هورنیوز – براساس ارزیابی صورت گرفته امسال از میان ۱۱۵۷ شهر کشور حدود ۳۳۴ شهر با جمعیت ۳۴ میلیون نفر در شرایط تنش آبی هستند که از این ۳۴ میلیون نفر حدود ۱۷ میلیون نفر در وضعیت قرمز تنش آبی قرار دارند.
هم اکنون ۴۴ درصد جمعیت کشور بدون تنش آبی، ۱۷.۱ درصد درمحدوده تنش آبی زرد، ۱۱ درصد در محدوده تنش نارنجی و ۲۷.۹ درصد نیز در وضعیت تنش آبی قرمز قرار دارند. البته تعداد شهرهایی که دارای تنش آبی هستند زیاد نیست؛ چراکه ۷۱.۱ درصد از شهرها (به لحاظ تعداد) هیچ تنش آبی ندارند اما شهرهایی که دچار تنش آبی هستند ۶۶ درصد جمعیت شهرها را تشکیل می‌دهند.
به طور کلی شهرهایی که بیشترین تنش آبی برای آنها پیش‌بینی شده نظیر اصفهان، بندرعباس، بوشهر، شیراز، کرمان، مشهد و تقریبا تمام شهرهای استان اصفهان و یزد است که به نظر می‌رسد در فصل تابستان با چالش‌های بزرگ آبی مواجه شوند.
میزان بارندگی ایران یک سوم متوسط جهانی
همچنین استفاده غیراصولی منابع آبی در بخش های مختلف، تابش شدید نور خورشید ، کشاورزی سنتی و تغییر اقلیم بر اثر خشکسالی در سالهای گذشته، نشان از تبخیر فراتر از خط قرمز آب در ایران دارد.
سعید کامیابی، عضو هیات علمی رشته جغرافیا و اقلیم شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان در این خصوص گفت: طبق آمارها، متوسط میزان بارندگی سالانه جهان حدود ۸۵۰ میلی متر و این مقدار در ایران برابر با ۲۵۰ میلی متر و چیزی کمتر از یک سوم متوسط میزان بارندگی سالانه جهان است. همچنین متوسط ظرفیت تبخیر سالانه در جهان ۷۰۰ میلی متر و در ایران برابر با ۲۱۰۰ میلی متر است و این موضوع نشان می دهد که تبخیر سالانه در ایران سه برابر متوسط تبخیر سالانه جهانی است.
وی اضافه کرد: طبق آمار سالانه با بیش از یک متر افت سطح منابع آب زیرزمینی در کشور مواجه هستیم و در واقع افزایش برداشت به میزان ۱۰ میلیارد مترمکعب آب در سطح دشت های کشور در سال یک معضل اساسی و عامل اصلی خشک شدن دریاچه های کشور است.
وی با بیان این که به طور قطع وجود ۱۴۰ هزار حلقه چاه غیرمجاز در کشور نقش اساسی در بروز و ادامه روند این معضل دارد، تصریح کرد: در این میان وضعیت منابع آبی در برخی از دشت ها سبب شده که این گونه دشت ها از سوی سازمان های آب منطقه ای در گروه ممنوعه قرار گیرد. مطابق آمار در سال ۱۳۸۳ تعداد ۲۱۱ دشت از۶۰۹ دشت کشور یعنی(۳۴ درصد) از سوی شرکت های آب منطقه ای استان ها ممنوعه اعلام شد این آمار در سال ۱۳۹۰ به ۲۹۰ دشت ممنوعه یعنی(۴۷ درصد) افزایش یافته که این موضوع در حقیقت شدت بحران منابع آبی در کشور را نشان می دهد.
جنوب در صف آب
در حالی که بحران کم‌آبی و خشکسالی از مدت‌ها پیش دامان بسیاری از مناطق ایران را گرفته، مشکل شوری آب در خوزستان، به‌ویژه در شهرهای آبادان و خرمشهر به شرایطی بحرانی رسیده است. آب مناطق آبادان و خرمشهر چنان شور شده است که دیگر قابل شرب نیست. مردم برای رفع نیاز مجبورند در صف‌های طولانی خرید آب منتظر بمانند که شاید گالن آبی نصیبشان شود. خیلی وقت است که کم‌آبی صدای اعتراض خوزستانی‌ها را در آورده است. اما اکنون شوری آب نیز به آن اضافه شده و موضوع را بغرنج‌تر کرده است. مشکل آب خوزستان قصه دیروز و امروز نیست. زمزمه بی‌آبی شهرهای جنوبی کشور از سال‌ها پیش شنیده شده است اما بی‌آبی‌های این روزهای خوزستان تنها باعث شده صدای آن بیشتر به گوش برسد.
آب استان خوزستان از کارون تامین می‌شود، رودخانه‌ای که سال‌ها است تامین کننده آب شرب و صنایع استان‌های دیگر ایران نیز بوده است. همین ماجرا به اضافه تغییرات اقلیمی و کاهش نزولات جوی میزان آب کارون را روز به روز کمتر کرده است. شوری آب اگرچه برای کارون معضل جدیدی نیست و سد «گتوند» مسبب اولیه شوریش بوده اما راه یافتن آب شور به خانه خوزستانی‌ها چالشی جدید است. چالشی که خوزستانی‌ها را در اولین روزهای تابستان ۵۰درجه‌ای مجبور به ایستادن پشت صف‌های طولانی خرید آب کرده است.
شرایط سخت آبی امسال
بر اساس گفته های شاهین پاکروح، معاون هماهنگی و پشتیانی شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور امسال شرایط منابع آبی کشور به واسطه کاهش جدی بارندگی چه در قالب باران و چه در قالب پوشش برفی شرایط سختی پیش بینی می شود و در تمام حوزه‌های آبی به ویژه در حوزه آبریز فلات مرکزی شرایطی را تجربه می‌کنیم که طی ۵۰ سال گذشته سابقه نداشته است.
وی با بیان اینکه هم اکنون سرانه مصرف آب شرب در بخش خانگی ۱۵۰ لیتر در شبانه روز است، تصریح کرد: با توجه به سرانه مصرف مشترکان در شهرها و روستاها معتقدیم که اگر تنها ۲۰ درصد سرانه مصرف در بخش خانگی کاهش یابد می‌توانیم تابستان را به راحتی پشت سر بگذاریم.
اتخاذ راهکارهای موثر برای جلوگیری از کم آبی
کاهش روز به روز ذخیره های آبی کشور و متوسط بارش باران از میانگین جهانی، میزان و نوع استفاده از آب در کنار تصرف های انسانی در محیط زیست همگی دست به دست هم داده‌اند تا کشور قدم به قدم به بحران خشکسالی نزدیک تر شود. از اینرو اتخاذ راهکارهای موثر از طرف نهادهای مسوول و ترویج فرهنگ صحیح مصرف در میان مردم به ویژه بخش کشاورزی کمک زیادی به رفع بحران آب می کند.
گزارش: فرزانه صدقی
فیلم| راه آهن حمل مواد معدنی عربستان
ماجرای قانون عوامل خارجی در گرجستان/ رویارویی غرب با تفلیس؟
ادامه گزارش های تصویری 1
