حدود 80 درصد نفت تولیدی جهان در پالاشگاه ها تبدیل به بنزین و گازوئیل و مازوت می شود و به عنوان سوخت انواع خودروها و قطارها مورد استفاده قرار می گیرد. 15 کشور وارد کننده 84 درصد نفت صادراتی جهان می باشند. از جمله این کشورها آمریکا، چین، ژاین، کره جنوبی، هند، آلمان، فرانسه و اسپانیا و چند کشور دیگر هستند.

کشورهای وارد کننده نفت برنامه جامع و منسجمی را با 2 محور پیگیری می کنند که عبارتند از:

الف- تولید برق با استفاده از انرژی های تجدید پذیر خصوصا انرژی خورشیدی و توسعه نیروگاه های مدرن زغال سنگ  با راندمان بالا و آلایندگی کم 

ب- جایگزیی خودروهای برقی با خودروهای بنزین سوز و گازوئیل سوز حداکثر تا سال 2040

این کشورها و خصوصا چین تلاش می کنند زمان رسیدن به این هدف را تا جایی که ممکن است کوتاه نمایند. چین ممکن است بتواند تا سال 2035 به این اهداف دست یابد سایر کشورهای وارد کننده نفت نیز جهت دستیابی هر چه سریع تر به اهداف فوق تلاش و سرمایه گذاری می نمایند.

به این ترتیب نیاز جهان به نفت روند نزولی خواهد یافت و ممکن است تا 10 سال آینده نیاز جهان به نفت از 90 میلیون بشکه کنونی به  کمتر از نصف کاهش یابد. با کاهش نیاز جهان به نفت قیمت نفت نیز در مسیر کاهش قرار خواهد گرفت و تا 10 سال آینده قیمت نفت در محدود 40 دلار بر بشکه فراز و فرود خواهد نمود.

از همین نویسنده:

• چرا نباید فروش نفت خام را متوقف کرد؟

• راهکار جهش در حمل بار ریلی در سال جهش تولید

• تعیین استراتژی در تولید پروپیلن؛ راهی برای ایجاد تحول در پتروشیمی

• مزیتی که از بین رفت!

• مترو تهران آمل؛ طرحی بلندپروازانه!

دلیل اصلی افزایش قیمت نفت در سال های گذشته، افزایش مصرف بنزین و گازوئیل بوده است. تا قبل از تولید خودروهای برقی تنها عامل حرکت خودروها در جهان بنزین و گازوئیل بود و این امتیاز ویژه و انحصاری  تنها عامل اساسی افزایش قیمت نفت به بیش از هفت برابر ارزش حرارتی آن بوده است.  با استقلال صنعت حمل و نقل از بنزین و گازوئیل، امتیاز  ویژه در اختیار تولید کنندگان نفت، ارزش و اعتبار خود را از دست می دهد و به مرور نفت بر اساس ارزش حرارتی مقایسه ای با سایر انرژی ها قیمت گذاری خواهد شد.

برق به انرژی حاکم بر جهان تبدیل و عامل اصلی سنجش ارزش سایر انرژی ها بر اساس میزان تولید برق از انرژی آنها تعیین خواهد شد.  بر این اساس قیمت نفت بر اساس مقایسه با سایر انرژی ها به ترتیب زیر خواهد بود:

- قیمت هر تن زغال سنگ 70 دلار و ارزش حرارتی آن 7000 کیلو کالری است ارزش حرارتی هر تن نفت حدود 9500 کالری است بنابر این بر اساس ارزش حرارتی و قیمت زغال سنگ، قیمت نفت کمتر از صد دلار بر تن معادل حدود 20 دلار بر بشکه خواهد شد.

- در حال حاضر هزینه تولید هر کیلو وات ساعت برق حاصل از انرژی خورشیدی حدود هفت سنت می باشد که به قیمت تمام شده برق نیروگاه های حرارتی نزدیک است، حال چنانچه با ارتقاء تکنولوژی طی سالهای آینده، قیمت تمام شده برق تولیدی نیروگاه های خورشیدی به 3.5 سنت بر کیلو وات ساعت برسد ارزش هر لیتر گازوئیل و مازوت نیز به حدود نصف کاهش خواهد یافت بنزین نیز تاهمین حدود کاهش قیمت خواهد یافت.

کلیدی ترین برگ برنده برای افزایش قیمت بنزین و گازوئیل وابستگی مطلق و انحصاری خودروهای جهان به این 2 انرژی بود که این برگ برنده با ورود گسترده خودروهای برقی به سیستم حمل و نقل جهان، ارزش و اعتبار خود را از دست خواهد داد. 

کشور جمهوری اسلامی ایران حداکثر 20 سال فرصت دارد که با تمام توان نسبت به تولید و صادرات نفت خود اقدام نماید و اگر چنین نکند به طور قطع مجبور خواهد شد سرمایه بزرگ ملی خود را به جای قیمت 60 تا 70 دلاری به قیمت حدود 30 دلار بر بشکه بفروشد و با لحاظ 130 میلیارد بشکه نفت قابل برداشت ایران عدم تسریع در استخراج و براشت از ذخایر نفت کشور به مفهوم نصف شدن  ارزش این سرمایه ملی از ده هزار میلیارد دلار کنونی به حدود ۴ هزار میلیارد دلار خواهد شد. نفت سرمایه متعلق به نسل های آینده است و می بایست  آن  را در بالاترین ارزش اقتصادی به فروش رساند و کل درآمد حاصله صرفا در توسعه زیربناهای متعلق به نسل های آینده هزینه شود. صرف درآمدهای نفتی در هزینه های جاری ظلم بزرگ به ملت ایران و نسل های آینده می باشد. تاخیر در بهره برداری و صادرات نفت خسارت های جبران ناپذیری برای اقتصاد ملی به دنبال دارد. 

لازم است با کشورهای عمده وارد کننده نفت توافقات بلند مدت منعقد و باتمام توان نسبت به تولید و صادرات نفت اقدام نمائیم. می بایست تلاش شود سهم از دست رفته ایران از صادرات اوپک طی سال های گذشته احیا و بازیابی شود.‌ مهمترین و اساسی ترین سرمایه مادی برای ایجاد تحول در اقتصاد و زیر بناهای کشور برای کشور کم آبی چون ایران سرمایه ملی و خدادادی نفت و گاز می باشند که می بایست در بالاترین قیمت ممکن به فروش برسند نه در کمترین قیمت ها؛ لذا هر روز تاخیر در حل مشکلات پیش روی صادرات نفت،  ظلمی تاریخی همراه با خسارت های سنگین و جبران ناپذیر  به ملت و اقتصاد و توسعه ایران و نظام می باشد.

* سیدحسین میرافضلی،  کارشناس حوزه نفت و پتروشیمی و مدیرعامل سابق پتروشیمی جم