شفقنا آینده– دکتر سلطانی، دانش آموخته جغرافیای سیاسی دانشگاه خوارزمی درباره چشم انداز جنگ اوکراین و تاثیر آن بر تحولات خاورمیانه می گوید: روس ها در دوراهی مانده اند. اگر جنگ را نیمه تمام بگذارد می گویند روسیه نتوانست به اهدافش برسد اگر هم ادامه بدهد تلفات بیشتری متحمل می شود. روسیه ضعیف شده است. بخاطر همین امروز مجبور شده است سرباز هایش را از سوریه و عراق فرا بخواند تا به اوکراین ببرد. واقعا روسیه امروز در حدی نیست که بتواند تمام اوکراین را بگیرد یا واقعا جنگی جدید بکند.

متن گفت وگوی خبرنگار شفقنا آینده با دکتر سلطانی، کارشناس بین الملل را می خوانید:

-آیا جنگ اوکراین گسترش پیدا خواهد کرد؟ باتوجه به این که دو کشور فنلاند و سوئد هم اعلام آمادگی کرده اند که به ناتو بپیوندند در مجموع فکر می کنید در آینده نزدیک شاهد چه وقایع جدیدی در این خصوص باشیم؟ آیا این جنگ متوقف خواهد شد؟ در صورت ادامه دار بودن جنگ چه تاثیری بر تحولات خاورمیانه پیش بینی می شود؟

جنگ اوکراین فرسایشی خواهد بود

با توجه به این که ما تحولات جنگ روسیه و اوکراین را رصد می کنیم به نظر می رسد این جنگ فرسایشی باشد. با توجه به این که آمریکا طرف اوکراین را تغذیه می کنند و امروز روسیه ظاهرا شمال اوکراین را نگرفته و بر شرق اوکراین زوم کرده است، پس در حال حاضر جنگ فرسایشی و به ضرر روسیه است. به نظر من آمریکا و غرب که طرفدار اوکراین هستند می خواهند جنگ را فرسایشی کنند که به ضرر روسیه تمام شود. به نظر برنامه اصلی، روسیه است. چون در باتلاقی که آمریکا و دوستانش برای روسیه ایجاد کرده اند گیر کرده است.

-یعنی روسیه نه می تواند جنگ را تمام کند و نه می تواند ادامه بدهد؟

روس ها در دوراهی مانده اند

بله روس ها در دوراهی مانده اند. اگر جنگ را نیمه تمام بگذارد می گویند روسیه نتوانست به اهدافش برسد. یکی دو روز قبل شنیدم یک محله ساده ای که مثلا پارتی زن های اوکراینی آنجا بوده است را نتوانسته بگیرد، روسیه ضعیف شده است. بخاطر همین امروز مجبور شده است سرباز هایش را از سوریه و عراق فرا بخواند تا به اوکراین ببرد. واقعا روسیه امروز در حدی نیست که بتواند تمام اوکراین را بگیرد یا واقعا جنگی بکند.

-پیوستن سوئد و فنلاند به ناتو چه آینده ای برای این جنگ رقم می زند؟ فکر می کنید چه خواهد شد؟ آیا این محاصره ی روسیه است که تنگ تر خواهد شد یا این که روسیه هم واکنش هایی نشان خواهد داد؟

فنلاند و سوئد به ناتو می‌پیوندند و مطمئنا این وضعیت به ضرر روسیه است 

روسیه قدرت این را ندارد که در مقابل این کشور ها خودی نشان بدهد. فنلاند را آمریکا و غرب از طریق ناتو ساپورت می کنند. نظر من این است که این کشور ها به ناتو می‌پیوندند و مطمئنا این وضعیت به ضرر روسیه است و روسیه هیچ کاری نمی‌تواند بکند.

-آیا اوکراین هم به ناتو می پیوندد؟

اوکراین به عنوان بخشی از فروپاشی شوروی بود. حالا من فکر می کنم اوکراین هم بر سر دو راهی مانده است و نمی‌داند چه کاری بکند. چون یک کشور حائل است چون قبلا جزو بلوک شرق بود. به نظر من روایت اوکراین مثل ایران خودمان است. یعنی کشوری تعیین کننده و به نظر من نمی تواند به راحتی تصمیم بگیرد.

-آیا فرسایشی شدن جنگ اوکراین بر روی تحولات خاورمیانه هم اثر خواهد داشت؟ چون به هر حال یک سری از بازیگران منطقه ای طرف روسیه هستند و یک سری از دولت های منطقه سمت آمریکا و اروپا قرار دارند؟

بله مطمئنا همین طور است. چون الان ایران با روسیه در سوریه هم هماهنگ بود در عراق هم هماهنگ بود. الان شما هم همانطور که اطلاع دارید در شورای امنیت سازمان ملل متحد هم ایران رای ممتنع داد. ۳۰٪ از غلات کل دنیا از اوکراین و روسیه است و امنیت غذایی دنیا در این میان متاثر می شود. کشور های خاورمیانه هم متاثر از این جریان خواهند بود. اما امروز ظاهرا موضع بی طرفی گرفته اند. روسیه دوست دارد خود را به عنوان ابرقدرت مطرح کند ولی در واقعیت قدرتش را ندارد. به همین دلیل می خواهد از طریق انرژی و غلات کشور ها را تحت تاثیر قرار دهد.

– سرنوشت برجام چطور خواهد بود؟ گفت و گو های برجام قرار است از سر گرفته شود، آیا ممکن است برخی کشورها کار شکنی هایی داشته باشند؟

روس ها از ابتدا در برجام طرفدار ما نبودند

روسیه از نزدیکی آمریکا به ایران هراس دارد

 مطمئنا روس ها از ابتدا در برجام طرفدار ما نبودند. آن ها کج دار و مریض برخورد می‌کردند. چون اولا آن ها می‌ترسند برجام به نتیجه برسد و از آن طرف ایران انرژی اش را به اروپا صادر بکند، یا پیوند و رابطه اش را با آمریکا درست کند، بخاطر همین می‌ترسند. یعنی چون روسیه با ایران هم مرز است دیگر نمی‌خواهد با قدرت دیگری هم، هم مرز شود. اگر ایران با آمریکا دارای روابطی باشد روس ها می‌ترسند که آمریکا بیاید و بیخ گوششان پایگاهی داشته باشد بخاطر همین برجام را به ضرر خود می دانند.

-برجام می‌تواند بدون روسیه به سرانجام برسد؟

برجام یک توافق بین ایران و آمریکاست

مطمئنا همینطور است. برجام یک توافق بین ایران و آمریکاست. این ها تقریبا خیلی مهم نیستند. مثلا یک کشور آلمان است. ولی کشور اصلی توافق برای ما، آمریکاست. شما دیدید که وقتی آمریکا از برجام خارج شد این کشورها نتوانستند ساز و کار برجام را حفظ بکنند. یک بانک کوچک اروپایی از ترس آمریکا نتوانست با ایران مراودات بانکی داشته باشد. مطمئنا روسیه هم همینطور است با این اختلاف که کارشکنی هم خواهد کرد.

-به نظر شما سرانجام برجام با این همه کش و قوس ها به جایی خواهد رسید؟

من زیاد امیدوار نیستم.

-آیا فکر می‌کنید ایران در مناقشاتی که وجود دارد از جمله جنگ اوکراین با فشار اقتصادی مضاعفی روبرو می شود؟

ما باید مراودات خود را با کشور های همسایه بیشتر کنیم

منافع ملی تعیین می‌کند که ما با چه کشوری دوست باشیم و با کدام دشمن

خوب من از ابتدا این نکته را گفتم که منافع ما اهمیت دارد و در صدر آن منافع ملی ما وجود دارد. ما باید مراودات خود را با کشور های همسایه بیشتر کنیم و میدان و دیپلماسی هم زمان در اختیار منافع ملی باشد. بعد هم اینکه می گویند اصلا این دیپلماسی لازم نیست، اینگونه هم نیست. منافع ملی به گونه ای است که نسبی است و مطلق نیست. مثلا ما الان با این کشور دوست هستیم اینطور نیست که فردا هم دوست باشیم. منافع ملی تعیین می‌کند که ما با چه کشوری دوست باشیم و با کدام دشمن. به خاطر همین باید هدف اصلی ایران منافع ملی کشور باشد. با بهره گرفتن از کارشناسان و دیپلمات های اسبق و باتجربه باید به گونه ای عمل کرد که منافع ملی تامین شود. به طور مثال ما با عربستان مذاکره می کنیم این یک راهکار خوب است. ما باید با همسایگان ایران دوست باشیم و اینکه ما امروز می‌توانیم با آن ها صادرات و واردات انجام دهیم و این خود یک پتانسیل خوب اقتصادی است.