تصمیم بوئینگ برای توقف ساخت بوئینگ 747، ساخته شدن هواپیماهای نسل جدید با مصرف سوخت کمتری است که با خود هزینه ها و انتشار گازهای گلخانه ای را کاهش داده اند.

تین نیوز علیرضا عشاقی* :

موفقیت بوئینگ در ساخت 747، با شکست آغاز شد. پس از شکست در مناقصه نظامی ساخت یک هواپیمای باری بزرگ که توسط نیروی هوایی امریکا برگزار شده بود، بوئینگ طرح خود را به یک هواپیمای تجاری که نه تنها امکان حمل بار، بلکه امکان جابجایی مسافر را نیز دارد، تغییر داد. در این میان در بین خطوط هوایی، شرکت هواپیمایی «پان امریکن» (Pan American) به طرح هواپیمای بوئینگ علاقمند شد و 25 فروند از این هواپیما را تاریخ آوریل 1966، سفارش داد.

طراحی جدید داخل کابین هواپیما که از دو راهرو برخوردار بود (Twin Aisle Design)، علاوه بر افزایش ظرفیت دو برابری مسافر، بهای بلیت برای هر صندلی را نیز کاهش داد. چنین ساختاری در کنار قوس به وجود آمده بر روی بدنه، منجر به تولد هواپیمای پهن پیکر (Humpbacked Wide Body) بوئینگ 747 معروف به «ملکه آسمان ها» (Queen Of Skies) شد و تحولی در سفرهای هوایی با فراهم کردن امکان سفر به نقاط دور تر، در شرایط ایمن تر و همچنین مقرون به صرفه تر، ایجاد کرد.

با گذشت بیش از 50 سال، در تاریخ 31 ژانویه 2023، از آخرین بوئینگ 747 به شناسه ثبت N863GT – بوئینگ 747 سری 8 باری – در «کارخانه اورت» (Everett Factory) طی مراسم بزرگداشتی که در آن چهره های سرشناسی از جمله «جان دیتریش»، مدیر عامل خطوط هوایی اطلس، به عنوان آخرین مشتری که این هواپیما را سفارش داده است، حضور داشتند، رونمایی شد. «جان دیتریش» در مراسم تحویل این هواپیما گفت: «او و شرکتش مفتخر به ادامه عملیات پروازی این هواپیما خواهند بود.» 

به دنبال این مراسم، آخرین 747 – در مجموع 1574 فروند بوئینگ 747 ساخته شده است – زادگاه خود، اورت را در صبح چهارشنبه ترک و در ساعت 08:19 به وقت محلی، از باند 16R فرودگاه «Paine Filed» بلند شد و پس از انجام مانور «پرواز در ارتفاع پایین» (Low Pass) به سمت شرق اقیانوس آرام، «سینسیناتی» ادامه مسیر داد. در راستای ادای احترام به رویداد، بخشی از مسیر پرواز به شکل عدد 747 و یک تاج بر روی آن، طراحی شده بود. 

در همین راستا، «اسکات میلر»، خلبان و مدرس دپارتمان هوانوردی دانشگاه ایالتی «سن خوزه»، در ایملی گفت: «747 با کاهش هزینه ها منجر به افزایش چشمگیر سفرهای هوایی بین المللی شده است. اما این میراث 747 نخواهد بود؛ میراث آن عظمت بی انتهای خود هواپیما خواهد بود.» همچنین «دیو کرچر»، مدیر کل خط تولید شرکت «جنرال الکتریک» که موتورهای 747 را تولید می کند، گفت: «در هوانوردی، همه می توانند دو چیز به شما بگویند؛ اولین باری که با هر وسیله پرنده ای پرواز کرده اند و اولین باری که با هواپیمای 747 پرواز کرده اند.»

تصمیم بوئینگ برای توقف ساخت بوئینگ 747، ساخته شدن هواپیماهای نسل جدید با مصرف سوخت کمتری است که با خود هزینه ها و انتشار گازهای گلخانه ای را کاهش داده اند. همچنین بر اساس آمار و ارقام ارائه شده توسط بوئینگ، پس از دریافت سفارش ساخت 195 فروند 747 در دهه 1960، فروش آن در دهه های بعدی افزایش یافت؛ به طوری که در طول دهه 1970، این شرکت سفارش ساخت 349 فروند از این هواپیما را دریافت کرد و در ادامه در دهه های 1980 و 1990 سفارش ساخت بیش از 900 فروند 747 را گرفت. اما از آن زمان به بعد تقاضاها کاهش یافته و بوئینگ از سال 2020 تنها سفارش ساخت 6 فروند را گرفته است.

* کارشناس هوانوردی