تپسی یکی از بازیگران بازار تاکسی های آنلاین، بزودی در بازار سرمایه عرضه اولیه می‌شود. این اتفاق خوبی برای اکوسیستم استارت آپی ایران است.
این شرکت در پیش بینی های درآمدی که برای سال های آینده ارائه داده پیش‌بینی کرده است که برای سال 1401 به درآمد 680 میلیارد تومانی دست یابد.

رشد 3 برابری درآمد تپسی در سال 1401 چقدر محتمل است؟ با درنظرگرفتن کمیسیون 3500 تومانی از هر سفر (البته با احتساب افزایش 1.5 درصد ماهانه قیمت کرایه طبق اعلام شرکت در امید نامه تا پایان 1401 این عدد به 4200 تومان افزایش پیدا می‌کند) باید میانگین تعداد سفر های روزانه تپسی در سال 1401 از 210 هزار سفر روزانه به بیش از 440 هزار سفر برسد. ( یعنی رشد بیش از 100 درصدی در تعداد سفرها نسبت به سال 1400)

در این مقاله قصد داریم به بررسی این موضوع بپردازیم که چقدر احتمال دارد که تپسی بتواند درآمد 680 میلیاردتومانی را در سال 1401 محقق سازد؟

اندازه بازار تاکسی های اینترنتی در ایران چقدر است؟

اندازه بازار تاکسی آنلاین در ایران در سال 99: 1.5 میلیون سفر

1. تعداد سفرهای روزانه تپسی 175.000
2. تعداد سفرهای روزانه اسنپ 1.360.000

اندازه بازار تاکسی انلاین در سال 1400: 2.4 میلیون سفر

1- تعداد سفرهای روازنه تپسی 210.000
2- تعداد سفرهای روزانه اسنپ 2.240.000

اندازه بازار تاکسی آنلاین در سال 1400 نسبت به سال گذشته 54 درصد رشد داشته و تقریبا به سطوح قبل از کرونا بازگشته است. با فرض رشد 10 تا 30 درصدی این بازار در سال جدید، انتظار می‌رود که اندازه این بازار در سال جدید بین 2.5 تا 3 میلیون سفر روزانه باشد.
مجموع تعداد کاربران اسنپ و تپسی (بدون احتساب تکرار) بیش از 70 میلیون کاربر است که احتمال بالاتر رفتن میزان کاربر به اندازه قبل کمی دشوار به نظر می‌رسد.

سهم بازار تپسی از بازار تاکسی های اینترنتی چقدر است؟

براساس امیدنامه تپسی و گزارش سال 1399 اسنپ، سهم بازار تپسی در سال 99، ٪ 11.6 بوده است. همچنین براساس صورت های مالی تپسی و گزارش اسنپ درباره عملکرد خود در سال 1400، سهم بازار تپسی از ٪ 11.6 به ٪9 رسیده است. با فرض این نکته که سهم تپسی از بازار ثابت و برابر با 1400 باشد محتمل است تپسی در سال 1401حدود 300 هزار سفر روزانه به ثبت برساند.

رشد 11 درصدی تعداد کاربران و رشد 20 درصدی تعداد سفرها

شرکت تپسی از سال 96 آغاز به کار کرده و اکنون به ۱۹ میلیون کاربر در 21 شهر ایران در حال خدمت رسانی است. تعداد کاربران ثبت نام شده این شرکت نسبت به سال قبل رشدی بیش از 11 درصد داشته است. (با توجه به صورت های مالی سال 1400 این شرکت برای افزایش تعداد کاربران مبلغ ۱۶۳ میلیارد تومان صرف تبلیغات در صدا و سیما و مبلغ 4 میلیارد تومان نیز صرف تبلیغات در برنامه خندوانه با عنوان سفر به قطر کرده که قابل توجه است.)

تپسی در سال 98 به طور میانگین روزانه 300 هزار سفر داشت. این رقم در سال 99 به علت شیوع پاندمی و کاهش سفرهای درون شهری با ریزش 42 درصدی به تعداد 175 هزار سفر در روز رسید. اما این آمار در سال 1400 با رشد 20 درصدی نسبت به سال گذشته به 210 هزار سفر روزانه رسید.

این شرکت هنوز نتوانسته است به میانگین تعداد سفرهای روزانه خود در سال 98(پیش از پاندمی کرونا) برسد و با وجود رشد تعداد سفرها در سال 1400،  تعداد سفرهای روزانه آن نسبت به سال 98، 30 درصد کمتر است.

البته کاهش تعداد سفرها مانع سود آوری تپسی نشده و به لطف افزایش نرخ، این شرکت رشد سود خالص خوبی را تجربه کرده است. این امر نشان دهنده تمرکز ورود به بازار سرمایه برای تامین مالی و افزایش شهرهای تحت پوشش است.

این سرویس در سال 1400 آمار جالبی برای انگیزه مسافر و سفیر ارائه نمی‌دهد. تعداد سفر نسبت به تعداد سفیر های تپسی نشان می‌دهد که به طور میانگین هر سفیر 43 سفر و هر کاربر فقط 4 سفر در کل ۱۴۰۰ در تپسی داشته اند. این آمار نشان دهنده پایین بودن تعداد سفیر و کاربر فعال در این سامانه می‌باشد.

رشد بیش از 50 درصدی درآمدها در سال 1400

بر اساس صورت های مالی این شرکت، در سال گذشته نسبت سود خالص به فروش آن 7% بوده که به نسبت سال ۱۳۹۹ رشد 4 درصدی به همراه داشته است. این امر نشان می‌دهد که شرکت توانسته با رشد درآمدی ، میزان هزینه خود را به نحو خوبی مدیریت کند. همچنین با رشد دارایی های ثابت نامشهود در ترازنامه، این طور به نظر می‌رسد که تپسی در بخش نرم افزاری شاهد خرید و توسعه بوده که به بهبود اپلیکیشن آن خواهد انجامید. اما طبق قانون عجیب سازمان فرابورس نباید بیش از 50 درصد دارایی شرکت ها نامشهود باشد.
درآمد تپسی نسبت به سال گذشته 52 درصد افزایش داشته که عمده این درآمد ناشی از افزایش تعداد سفرها و همچنین افزایش 26 درصدی مبلغ کمیسیون سفرها بوده است. البته شرکت تپسی در پیش‌بینی سال گذشته خود انتظار داشت به عدد 303 میلیارد تومان دست پیدا کند اما در پایان سال تنها توانست به عدد 266 میلیارد تومان درآمد برسد که 12 درصد کمتر از پیش‌بینی شرکت بود.

آیا درآمدهای تپسی در سال 1401 می تواند سه برابر شود؟

تپسی پیش بینی کرده درآمد شرکت در سال آتی سه برابر می­شود یعنی فروش آن به مبلغ 680 میلیارد تومان می­رسد. این در حالی است که برای رسیدن به این هدف، با فرض اینکه کمیسیون تپسی پس از افزایش نرخ به ازای هر سفر مبلغ 4200 تومان باشد، باید تعداد سفر های روزانه این شرکت از 210 هزار سفر به بیش از 440 هزار سفر برسد.

طبق گزارش های ماهیانه، در دو ماهه ابتدای امسال شرکت فقط 5۸ میلیارد تومان فروش داشته است. البته به گفته‌ی میلاد منشی پور هر سال به طور متوسط سفرهای تپسی در نیمه دوم نسبت به نیمه اول 50 درصد رشد دارند. سوالی که به وجود می­ آید اینست که آیا این آمار در کنار افزایش تعداد شهرهای فعال تپسی قابل دسترس خواهد بود؟

به نظر می­رسد این آمار در نیمه اول سال با احتساب کاهش 30 درصدی تعداد سفرهای تپسی در تعطیلات و ماه رمضان به رکورد 200 هزار سفر روزانه و در نیمه دوم با افزایش 50 درصدی به رکورد ۳00 هزار سفر روزانه برسد. در این صورت به میانگین سالیانه 250 هزار سفر روزانه دست خواهد یافت که این تعداد حدودا 200 هزار سفر روزانه با میانگین فاصله داشته و با تامین مالی در بازار سرمایه و توسعه تپسی در 20 شهر نیز این گپ پر نخواهد شد. زیرا طبق امید نامه شرکت 35 درصد سفرهای این شرکت در تهران و 50 درصد این سفرها در شهرهای بزرگ ایران انجام می‌شود که پر کردن این سهم از بازار مشکل است.

به نظر می رسد تپسی در بهترین حالت فقط بتواند به رکورد قبل پاندمی بازگردد. مگر اینکه افزایش نرخ 80 درصدی کرایه های این شرکت را شاهد باشیم که این میزان افزایش سفرهای روزانه این شرکت را کاهش خواهش داد. البته می‌توان این شانس را برای سایر کسب و کار های مجاور شرکت اعم از تپسی لاین، پیک و ارسال مرسوله با ضریب رشد بالا متصور شد که بعید به نظر می‌رسد.

مهم‌ترین ریسک های بازار تاکسی های آنلاین در ایران

مشکلی که مدتی با اعتصاب راننده های اسنپ و تپسی و همچنین گلایه کاربران به ‌خصوص در روزهای آخر سال به وضوح دیده می­شود داستان نرخ کرایه های این دو سرویس است. در همایش سالیانه اسنپ مدیرعامل آن در این باره گفت که این مشکل به زودی حل و به گونه­ای تصمیم گیری خواهد شد که هر دو بازوی اسنپ یعنی کاربر و سفیر منتفع شوند. در خبرها بارها شاهد افزایش و کاهش نرخ ها بود­ه­ایم که این نشان­دهنده سردرگمی سازمان های تصمیم گیرنده است.
مورد  بعدی داستان سوخت و لاستیک است. به نظر می‌رسد افزایش قیمت سوخت در سال های آینده با توجه به افزایش قیمت جهانی نزدیک باشد و نامنظم بودن پرداخت سهمیه سوخت راننده ها و همچنین کاهش آن نیز موجب اعتراض سفیران شده است. این قضیه یکی از ریسک های بالای این سازمان‌ها است که در حال تلاش برای رفع آن هستند. همچنین افزایش قیمت لاستیک خودرو مسئله ایست که این شرکت ها را وادار کرد تا به رانندگان طرح های تشویقی مضاعف بدهد.

ریسک بعدی این است که هنوز به صورت قطعی مشخص نیست این دو شرکت تحت نظارت کدام ارگان هستند و این خود باعث به وجود آمدن سردردگمی در بحث مجوزها و توسعه شده است، زیرا شهرداری و وزارت صمت هر دو با قوانین عجیب و دست و پا گیر مشکلاتی را به وجود ‌آورده­اند. طرح صیانت نیز در این دسته از ریسک ها نوعی تهدید، به خصوص برای تپسی که همچنان از نقشه گوگل استفاده می‌کند، به حساب می­آید.

از دیگر موارد نیز می­توان به موضوع بیمه رانندگان اسنپ و تپسی اشاره کرد. مدیران اسنپ و تپسی قول داده اند امسال سفیرانی که به صورت تمام وقت در این ناوگان فعال بوده و بیمه نیستند را بیمه کنند که خود این اقدام ریسک هزینه شرکت را بالا می‌برد.

اما مهمترین چیزی که این کسب و کارها را تهدید می­کند تورم است، زیرا سبد درآمدی خانوارها به اندازه تورم رشد نکرده و از آنجائیکه بیشتر این سهم به هزینه خوراک و مواد غذایی اختصاص دارد با بزرگتر شدن آن سهم حمل و نقل کاهش پیدا خواهد کرد. این روند با افزایش فقر در جامعه روند درآمدی شرکت ها را در بلند مدت کاهش خواهد داد و حتی ممکن است به لحاظ دلاری باعث میل کردن درآمد آن­ها به سمت صفر شود.

تحلیلگر: حجت پیوندی