی از سوی دبیرخانه شورای‌عالی شهرسازی و معماری به شورای عالی شد. گزارشی که در آن به تمامی تخلفات و ساخت و سازهای خلاف ضوابط پیرامون حرم مطهر و سایر نقاط شهر مشهد و تخریب باغات پرداخته است.

محمد مقدوری معاون استاندار خراسان‌رضوی و همچنین محمدرضا اخوان عبدالهیان مدیرکل راه و شهرسازی استان در گزارش‌هایی که در اختیار دبیرخانه شورا و شورای عالی شهرسازی و معماری قرار دادند نسبت به روند تخلفات شهرداری مشهد معترض بودند و اعلام کردند به رغم آنکه در مقاطع مختلف، مکاتبه و تلاش شد تا روند صعودی تخلفات را کم و متوقف کنند اما شهرداری با رویه سابق تخلفات را ادامه داد.

اینها در حالی است که در تاریخ ۹۳.۴.۲۳ شورای‌عالی شهرسازی و معماری مصوبه‌ای را برای حفظ باغات و ثبیت کاربری آنها مصوب کرد و در آن صراحتا تاکید کرد باغاتی که کاربری آنها تثبیت شده است به هیچ عنوان نباید تحت عنوان ساخت و ساز و هر عنوان مشابه دیگری تخریب شوند. آن مصوبه در یکی از بندهای خود نیز به لزوم ممانعت از بلندمرتبه سازی بر اساس محدودیت‌هایی که شورای‌عالی در مصوبات سال ۹۳ ابلاغ کرده، تاکید ویژه‌ای دارد.

بنا به گفته دو مسئول استانی مشهد، مکاتبات فراوانی که از سوی این دو دستگاه (استانداری و اداره کل راه و شهرسازی خراسان رضوی) با شهرداری مشهد انجام گرفت مفید واقع نشدند و بلندمرتبه سازی خارج از ضوابط همچنان با صدور مجوز از سوی شهرداری مشهد در حال انجام است.

پروژه‌های جهان مال در خیابان خیام شهر مشهد و تخریب باغات باارزش و قطع درختان آن منطقه از شهر، تخریب و تغییر کاربری باغی که کاربری تثبیت شده داشت، پروژه آبان، پروژه باران و برج موسوم به پروژه خضرائی نمونه‌هایی هستند که در فاصله بین سال‌های ۹۰ تا ۹۴ به رغم محدودیت‌های ایجاد شده توسط مصوبات شورای‌عالی در کلانشهر مشهد رخ داد و در سال ۹۲ نیز با تغییر شهردار ادامه یافت.

پروژه جهان مال به گفته کارشناسان و مسئولان شهرسازی، کاربری تثبیت شده داشت و به رغم مصوبه سال ۹۳ ساخت و سازها در همان سال و در زمان مدیریت شهری شهردار فعلی  مشهد (سیدصولت مرتضوی) انجام شد. عکس‌های هوایی جهان مال نیز در سال ۹۳ روند تخریب‌های فعلی را نشان می‌دهد و اینکه چگونه باغات تخریب شدند و به جای آن ساخت و سازهای خلاف ضوابط ایجاد شد. آن پروژه در زیربنایی به مساحت بیش از ۶۰۰ هزار متر مربع در ۹ طبقه که ۵ طبقه آن روی زمین و ۴ طبقه آن زیرزمین است، ساخته شد.

همچنین پروژه‌ موسوم به پروژه خضرائی‌منش نمونه‌ای است که در سال ۹۳ شروع شده و در حال ادامه است که آن پروژه نیز به صدور مجوز بلندمرتبه در ۲۱ طبقه و در منطقه مسکونی کم‌تراکم بدون تبعیت از ضوابط بلندمرتبه‌سازی منجر شد.

حالا به دلیل اهمیت موضوع این بحث در شورای‌عالی شهرسازی و معماری دنبال می‌شود تا جلوی تخلفات گسترده‌تر گرفته شود. /