نژادیان: مَرکَب نیاز چهارم افراد جامعه است. نیاز اول انسان هوا، غذا و آب، دوم پوشاک و سوم مَسکن است. ازاین‌رو، نیاز است تولیدکنندگان موتورسیکلت با درنظر گرفتن وضعیت سخت اقتصادی جامعه امروز نوع بازاریابی و فروش خود را تغییر دهند.

به گزارش موتورسیکلت نیوز، محمدعلی نژادیان مدیرمسئول صنعت موتورسیکلت در یادداشتی نوشت: سال گذشته شیوع ویروس کرونا همه دنیا را تحت تاثیر قرار داد و تعطیلی‌های اجباری را به صنعت موتورسیکلت دنیا تحمیل کرد ولی در نهایت صنعت موتورسیکلت ایران با رشد صعودی مواجه شد و در مجموع رکورد سه سال گذشته شکسته شد.

فهرست مطالبی که در این یادداشت می‌خوانید:

• ۱- تعریف نیازها، خواسته‌ها و تقاضاها
• ۲- دلایل افزایش شماره‌گذاری موتورسیکلت در سال ۱۳۹۹
• ۳- شرکت‌هایی که در سال ۱۳۹۹ فعال و نیمه فعال بودند
• ۴- آمار شماره‌گذاری موتورسیکلت در سال ۱۳۹۹
• ۵- آمار تولید موتورسیکلت ایران از سال ۱۳۸۰

۱- تعریف نیازها، خواسته‌ها و تقاضاها

قبل از آن که به بررسی وضعیت صنعت موتورسیکلت ایران در سال گذشته بپردازم، تحلیل خود را با تعریف چند مفهوم اساسی در بازاریابی از آقایان «فیلیپ کاتلر» و «کولین لین کلر» که از معتبرترین اندیشمندان و نظریه‌پردازان بازاریابی در سرار جهان هستند، شروع می‌کنم.

تعریف نیازها: بیانگر احتیاجات اساسی انسان هستند. افراد برای بقای خود به هوا، غذا، آب، لباس و سرپناه نیاز دارند. انسان‌ها همچنین نیاز شدیدی به تفریح، آموزش و گردش دارند. (برای اطلاع از طبقه‌بندی نیازها به هرم مزلو مراجعه شود)

تعریف خواسته: قابل ذکر است که خواسته هنگامی شکل می‌گیرد که فرد برای ارضاء نیازهای خود به سمت یک شیء خاص متمایل می‌شود. به عنوان مثال، یک آمریکایی ممکن است «نیاز به غذا» را با خوردن همبرگر، سیب‌زمینی سرخ شده و نوشابه ارضاء کند، در حالی که یک موریتانیایی ممکن است همان نیاز را با خوردن انبه، برنج و نخود فرنگی ارضاء کند. بنابراین، می‌توان گفت که خواسته‌های فرد توسط جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کند، شکل می‌گیرد.

تعریف تقاضا: این واژه به معنی خواستن یک محصول خاص توسط یک فرد است که با توانایی وی برای پرداخت پول برای خریدن آن محصول همراه است. بسیاری از مردم خواهان یک خودرو یا موتورسیکلت مدرن هستند، ولی عده کمی وجود دارند که توانایی خرید چنین خودروها یا موتورسیکلت‌هایی را دارند.

ازاین‌رو، شرکت‌ها علاوه بر تعیین تعداد افراد خواهان محصولات، باید تعداد افرادی که توانایی خرید محصول را دارند نیز تعیین کنند.

سوال: بازاریاب‌ها بر نیازها تاثیر می‌گذارند یا بر خواسته‌ها؟

تفاوت بین نیاز، خواسته و تقاضا باعث به وجود آمدن انتقاداتی مانند این که «بازاریاب‌ها، نیازهای خاصی را ایجاد می‌کنند» یا «بازاریاب‌ها مردم را به خرید محصولاتی تشویق می‌کنند که واقعا به آن‌ها نیاز ندارند» می‌شود. ازاین‌رو، باید توجه داشت که بازاریاب‌ها هیچ نیاز جدیدی را به‌وجود نمی‌آورند؛ زیرا نیازها پیش از آن که بازاریابی به‌وجود بیاید، وجود داشته‌اند. بازاریاب‌ها با توجه به شرایط اجتماعی و فرهنگی موجود در جوامع، تنها می‌توانند بر خواسته‌های افراد تاثیر بگذارند. به‌عنوان مثال، یک بازاریاب تنها می‌تواند نیاز به افراد به داشتن موقعیت اجتماعی را با ارائه یک خودرو یا موتورسیکلت لوکس ارضاء کند، ولی هرگز نمی‌تواند این نیاز را در افراد به‌وجود آورد.

شناخت نیازها و خواسته‌های افراد کار آسانی نیست، زیرا انسان‌ها نیازهای ناشناخته و ناخودآگاه بسیاری دارند. حتی اگر فرد به وجود نیازی آگاهی داشته باشد، ممکن است نتواند نیاز خود را بیان کند یا ممکن است آن نیاز را به صورتی نشان دهد که باعث گمراهی بازاریاب‌ها در شناخت آن نیاز شود. به‌طور مثال، وقتی فردی می‌گوید که به یک موتورسیکلت قوی و یا یک هتل آرام احتیاج دارد، نیاز واقعی آن فرد چیست؟

بازاریاب‌ها ۵ نوع نیاز اساسی را بررسی می‌کنند:

• نیازهای بیان شده: یک مشتری خواهان موتورسیکلتی ارزان قیمت است
• نیازهای واقعی: مشتری مثال بالا، در حقیقت موتورسیکلتی می‌خواهد که هزینه نگهداری آن پایین است و نه یک موتورسیکلت ارزان قیمت
• نیازهای بیان نشده: مشتری خواهان خدمات پس از فروش مناسب و ارزان از طرف موتورساز است
• نیازهای رضایت‌آور: مشتری از فروشنده می‌خواهد که یک سیستم رهیاب روی موتورسیکلت خریداری شده نصب کند
• نیازهای پنهان: مشتری می‌خواهد به دوستان خود ثابت کند که یک خرید موفق انجام داده است

وجه صرف به نیازهای بیان شده ممکن است نارضایتی مشتری را به همراه داشته باشد؛ زیرا بسیاری از مشتریان دقیقا نمی‌دانند به چه محصولی نیاز دارند. به‌عنوان مثال، در ابتدای ورود تلفن همراه به بازار، بسیاری از خریداران نمی‌دانستند که به چه نوع گوشی‌های تلفنی احتیاج دارند. در این میان، شرکت‌های نوکیا و اریکسون با تشخیص نیازهای گوناگون مشتریان توانستند گوشی‌های همراهی را طراحی و عرضه کنند که نیازهای مختلف مشتریان در آن لحاظ شده بود. در نتیجه، این دو شرکت خواسته‌های مشتریان را شکل دادند و آن‌ها را به خود وابسته کردند. در شرایط رقابتی، ارائه محصولی که مشتری در ظاهر خواهان آن است، نمی‌تواند مشتری را راضی کند. درنتیجه شرکت‌های پیشرو به مشتریان خود یاد می‌دهند که چگونه خواسته‌ها و نیازهای واقعی خود را بیان کنند.

۲- دلایل کاهش تولید سه سال گذشته و افزایش شماره‌گذاری موتورسیکلت در سال ۱۳۹۹

از جمله دلایلی که باعث شد طی سه سال گذشته موتورسیکلت کم تولید شود:

الف- جلوگیری از شماره‌گذاری موتورسیکلت‌های کاربراتوری و ورود محصولات شبه‌انژکتوری یا انژکتوری بی‌کیفیت:

شماره‌گذاری تعداد ۷۳۳ هزار و ۸۹۰ دستگاه موتورسیکلت‌ کاربراتوری در سال ۱۳۹۵ که قطعا بیشتر از «ظرفیت فروش» آن سال بود. در اینجا به این نکته توجه کنید که ظرفیت فروش بیانگر «خواسته و نیاز» نیست. زیرا، ممکن است شهروندان موتورسیکلت نیاز داشته باشند و یا بخواهند، اما به‌دلیل مشکلات اقتصادی نتوانند خرید کنند. البته از نگاهی دیگر صنعت موتورسیکلت ایران در سال‌های ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۵ به‌طور میانگین سالانه ۶۲۰ هزار دستگاه موتورسیکلت تولید داشته است ولی واقعیت آن سال را نباید با سال‌های قبل و وضعیت تقاضا در سال ۱۳۹۵ یکی فرض کرد. زیرا، این تعداد در نیمه دوم سال و به‌طور فشرده پلاک شد.

ب- وقوع بعضی تعطیلی‌ها که عبارتند از:

سال ۱۳۹۵: حدود ۵ ماه تعطیلی به‌دلیل مصوبه مربوط به جلوگیری از شماره‌گذاری موتورسیکلت‌های کاربراتوری
سال ۱۳۹۶: حدود ۶ ماه تعطیلی به‌علت عدم تولید پیشرانه انژکتوری از سوی کارخانه‌های خارجی
سال ۱۳۹۷: نیمه اول سال ۴ ماه تعطیلی به‌دلیل موضوع یورو ۴ و نیمه دوم سال نیز ۴ ماه تعطیلی به‌علت طرح اسقاط موتورسیکلت‌های فرسوده
سال ۱۳۹۸: حدود ۲ ماه تعطیلی به‌علت این که باید ۱۰ درصد از تولید کارخانه‌ها به موتورسیکلت برقی اختصاص یابد.

ج- تورم، گرانی و کوچک شدن سفره مردم.

از دیگر عواملی که باعث افزایش فروش موتورسیکلت در سال ۱۳۹۹ شد، می‌توان موارد زیر را برشمرد:

فروش ویژه چند شرکت در سال ۱۳۹۹
شیوع ویروس کرونا باعث شد تا افرادی که از موتورسیکلت استفاده نمی‌کردند، به‌دلیل وضعیت نابسامان حمل‌و‌نقل عمومی از این وسیله‌نقلیه استفاده کنند
گسترش تنوع محصولات روز دنیا
گسترش نمایشگاه‌ها و فروشگاه‌های چند شرکت معروف
گرانی و سهمیه‌بندی بنزین
گرانی خودرو

۳- شرکت‌هایی که در سال ۱۳۹۹ فعال و نیمه فعال بودند

در سال ۱۳۹۹ دو قطب صنعت موتورسیکلت ایران با اختلاف زیاد از رتبه سوم، عبارت بودند از:

•  گروه تولیدی و صنعتی نیرو موتور (۱۹٫۴درصد)
• گروه کویر موتور (۱۷٫۲درصد)

همچنین تولیدکنندگان موتورسیکلت که در سال ۱۳۹۹ پلاک اخذ کردند عبارتند از:

۴- آمار شماره‌گذاری موتورسیکلت در سال ۱۳۹۹

در سال ۱۳۹۹ در مجموع تعداد ۲۱۱ هزار و ۴۶۶ دستگاه موتورسیکلت شماره‌گذاری شد که بیشترین آمار ماهانه متعلق به اسفند با ۵۳ هزار و ۳۳۴ دستگاه بود. این در حالی است که مجموع سال ۱۳۹۸ تعداد ۱۱۶ هزار و ۵۳۶ دستگاه پلاک شد که در مجموع سال گذشته رشد ۸۱٫۴ درصدی را در پی داشت. همچنین اسفند سال ۱۳۹۸ تعداد ۱۵ هزار و ۷۵۳ دستگاه پلاک شد و این این اسفند ۱۳۹۹ نسبت به سال قبل از آن حدود ۳۳۸٫۵ درصد رشد داشته است.

آمار تولید موتورسیکلت از سال ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۹ به تفکیک ماه

۵- آمار تولید موتورسیکلت ایران از سال ۱۳۸۰

در ذیل در دو ستون آمار نقل شده است. ستون اول بر اساس اطلاعات جمع‌آوری شده توسط پایگاه خبری موتورسیکلت نیوز از منابع مختلف، طی چند سال گذشته است و ستون دوم آماری است که انجمن صنعت موتورسیکلت ایران دارد. قابل ذکر است، طى چند سال گذشته، منابع رسمی و دولتی از اعلام آمار شماره‌گذاری موتورسیکلت (حتى به انجمن) خودداری می‌کنند.

• خبرنگار : محمدعلی نژادیان
• منبع خبر : موتورسیکلت نیوز