در عین حال اگر دولت روند نوسازی این وسایل نقلیه را جدی می‌گرفت و از آن حمایت می‌کرد تاکنون بخش بزرگی از مشکلات محیط‌زیستی و هزینه‌های ناشی از فرسودگی این وسایل حل شده بود.

براساس مطالعات صورت گرفته توسط واحدهای فنی مهندسی شرکت واحد اتوبوسرانی و شهر تهران و نتایج پرسشنامه‌ای که از مالکان و مینی‌بوس‌داران خطوط مینی‌بوسرانی شهر تهران تهیه شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است، کلیه هزینه‌های پرداختی در طول یک سال برای یک دستگاه مینی بوس دیزل که در شهر تهران با ساعات کار فعلی در حال تردد است، تقریبا معادل 8درصد هزینه خرید هر دستگاه در ابتدای دوره برآورد شده است. هم‌اکنون عمر متوسط مینی‌بوس‌های تهران 25سال است و این یعنی رانندگان مینی بوس می‌توانستند از محل هزینه‌های فرسودگی، تابه‌حال 2بار وسیله خود را نوسازی کنند. بدین‌ترتیب اگر قیمت متوسط یک مینی‌بوس ساخت داخل را 150میلیون تومان محاسبه کنیم، تاکنون صاحبان مینی‌بوس‌های تهران حدود 300میلیون تومان برای فرسودگی خودروهای خود طی 25سال هزینه کرده‌اند.

• فاصله چشمگیر نو و فرسوده

مینی‌بوس‌های آلاینده در شرایطی به فعالیت خود در شهری مانند تهران ادامه می‌دهند که روند نوسازی مینی‌بوس‌های فرسوده پایتخت همچنان متوقف است. در سال91 قیمت مینی‌بوس یکباره حدود 3برابر افزایش یافت و هم‌اکنون رانندگان مینی‌بوس‌های فرسوده قادر به تأمین این هزینه نیستند. بدین‌ترتیب اجرای طرح مذکور همچنان متوقف مانده است. فاصله چشمگیر این وسایل عمومی فرسوده موجب شده است سطح خدمت‌رسانی این وسایل نیز به نحو چشمگیری کاهش یابد.

• وعده بی‌فرجام

لزوم عمل دولت به وعده‌های نوسازی در نوسازی مینی‌بوس‌های فرسوده هر روز بیش از پیش مشهود می‌شود. سیدجعـفر تشکری هاشمی معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران در این‌باره می‌گوید: دولت با عدم‌پرداخت تعهدات خود موجب توقف روند خروج خودروهای فرسوده شده و تردد مینی‌بوس‌های فرسوده تقریباً در تمام دنیا منسوخ شده اما این مینی‌بوس‌ها همچنان در تهران در حال تردد هستند. به گفته وی، تردد مینی‌بوس‌های فرسوده بیش از 3برابر مینی‌بوس‌های نو هوا را آلوده می‌کند. پس خروج این مینی‌بوس‌ها از چرخه حمل‌ونقل عمومی به‌عنوان یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر، سال‌هاست در پیچ و خم اجرا دست و پنجه نرم می‌کند. براساس مصوبه هیأت دولت درخصوص کاهش آلودگی هوا، سن فرسودگی مینی‌بوس‌های کشور 8سال تعیین شده است درصورتی که تمام مینی‌بوس‌های تهران عمری بالای 20سال دارند. در عین حال هم‌اکنون از سوی دولت یارانه‌ای بابت خروج مینی‌بوس‌های فرسوده پرداخت نمی‌شود و روند نوسازی ناوگان مینی‌بوسرانی متوقف شده است.

توقف روند نوسازی درحالی است که از ابتدای روی کار آمدن دولت یازدهم طرحی با عنوان نوسازی مینی‌بوس‌های فرسوده اعلام شد و سازمان محیط‌زیست و ستاد مدیریت حمل‌ونقل و سوخت در این راه مسئولیت یافتند اما هنوز گامی برای رفع مشکل فرسودگی این ناوگان برنداشته‌اند. از طرفی در سال‌های گذشته دولت دهم به‌منظور نوسازی مینی‌بوس‌های فرسوده یارانه‌ای به میزان 65درصد به شهرهای کشور پرداخت می‌کرد، اما این یارانه به تهران پرداخت نمی‌شد تا روند کند نوسازی مینی‌بوس‌های فرسوده تهران کندتر شود. با توجه به اینکه مالکان مینی‌بوس‌های فرسوده به‌دلیل بالا بودن نرخ مینی‌بوس نو رغبتی به تحویل و تعویض خودروهایشان از خود نشان نمی‌دهند و دولت نیز به این منظور هیچ کمکی نمی‌کند، هنوز دستی برای باز کردن گره ناوگان فرسوده مینی‌بوسرانی پیدا نشده است.

• نوسازی، کاهش خسارت، هوای سالم

با توجه به شرایط خاص کلانشهرهای آلوده کشور نظیر تهران، لزوم کاهش خسارات و هزینه‌های انتشار آلاینده‌های بخش حمل‌ونقل در آنها امری ضروری است. به‌رغم هزینه بربودن طرح نوسازی ناوگان، اجرای این مهم گامی مؤثر در زمینه برخورداری از هوای سالم در جامعه و حمل‌ونقل عمومی کارآمد و دستیابی به اهداف توسعه پایدار است. هر مینی‌بوس دارای هزینه‌های سالانه شامل هزینه‌هایی از قبیل لوازم یدکی و لوازم مصرفی مانند باتری، لاستیک، ملزومات، روغن موتورو ضد‌یخ و همچنین هزینه‌های جاری نظیر اجرت تعمیر و تعویض است اما فرسودگی می‌تواند موجب مشکلات عدیده در استفاده از این وسیله نقلیه شود.

همشهری