در حالیکه 50 درصد سوخت‌های فسیلی در ایران توسط سیستم حمل و نقل و به خصوص حمل و نقل جاده‌ای مصرف می‌شود؛ حمل و نقل ریلی کمترین آلایندگی زیست محیطی را در بین انواع مدل‌های حمل و نقلی دارد. بر همین اساس، تحقیقات نشان می دهد که سهم راه آهن از آلودگی هوا فقط 1 درصد است. 

به گزارش تین نیوز به باور کارشناسان حمل ونقل ریلی بیشترین کارآیی موثر و مستمر را دربرابر انرژی مصرفی نسبت به سایر شقوق حمل ونقل ایجاد می نماید و این در حالی است که کمترین آسیب به محیط زیست از این حوزه وارد میشود.

نبی الله منصوری، استاد دانشگاه و عضو هیات علمی دانشکده علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد، در مورد علل آلودگی هوا می گوید: رسیدن به شرایط نامساعد آلودگی هوا دو علت دارد یک علت به عوامل تولید کننده آلودگی هوا بر می‌گردد و بخش دوم عوامل تشدید کننده آلودگی هوا است. 

بر اساس آمار، در کشورهای توسعه یافته به دلیل بالا بودن کارآیی در مصرف انرژی، نسبت مصرف سوخت در بخش حمل و نقل جاده ای و ریلی به یکدیگر نزدیک تر است اما در همین کشور ها هم با توجه به سهم عمده منابع متحرک در آلودگی محیط زیست، توسعه سیستم حمل ونقل ریلی به عنوان روش کم الاینده یک گزینه اجتناب ناپذیر مطرح است. 

در این زمینه، محمدرضا تابش رئیس فراکسیون حفاظت از محیط زیست مجلس گفته بود: 50 درصد سوخت‌های فسیلی در ایران توسط سیستم حمل و نقل و به خصوص حمل و نقل جاده‌ای مصرف می‌شود و حمل و نقل ریلی کمترین آلایندگی زیست محیطی را در بین انواع مدل‌های حمل و نقلی دارد. 

جلال‌الدین کوکنار مدیرکل راه‌آهن اراک نیز دراین خصوص معتقد است: با توجه به طبقه‌‌بندی بخش حمل و نقل در چهار حوزه جاده‌ای، ریلی، هوایی و دریایی دیده می‌شود که میزان تقاضا برای مصرف انرژی در حوزه جاده‌ای به مراتب بیش از سایر حوزه‌هاست به طوری که سهم حمل و نقل جاده‌ای در مصرف انرژی 93 درصد، حوزه هوایی 2.7 درصد و حوزه دریایی 3.7 درصد است و مابقی این سهم یعنی 0.6 درصد از آن بخش حمل و نقل ریلی است.   

تابش رئیس فراکسیون حفاظت از محیط زیست مجلس  با بیان اینکه سیستم ریلی را باید به عنوان حم ل و نقل سبز و نسبتا پاک مطرح کرد، یادآور شد: برای رسیدن به این منظورباید تاسال 1404 حدود 14 هزار کیلومتر خط آهن ساخته  و خطوط ریلی موجود به 26 هزار کیلومتر برسد؛ طبق اسناد بالادستی باید ظرفیت راه‌آهن در حمل بار کشور تا سال 1404 به 30 درصد بار و جابجایی 18 درصد مسافر برسد. 

در این راستا به منظور اشنایی با مزیت های استفاده از حمل و نقل ریلی برای محیط زیست در زیر به بخشی از آنها اشاره می شود: 

1- بر اساس آمار مقایسه مصرف سوخت در سیستم حمل و نقل ریلی و جاده ای، میزان مصرف سوخت برای حمل هر 1000تن کیلومتر بار در جاده حدود 104.9 لیتر است در حالی که برای همین میزان بار میزان مصرف سوخت در حمل ونقل ریلی حدود 0.1 مصرف حمل و نقل جاده ای است. مصرف سوخت برای هر  1000نفر-کیلومتر حمل و نقل مسافر در جاده 10 لیتر و برای حمل و نقل در راه آهن حدود 7 لیتر است. 

2- در تحقیقات به عمل آمده در کشور سوئد معلوم شد که چنانچه در گسترش و توسعه راه آهن اقدام نمایند و حمل و نقل ریلی را جایگزین حمل و نقل جاده ای به طور عام نمایند، از سال 1990 تا سال 2000 می توانند میزان آلودگی هوا را به میزان 30 درصد اکسید نیتروژن، 80 درصد هیدروکسیدها و 50 درصد هیدروکربن ها کاهش دهند. در این تحقیقات مشخص شده که سهم راه آهن در آلودگی هوا فقط 1 درصد است. 

3- تحقیقات علمی ثابت کرده که سرو صدا حاصله از خودروهای راه آهنی به خاطر برد فرکانس مفیدشان، آزار و اذیت کمتری نسبت به سر و صدا ی حاصله از خودروهای جاده ای دارند.  

4-  راه آهن نیاز چندانی به زمین ندارد، یک مسیر دو خطه مدرن فقط 13.7متر زمین ( عرض) را اشغال می کند، اما یک بزرگراه چهار باندی با ظرفیت مشابه تقریبا سه برابر زمین مذکور را نیاز دارد. از طرفی راه آهن به اندازه ای که جاده در موازنه محیطی دخالت دارد تغیری در محیط ایجاد نمی کند، چراکه در راه آهن سطح زمین به آسفالت کردن نیاز ندارد.