مرکز پژوهش‌های مجلس اعلام کرده که برآورد‌ها از تولید و مصرف زیاد گاز نشان می‌دهد که ایران به عنوان دومین دارنده منابع گاز دنیا در حال حاضر، از سال ۱۴۲۰ فقط توان پاسخگویی به یک‌سوم از تقاضای گاز کشور را دارد. کاهش تولید و افزایش تقاضا وضعیتی را در زمینه توزیع گاز به وجود آورده که می‌تواند آینده انرژی کشور را درگیر بحران جدی کند.

 

 

علی محمد میرشمس، دبیر شرکت انجمن‌های خدمات انرژی، درباره گزارش صندوق توسعه ملی نسبت به عدم توان تولید دو سوم گاز در سال ۱۴۲۰ به «انتخاب» گفت: ناترازی و کمبود گاز بدتر از این اعداد است که برای ۱۴۲۰ اعلام می‌شود. شواهد نشان می‌دهد که کمبود گاز با توجه به کاهش تولید و کاهش فشار ذخایر گاز در کنار افزایش مصرف باعث این وضعیت شده است. یکی از منابع تامین انرژی، بهینه سازی انرژی است. ما باید در بهینه سازی انرژی سرمایه گذاری کنیم. در بخش ساختمان که بیشترین چالش مصرف را ایجاد می‌کند بیشترین مصرف را داریم و فرصت خوبی برای بهینه سازی در آن نقاط وجود دارد. در بحث افزایش تولید و بهبود بهره وری مخازن هم باید سرمایه شود که سرمایه سنگینی می‌خواهد. افزایش تجدید پذیر‌ها نیز می‌تواند به ما کمک کند، اما صرفه جویی انرژی سرمایه گذاری کمتری می‌خواهد و آسان‌تر است.

 

وی در ادامه درباره علت مصرف بی رویه در ایران بیان کرد: مصرف ما بالاست و جز ده کشور بزرگ مصرف کننده گاز در دنیا هستیم. از لحاظ تولید ناخالص ملی خیلی نسبت به این مصرف عقب هستیم. ما بالاترین شدت مصرف انرژی در جهان را داریم که نشان می‌دهد در حال بدمصرف کردن هستیم. ما بی رویه گاز را در روستا‌ها و مناطق دورافتاده گسترش دادیم؛ از آن طرف در توسعه‌های فعلی به بحث بهینه سازی مصرف توجه نکردیم. مجموعه این رفتار‌ها باعث افزایش مصرف ما شده است. ما در ساختمان ۲.۵ برابر استاندارد جهانی گاز مصرف می‌کنیم. در برخی از صنایع هم همینطور است.

 

میرشمس درباره عدم بهینه سازی صنایع گفت: خیلی از صنایع هستند که فرصت بهینه سازی دارند، اما با قیمت پایین انرژی انگیزه‌ای برای بهینه سازی ندارند. بحث فقدان تکنولوژی هم در این مسئله وجود دارد. در بحث‌های تجهیزات راندمان بالا هم در خیلی از نقاط تکنولوژی روز نداریم. برخی از صنایع حداقل‌های استاندارد مصرف را هم ندارند و خیلی سنتی پیش می‌روند. ما هنوز کارخانه آجر سنتی داریم که هدررفت محض انرژی در آن اتفاق می‌افتد. ارزش انرژی که در آجرسازی مصرف می‌شود بیشتر از تولید است.

 

 

علی کناری، عضو هیئت مدیره انجمن بهینه سازی مصرف سوخت، درباره ناترازی گاز در زمستان امسال به «انتخاب» گفت: در حال حاضر در فصل زمستان، نزدیک ۷۶۰ میلیون متر مکعب تولید داریم که مصرف مان از این عدد بالاتر می‌رود. در شرایط کمبود ناچار به واردات گاز از ترکمنستان هستیم. با توجه به اینکه مصرف یک رشد ۵ درصدی در هر سال دارد و تولیدمان به جای رشد با کاهش مواجه است؛ شاهد کمبود و قطعی گاز خواهیم بود. البته در بخش تولید باید سرمایه گذاری شود که فعلا خبری نیست.

 

وی در ادامه درباره فاصله ایران تا استاندارد‌های جهانی مصرف گاز بیان کرد:به نسبت استاندارد جهانی، کشور‌های توسعه یافته بر مبنای گاز فعالیت نمی‌کنند. مصرف ما در بخش‌های مختلف بیشتر از استاندارد‌های جهانی است، اما نه آن حدی که دولت بیان می‌کند. به نظر من مصرف کننده نهایی در ایران، موثر در افزایش مصرف نیست که ۳ برابر استاندارد جهانی مصرف می‌کند. علت این آمار عدم زیرساخت صحیح ساختمانی، هدررفت گاز خانگی، تاسیسات فرسوده و چالش‌های فنی است. صنایع نیز مصرفشان بیشتر از استاندارد‌های جهانی است و نیروگاه‌ها نیز راندمانشان بیشتر از اعداد قابل قبول است. در هر قسمت که نگاه کنید، تجهیزاتی که در اختیار مصرف کننده نهایی قرار گرفته است، آنقدر مناسب نیست که مصرف را مدیریت کند.

 

کناری درباره عبور از بحران ناترازی گاز گفت: ۱۴۲۰ دورنمای خیلی بزرگی است ما همین الان هم مشکل داریم؛ تقریبا در زمستان هر سال کشش لازم برای تمام نقاط را نداریم. اگر بخواهیم ۱۴۲۰ را ملاک قرار دهیم، باید از دولت برنامه برای توسعه و بهبود بخواهیم که فعلا چیزی دیده نمی‌شود. دولت منابع مالی مناسب برای سرمایه گذاری و جدیت برای بهینه سازی را در اختیار ندارد. ما باید وابستگی را به گاز کم کنیم که از چند طریق امکان پذیر است. اول از طریق بهینه سازی است و سپس توسعه انرژی‌های تجدید پذیر و استفاده از سایر سیستم‌های انرژی که باید در دستور کار قرار بگیرد. باید به سمت حرکت کنیم که ۱۴۲۰ به گاز وابسته نباشیم و تنوع سبد سوخت را ایجاد کنیم.

 

 

علی حسینی، کارشناس انرژی، درباره گزارش صندوق توسعه ملی مبنی بر ناترازی شدید گاز در سال 1420 به «انتخاب» گفت: مبنا گزارش صندوق توسعه ملی برای این اعداد خیلی مهم است؛ اما قطعا حرف بی ربطی نیست.

 

وی افزود: به هر جهت با همین ناترازی که الان داریم، در سال 1420 مشخصا شکاف بیشتر می شود. مصرف ما هر ساله بیشتر شده و تولید و فشار چاه های پارس جنوبی در حال کاهش است. برخی از چاه ها نیز به آب افتاده اند و تولید هر سال کمتر می شود. پارسال پارس جنوبی بالا 700 میلیون مترمکعب گاز می داد الان زیر 700 میلیون گاز می رساند. برخی از فاز ها هم دچار مشکل شده اند. با شواهد فعلی گزارش صندوق توسعه درست است اما الگو آن باید مشخص شود.

 

وی در ادامه در رابطه با علل اصلی ناترازی در کشور بیان کرد: ناترازی چند عامل دارد. اول اینکه در توسعه منابع گازی تلاش نکردیم و تحریم روی کشور تاثیر گذاشته است. پروژه های پارس جنوبی هر کدام چند سال طول می کشد که به روز شوند. در بهینه کردن مصرف گاز هم هیچ سرمایه گذاری نکردیم. فاز 19 ساختمان اصلا رعایت نشده و هدررفت انرژی در کشور خیلی بالاست. هدررفت انرژی در انتقال انرژی از جمله گاز و برق هم مشکل دارد. ما در سیستم انتقال مشکل داریم و 30 درصد هدررفت فقط در همین حوزه توزیع داریم. وزارت نفت فقط مسئول مدیریت عرضه و تولید نیست و یک سازمان باید مدیریت مصرف را به عهده بگیرد اما متولی درستی ندارد.

 

حسینی درباره برون رفت از بحران ناترازی گفت: سرمایه گذاری در بالادست و رشد تولید و رشد عرضه مشکل را حل نمی کند. ما اگر خیلی بخواهیم به میادین فشار بیاوریم، 1 میلیارد مترمکعب گاز روزانه که نمی توانیم تولید کنیم. ما الگو مصرفمان مشکل دارد و گاز در کشور ما ارزان ترین کالاست. گاز در تمام دنیا ارزشمند است. به هر حال آن گازی که مردم مصرف می کنند خیلی ارزان به دستشان می رسد و مصرف خانگی بدون ایجاد هیچ مزیت نسبی در اقتصاد کشور در حال رشد کردن است. رشد مصرف در دیگر کشورها مساوی با رشد تولید و اقتصاد آن کشور است. در سال هایی که رشد منفی داشتیم رشد مصرف داشتیم.