به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از روابط عمومی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی؛ دکتر زهرا عبداللهی در نشست خبری بسیج همگانی تغذیه، هدف از بسیج ملی تغذیه سالم را فرهنگ سازی برای تغذیه سالم و اصلاح الگوی تغذیه بیان کرد و افزود: رسالت وزارت بهداشت، برنامه‌ریزی و سیاست گذاری در راستای بهبود تغذیه جامعه است.

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، شعار امسال بسیج تغذیه‌ای را «از امروز با تغذیه سالم برای فردایی با سلامتی شروع کنید» اعلام کرد.

وی با اشاره به دستاورد‌های اصلاح الگوی تغذیه و امنیت غذایی پس از انقلاب اسلامی، گفت: بعد از انقلاب اسلامی برنامه‌هایی در راستای کاهش سوء تغذیه انجام شد و در سال ۷۶ در بحث سوء تغذیه کودکان زیر ۵ سال ۱۶.۶ درصد، کم وزنی متوسط تا شدید و ۲۰ درصد کوتاهی قد متوسط تا شدید داشتیم که با مداخلات وزارت بهداشت توانستیم پس از ۲۰ سال در سال ۹۶ کاهش بیش از ۷۰ درصدی در سوء تغذیه داشته باشیم و براساس مطالعات سال ۹۶، کم وزنی کودکان زیر ۵ سال به ۳ و ۸ دهم درصد و کوتاه قدی ۴ و ۶ دهم درصد رسیده است.

*یکی از مشکلات تغذیه ای، کمبود ریزمغذی‌هاست

عبداللهی یکی دیگر از مشکلات دربحث تغذیه را کمبود ریزمغذی‌ها دانست و افزود: طبق مطالعات انجام شده، متأسفانه فقر آهن و کم خونی در همه گروه‌های سنی در کشور مشکلی جدی بود و بر همین اساس، برنامه‌هایی مانند مکمل یاری و غنی سازی آرد با آهن و اسید فولیک و مکمل یاری برای دختران دبیرستانی در مدارس را اجرا کردیم. نتایج اجرای این برنامه‌ها نشان می‌دهد که طی یک دوره ۱۰ ساله کمبود آهن در کشورمان به میزان ۵۰ درصد کاهش یافته است.

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت با اشاره به اقدامات تحولی در حوزه تغذیه، گفت: در سال‌های اخیر به دنبال اجرای طرح تحول سلامت، کارشناسان تغذیه برای نخستین بار در مراکز جامع بهداشتی در حاشیه شهر‌ها و شهر‌ها مستقر و مراجعان از خدمات تغذیه رایگان بهره‌مند شدند و کارشناسان تغذیه در نخستین سطح ارائه خدمت به مردم حضور پیدا کردند و مردم از مشاوره و تنظیم رژیم غذایی بهره‌مند شدند.

*فعالیت ۱۲۰۰ کارشناس تغذیه در شبکه‌های بهداشتی و درمانی کشور

وی افزود: اکنون هزار و ۲۰۰ کارشناس تغذیه در شبکه‌های بهداشتی و درمانی فعالیت می‌کنند و نتایج و ارزشیابی‌ها نشان می‌دهد حضور این کارشناسان و فعالیت آن‌ها در حوزه تغذیه باعث کنترل دیابت و فشارخون، شده است.

عبداللهی با بیان اینکه بیماری‌های غیر واگیر، مهمترین عامل مرگ و میر در کشور است، گفت: دیابت، بیماری‌های قلبی عروقی، سرطان‌ها و بیماری‌های مزمن تنفسی از جمله بیماری‌های غیر واگیر هستند و با تغذیه مناسب، کنترل و پیشگیری از بروز این بیماری‌ها جلوگیری کنیم.

*۶۰ درصد از جمعیت بالای ۱۸ سال کشور اضافه وزن و چاقی دارند

وی با بیان اینکه ۶۰ درصد از جمعیت بالای ۱۸ سال در کشور اضافه وزن و چاقی دارند که این عامل، دیابت، فشارخون و انواع سرطان‌ها را ایجاد می‌کند، افزود: بر همین اساس یکی از اقدامات مهم بازنگری قند، نمک و چربی در محصولات غذایی است و متأسفانه مردم بیش از حد قند، نمک و چربی مصرف می‌کنند، به همین دلیل باید قند، نمک و چربی در محصولات غذایی کاهش پیدا کند، از این رو با همکاری کارخانجات صنایع غذایی، سازمان غذا و دارو و سازمان استاندارد محصولاتی در بازار توزیع شد که قند، نمک و چربی آن‌ها کاهش پیدا کرده است و اکنون ۴۰ محصول غذایی در بازار موجود است که میزان قند آن‌ها کاهش پیدا کرده است.

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت با بیان اینکه کاهش میزان نمک در نان یکی از مهمترین اقدامات در بهبود تغذیه مردم بود، گفت: مهمترین منبع دریافت نمک در کشور ما نان است؛ مردم ایران به طور متوسط روزانه حدود ۳۱۰ تا ۳۲۰ گرم نان می‌خورند و میزان نمک در نان ۲ تا ۲ و ۳ دهم درصد بود، بر این اساس حدود ۶ گرم نمک دریافتی مردم از طریق نان است، درحالی که میزان توصیه شده مصرف نمک ۵ گرم در روز است، با بازنگری استاندارد‌ها میزان نمک در نان به کمتر از یک درصد کاهش یافت و بنابراین روزانه از ۳ نان، ۳ گرم نمک دریافت می‌شود.

عبداللهی افزود: مداخلات انجام شده در تغذیه منجر به کاهش انواع سوء تغذیه در کشور شده است، البته شکل دیگری از سوء تغذیه در کشور ایجاد شده که اضافه وزن و چاقی است و چاقی و اضافه وزن در کودکان و نوجوانان در حال افزایش است و ۲۳ درصد گروه سنی ۷ تا ۱۸ سال دچار چاقی و اضافه وزن بوده و ۲۱ درصدشان دچار چاقی شکمی هستند.

*۱۲ تا ۱۳ درصد از کودکان کمتر از ۲ سال، اضافه وزن و چاقی دارند

وی گفت: همچنین ۱۲ تا ۱۳ درصد از کودکان کمتر از ۲ سال نیز دچار اضافه وزن و چاقی هستند و این میزان در استان‌های شمالی به ۲۰ درصد هم می‌رسد. اگر این روند کنترل نشود، این کودکان به نوجوانان و بزرگسالان چاق تبدیل می‌شوند؛ بنابراین باید بدانیم که مهمترین عامل مرگ، بیماری‌های غیر واگیر بوده و یکی از عوامل این بیماری‌ها نیز چاقی است، از طرفی بی‌تحرکی نیز چاقی را تشدید می‌کند.

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت با بیان اینکه یکی از اقدامات ما ایجاد بسیج‌های ملی تغذیه سالم است، افزود: هدف از برگزاری این بسیج‌های ملی، ترویج الگوی تغذیه سالم و اصلاح الگوی تغذیه‌ای به لحاظ کاهش نمک، قند و چربی و افزایش مصرف سبزیجات، حبوبات، میوه و غلات است و براساس توصیه سازمان بهداشت جهانی مردم باید حداقل حدود پنج سهم در روز، میوه و سبزی مصرف کنند.

عبدالهی گفت: این مواد غذایی به دلیل اینکه حاوی فیبر هستند از ابتلا به بیماری‌های غیر واگیر پیشگیری می‌کنند و براساس اطلاعات کنونی ۴۸ درصد ایرانیان این الگوی تغذیه‌ای را رعایت می‌کنند و ۵۲ درصد مردم هم کمتر از استاندارد، سبزی و میوه مصرف می‌کنند.

*ایرانی‌ها به طور متوسط بیش از دو برابر میزان استاندارد جهانی، قند مصرف می‌کنند

وی با بیان اینکه اکنون، سرانه مصرف قند و شکر۶۶ گرم در روز است، افزود: با توجه به شیوع اضافه وزن، چاقی و دیابت در جهان و کشور ما سازمان بهداشت جهانی توصیه می‌کند کمتر از ۱۰ درصد انرژی روزانه از قند‌های ساده دریافت شود؛ یعنی روزانه کمتر از ۲۵ گرم قند مصرف شود. اما ایرانی‌ها بیش از ۲ برابر استاندارد قند مصرف می‌کنند، این امر یکی از دلایل روند افزایشی دیابت در کشور است و اکنون ۸ ونیم درصد مردم دیابت دارند و ۱۶ درصد مردم نیز دچار دیابت نهفته هستند و اگر وزن را کنترل نکنند و رژیم غذایی مناسب نداشته باشند، دیابتی می‌شوند.

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، گفت: همچنین براساس توصیه سازمان بهداشت جهانی، افراد بالای ۵۰ سال و کودکان زیر ۵ سال باید کمتر از ۳ گرم نمک بخورند و افراد کمتر از ۵۰ سال نیز باید کمتر از ۵ گرم نمک در روز مصرف کنند. این درحالی است که مردان ایرانی ۱۰ گرم و زنان ۸ گرم نمک در روز مصرف می‌کنند و این به معنی این است که دو برابر استاندارد نمک مصرف می‌کنیم، باید توجه کنیم که مصرف بیش از حد نمک خطر ابتلا به سرطان‌هایی، چون معده، فشارخون و پوکی استخوان را افزایش می‌دهد.

*هشدار؛ سن پوکی استخوان در کشور به زیر ۳۰ سال کاهش یافت

عبداللهی با بیان اینکه اکنون سن پوکی استخوان در کشور به زیر ۳۰ سال کاهش پیدا کرده است و خطر شکستگی بدون علت وجود دارد، افزود: متأسفانه در الگوی غذایی روزانه ما مصرف روغن بالاست و عادت داریم همه غذا‌ها را سرخ کنیم، این در حالی است که فست فود‌ها حاوی میزان زیادی نمک و چربی هستند.

وی گفت: براساس مطالعات سرانه، متوسط مصرف روغن در کشور ۴۶ گرم در روز و ۱۷ کیلوگرم در سال است، در حالی که میزان مطلوب مصرف روغن ۳۵ گرم در روز و ۱۳ کیلوگرم در سال است، همچنین هدف از برگزاری بسیج همگانی کمک گرفتن از همه کسانی است که در آموزش دخیل هستند تا به این ترتیب، تغذیه بهبود یافته و اصلاح شود.

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، با اعلام اینکه شعار امسال بسیج تغذیه‌ای «از امروز با تغذیه سالم برای فردایی با سلامتی شروع کنید» است، درخصوص برنامه توزیع شیر در مدارس افزود: میزان مصرف شیر و لبنیات در کشور از میزان توصیه شده کمتر است و براساس مطالعات در سبد غذایی ما روزانه ۱۹۰ گرم شیر مصرف می‌شود. درحالی که میزان مطلوب آن ۲۵۰ گرم در روز است.

وی گفت: مردم باید روزانه سه واحد شیر مصرف کنند. یکی از اقدامات وزارت بهداشت برای ترویج مصرف شیر اجرای برنامه توزیع شیر در مدرسه با هدف ترویج فرهنگ مصرف شیر بوده است البته اجرای آن وابسته به تامین اعتبارات لازم آن به صورت سالانه است.

*امسال هنوز اعتبارات مورد نیاز جهت توزیع شیر مدارس تامین نشده است

عبداللهی با تأکید بر اجرای برنامه توزیع شیر مدارس در مناطق محروم کشور، افزود: مصرف یک وعده شیر، بخش عمده‌ای از نیاز‌های تغذیه‌ای کودک را تأمین می‌کند، ولی امسال هنوز اعتبارات لازم برای اجرای برنامه شیر مدرسه تخصیص داده نشده است، اما امیدواریم حداقل برای مناطق کمتر برخوردار امکان آن فراهم شود.

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت در پاسخ به سؤالی درباره وجود مواد نگهدارنده در شیر‌های پاستوریزه، گفت: چنین حرفی اساس علمی نداشته و اشتباه است، شیر مواد نگهدارنده ندارد، بلکه شیر‌ها استریل یا پاستوریزه می‌شوند، اینکه شیر فرادما مواد نگهداره دارد، باور غلطی است، شیر‌های فرادما در دمای بالا استریل شده و در خلاء بسته‌بندی می‌شوند. به همین دلیل بعد از باز کردن آن‌ها باید در یخچال نگهداری شده و طی ۲ تا ۳ روز مصرف شوند.

عبداللهی با تأکید بر لزوم افزایش تحرک بدنی، افزود: اکنون در کشور، ۶۵ درصد زنان و حدود ۴۰ تا ۴۵ درصد مردان تحرک بدنی ندارند، بنابراین باید با آموزش‌های لازم، تشویق‌ها و همکاری‌های بین بخشی با سازمان‌های مرتبط در حوزه سلامت در راستای ترویج ورزش و تحرک جسمی تلاش کنیم.

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت با اشاره به کمبود ویتامین D در همه گروه‌های سنی، گفت: کمبود این ویتامین در زنان باردار ۸۶ درصد، نوجوانان ۷۶ درصد، بزرگسالان ۷۱ درصد و کودکان زیر ۶ سال ۶۲ درصد است.

وی با بیان اینکه کمبود ویتامین D خطر ابتلا به بیماری‌های غیر واگیر را افزایش می‌دهد، افزود: کمبود این ویتامین باعث عدم جذب کلسیم می‌شود.

*مکمل ویتامین D به طور ماهانه در مقطع دبیرستان دخترانه و پسرانه توزیع می‌شود

عبداللهی با اشاره به اجرای برنامه مکمل یاری رایگان ویتامین D در راستای طرح تحول سلامت از سال ۹۳ تاکنون، گفت: مکمل ویتامین D به طور ماهانه در مقطع دبیرستان دخترانه و پسرانه توزیع می‌شود و براساس ارزشیابی‌های صورت گرفته، با این اقدام، حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد کمبود ویتامین D کنترل شده است و در کنار مکمل یاری، غنی سازی مواد غذایی مثل شیر، روغن و آرد با ویتامین D در اولویت است.

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت در مورد مصرف نمک، افزود: میزان نمک مصرفی در طول روز باید کمتر از ۵ میلی گرم باشد و باید نمک یددار مصرف شود.

وی با اشاره به کمبود ید از ۳۰ سال گذشته در میان مردم کشور، گفت: شیوع بالای گواتر نشانه کمبود دریافت ید در میان مردم بوده است و در ۳۰ سال گذشته، میزان کمبود ید مصرفی در استان‌های کشور ۲۰ تا ۳۷ درصد بوده و اکنون به ۷ درصد کاهش یافته است.

*میزان کمبود ید در مردم از ۷۰ به ۷ درصد کاهش یافته است

عبداللهی افزود: کمبود ید در بدن منجر به تضعیف سیستم ایمنی بدن می‌شود و وزارت بهداشت از ۳۰ سال گذشته تاکنون تمام کارخانجات نمک را موظف به یددار کردن نمک‌ها کرده است و پس از سی سال میزان کمبود ید از ۷۰ درصد به ۶ تا ۷ درصد کاهش یافته است.

*نمک دریا مصرف خوراکی ندارد

وی با اشاره به تبلیغات مبنی بر فروش و توزیع نمک دریا، گفت: نمک دریا مصرف خوراکی ندارد و می‌تواند آلوده به فلزات سنگین باشد و این نمک ید کافی ندارد و براساس استاندارد‌های وزارت بهداشت، میزان ید در نمک‌های خوراکی ۴۰ گاما یا ۴۰ ppm است و مصرف نمک دریا می‌تواند باعث کمبود ید در میان مردم، ناباروری، سقط جنین و کاهش یادگیری کودکان و عوارض دیگر شود.

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت در ادامه، بهبود و ارتقای کیفیت نان را از برنامه‌های وزارت بهداشت بیان کرد و افزود: یکی از اقدامات خوب وزارت بهداشت، ارتقای کیفیت نان بوده است و به دنبال تفاهم نامه مشترک میان وزارت بهداشت و سازمان استاندارد، اجرای استاندارد‌های نان ضروری شد.

عبداللهی تأکید کرد: با رعایت تغذیه مناسب می‌توان از بروز ۳۰ تا ۴۰ درصد سرطان ها، ۸۰ تا ۹۰ درصد بروز دیابت و بیماری‌های قلبی و عروقی پیشگیری کرد و رعایت تعادل و تنوع در مصرف مواد غذایی امری ضروری است.

وی افزود: همچنین براساس مطالعات جدید، مصرف زیاد قند و شکر موجب ابتلا به سرطان‌ها می‌شود.

عبداللهی با بیان اینکه کربوهیدرات دریافتی بیش از حد، می‌تواند در بدن به قند تبدیل شود، گفت: این قند می‌تواند به چربی تبدیل شود، بنابراین باید در مصرف کربوهیدرات تعادل برقرار کنیم.

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت با اشاره به کنترل و نظارت بر لبنیات سنتی، افزود: تاکید وزارت بهداشت بر این است که مردم از شیر و لبنیات پاستوریزه استفاده کنند و باید شیر مصرف شده در لبنیات سنتی از شیر پاستوریزه تهیه شود.