در 30 سال اخیر با همه اولویتی که راه‌آهن در برنامه‌های عمرانی کشور داشته، طول خطوط شبکه سراسری به اندازه‌ای که بتواند حداقل نیازهای حمل باری و مسافری داخلی را تامین کند، توسعه نیافته است.

 

به گزارش خبرنگار راه خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) طول مسیرهای ریلی کشور تناسبی با وسعت و جمعیت ایران ندارد و بسیار کمتر از ظرفیت مورد نیاز است؛ در واقع یکی از دلایل، وجود ازدحام در شریان‌های جاده‌ای کشور و رویکرد مردم به استفاده از خودروی شخصی از ضعف شبکه ریلی سرچشمه می‌گیرد که موجب شده سهم این شبکه در حمل و نقل بار و مسافر از 10 درصد کل عملکرد سامانه حمل و نقل هم پایین‌تر بماند.

 

 

10 هزار کیلومتر خط آهن درحال بهره‌برداری

 

 

درحال حاضر کشورمان دارای حدود 10 هزار کیلومتر مسیر ریلی درحال بهره‌برداری است و حدود 5000 کیلومتر درحال ساخت و حدود 4000 کیلومتر در حال مطالعه و طراحی است.

 

 

ضرورت احداث سالانه هزار کیلومتر خط ریلی در کشور

 

 

به گفته کارشناسان برای جبران این کمبود در شبکه ریلی باید دو اقدام به طور هم زمان انجام شود؛ ابتدا تمامی ساز و کار‌ها در حاکمیت به گونه‌ای هماهنگ و با سرعت احداث سالانه هزار کیلومتر خط ریلی را اجرایی کنند و در کنار آن، سرعت حمل و نقل مسافر و کالا در شبکه ریلی افزایش یابد.

 

لذا باید همه مسیرهای پر تردد یک خطه دو خطه شود و گلوگاه‌هایی که موجب کاهش سرعت سیر در مسیرها می‌شود شناسایی و اصلاح شوند. همچنین استفاده از قطارهای برقی در شبکه ریلی کشور در مسیرهایی که دارای ظرفیت بالای پذیرش بار و مسافر هستند در اولویت قرار گیرد.

 

 

افزایش 18 و 30 درصدی سهم ریل در جابجایی بار و مسافر تا سال آینده

 

 

اما واضح است که قید موظف بودن دولت در رسیدن به سهم 18 و 30 درصدی درعرصه حمل بار و مسافر توسط سیستم ریلی تا سال 1394، یک امر حیاتی است و باید زمینه‌های اجرایی آن توسط مسئولان مربوطه محقق شود و بیش از این عقب‌ماندگی‌ها انباشت نشود.

 

به عنوان مثال کره‌جنوبی برنامه دست‌یابی به سهم 17 و 19 درصدی حمل مسافر و بار ریلی خود را تا سال 2030 میلادی تدوین کرده یا ترکیه برنامه‌ریزی به منظور برخورداری از سهم 15 و 20 درصدی خود در زمینه حمل مسافر و بار ریلی را تا سال 2035 میلادی آغاز کرده است.

 

همچنین در گزارش مربوط به بیلان حمل و نقل 2050 اروپا که از سوی کمیسیون اروپا منتشر شده به انتقال 30 درصدی حمل و نقل جاده‌ای با مسافت بالاتر از 300 کیلومتر به حمل و نقل توسط ریل یا راه‌های آبی تا سال 2050 میلادی شده است. همچنین خواسته شده که شبکه راه‌آهن تندرو مسافری اروپا تکمیل شود؛ به طوری که بیش‌تر عملیات حمل و نقل مسافری به وسیله سیستم ریلی انجام شود.

 

 

نیاز به 40 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در راه‌آهن

 

 

افزایش سهم حمل و نقل ریلی، احتیاج به اجرای برنامه عملیاتی مدون‌ شده‌ای دارد. همچنین بنا به استناد سند راهبردی راه‌آهن که در سخنان مسئولان و دست‌اندرکاران نیز منعکس می‌شود حدود 40 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در سیستم راه‌آهن تا پایان برنامه پنجم توسعه موردنیاز است که با توجه به محدودیت بودجه‌های دولتی، ایجاد تحول اساسی به منظور حضور مؤثر بخش خصوصی برای مدیریت و تأمین سرمایه‌گذاری در این بخش ضروری به نظر می‌آید.