حوادث ناشی از تصادف با موتورسیکلت به یکی از مهمترین و سخت‌ترین مشکلات اجتماعی شهر قم تبدیل شده است؛ عامل بیش از ۶۸ درصد تصادفات، موتورسوارها هستند که توان و امکانات مراکز درمانی شهر را درگیر خود کردند و ۵۰ درصد تخت‌های بیمارستان و ۴۰ درصد تخت‌های آی سی یو قم در تصرف آنان است.

با توجه به این که یکی از پرهزینه‌ترین و حیاتی‌ترین بخش بیمارستان تخت‌های ای سی یو است که می‌تواند جان بسیاری از افراد را از مرگ نجات دهد اما افرادی که نیاز مبرم به این تخت‌ها دارند توسط موتورسواری که مقصر بوده باید پشت در بمانند و در برخی موارد سبب مرگ آنان می‌شوند.

حوادث ترافیکی طبق ماده ۹۲ قانون باید رایگان درمان شود و این افراد با عدم رعایت قوانین هزینه سنگینی بر بیت المال نیز تحمیل می‌کنند.

جمعیت استان قم در سرشماری سال ۹۵، یک میلیون و ۲۹۲ هزار نفر بود اما طبق گفته مسئولان مربوطه نزدیک به یک میلیون موتورسیکلت پلاک‌دار و بدون پلاک در قم وجود دارد که نسبت به جمعیت آن بسیار زیاد است.

قم نیازمند مدیریت صحیح در زمینه استفاده و خرید و فروش موتورسیکلت است و خرید موتور تنها باید از مراکز معتبر انجام شود اما متأسفانه به گفته رئیس پلیس راهور استان قم، به علت استفاده بی‌رویه از این وسیله نقلیه، آماری از تعداد کسانی که دارای گواهی نامه رانندگی موتورسیکلت هستند وجود ندارد و تا زمانی که راکبان همکاری لازم را نداشته باشند آمار تصادفات بالا می‌ماند.

موتورسواران متخلف روزانه انرژی و توان زیادی از دستگاه‌های امدادی می‌گیرند و بال و پر اورژانس را برای خدمت‌رسانی بهتر شکسته‌اند و ظرفیت خدمت رسانی این دستگاه امدادی را تصرف کرده‌اند؛ در مورد این چالش مهم با مهدی فراهانی معاون مرکز فوریت‌های پزشکی استان قم به گفت‌وگو پرداختیم که در ادامه می‌آید:

آمار تصادفات سال گذشته موتورسیکلت سواران در قم به چه اندازه بوده است؟

۱۶ هزار و ۳۴۲ تصادفات موتورسیکلت در این سال به وقوع پیوست که ۱۸ هزارو ۶۲۸ مجروح بر جای گذاشت که هشت هزار و ۹۲۹ نفر در محل درمان شدند.

۹ هزار و ۶۷۰ نفر به بیمارستان منتقل شدند و ۲۹ نفر سر صحنه فوت کردند که این آمار تا پیش از بیمارستان است و قطعاً از ۹ هزارو ۶۷۰ نفر اشخاص بدحالی که به بیمارستان رسانده شده‌اند تعداد زیادی فوت کردند.

بیشترین و کمترین فوتی در سال ۹۵ در چه ماه‌هایی رخ داده است؟

بیشترین فوتی در مهرماه با هفته‌ای یک فوت بوده است که باید آسیب شناسی شود و کمترین فوتی بهمن‌ماه بدون فوتی بوده است.

متاسفانه اعزام پرسنل اورژانس بیشتر برای تصادفات و بیشترین آمار تصادفات نیز مربوط به موتورسواران است که بیشترین انرژی را از نیروهای اورژانس می‌گیرند و نیروهای پلیس و بیمارستان نیز همین اعتقاد را دارند.

در ۲۴ ساعت، حدود ۳۵ تصادف موتورسیکلت در قم اتفاق می‌افتد که این تعداد تصادف، ۳۵ تا ۴۰ مجروح برجای می‌گذارد که به عبارتی ماهانه هزار تا هزار و ۲۰۰ مجروح موتورسوار ظرفیت اورژانس را اشغال می‌کنند.

تصادفات موتورسوارها در سطح شهر موجب شده تا اورژانس در رسالت خود که خدمت‌رسانی به آحاد جامعه است دچار مشکل شود و بیشتر توان خود را صرف موتورسوارها کند که این امر موجب نارضایتی برخی مردم از اورژانس می‌شود.

اورژانس در چه موادی باید اعزام شود؟

اورژانس برای هر عاملی که تهدید حیات باشد اعم از تصادفات و غیرتصادفات باید اعزام شود اما ۴۰ تا ۴۵ درصد اعزام‌ها مربوط به موتورسواران است و مسلم است که نمی‌تواند به همه نیازمندان به کمک از قبیل بیماران قلبی، تنفسی و شیمیایی و آسیب دیدگان حوادث شغلی و صنعتی که همه روزه این تماس‌ها هست، خدمات مناسب ارائه دهد.

تصادفات موتورسوارها در سطح شهر موجب شده تا اورژانس در رسالت خود که خدمت‌رسانی به آحاد جامعه است دچار مشکل شود

ظرفیت وجود دارد اما به دلیل تصادفات بالای موتوری در جایی غیرواقعی استفاده می‌شود، ضمن این که انرژی نیروهای اورژانس هم تحلیل می‌رود زیرا آنان در طول ۲۴ ساعت باید نیرو داشته باشند قطعاً در مأموریت‌های دیگر به سبکی که نیاز است و از آنان انتظار می‌رود نمی‌توانند خدمت رسانی کنند.

وقتی خودرو و نیروی ما برای تصادفات موتورسواران اعزام می‌شود، در مأموریت‌های واقعی با تأخیر و صرف زمان بیشتری به صحنه می‌رسد بیمار یا همراهان وی علت پشت پرده برای تأخیر را نمی‌دانند و فقط نارضایتی وجود دارد و عموم مردم می گویند اورانس دیر به سر صحنه می‌رسد.

تصادفات موتورسیکلت به هر تعداد که باشد اعزام انجام می‌شود اما آسیب به مردم وارد می‌شود که نیازمند این خدمات هستند مردم مدام تماس می‌گیرند که چرا نمی‌آیید ما هم بداخلاقی در اعزام نداریم اما جای دیگر درگیر هستیم.

برای تصادفات موتوری هم بالگرد اعزام می‌شود؟

بالگرد به دلیل بحث‌های امنیتی و اقتصادی و مشکلات جایگاه فرودی که دارد در همه موارد اعزام نمی‌شود اما به علت تصادفات موتوری زیاد در قم مصدومان را از بخش‌ها به شهر می‌رساند و نیروهای اورژانس در زمین و هوا بیشتر درگیر تصادفات موتورسواران هستند.

من پیشتر هم گفتم که موتورسواران اورژانس قم را زمین‌گیر کرده‌اند و هر روز هم وضعیت بدتر از روز گذشته می‌شود.

نقش پلیس در این زمینه چیست؟

من معتقدم پلیس کار خود را در این زمینه انجام می‌دهد ماهانه چندین هزار موتورسیکلت در قم توقیف می‌شود و ظرفیت پارکینگ‌های پلیس پر شده و پلیس راهور نیز حدود ۶۰۰ هزار دستگاه موتورسیکلت را در شهرها به دلیل تخلفات حادثه‌سازشان توقیف کرده و بسیاری از افراد به دلیل خلافی زیاد حتی برای ترخیص موتورسیکلت خود مراجعه نمی‌کنند اما فرهنگ و ضرورت استفاده از کلاه ایمنی هنوز برای مردم جا نیفتاده است.

سر کیسه سفت بسته شده و ته آن رها است به این معنا که ورودی کارخانه‌ها و پلاک شدن انجام می‌شود در نتیجه گرفتن موتور تنها راهکار نیست.

وضعیت تصادفات موتورسواران در قم را چگونه می‌بینید؟

وضعیت تصادفات موتورسواران از خط قرمز عبور کرده و در مرز بحران است باید به خاطر شهر، مردم و جوانان فکری شود و شاید برخی خانواده‌ها هنوز باور نمی‌کنند که موتور تا این حد خطرناک است و این عدد ورقم ها در باورشان نمی‌گنجد.

تصاویر تصادفات باید پخش شود آنجا که منجر به فوت شده مرگ مغزی شدند و زندگی نباتی دارند ببینند نگویند روحیه‌ها مکدر می‌شود این‌ها بازدارنده است.

به عنوان مثال به منظور کاهش آسیب‌های چهارشنبه سوری وقتی همه وارد شدند و فیلم‌های مستند و تصاویر را پخش کردند آگاهی مردم و خانواده‌ها بیشتر و سبب بازدارندگی شد.

پخش تصاویر ناگوار در تصادفاتی که از کمرندی ایمنی استفاه نشده بود نیز بازدارندگی داشت اما در زمینه فرهنگ موتورسواری این اتفاق نیفتاده و یک عزم قاطعی از سوی همه مردم و مسئولان می‌خواهد و هر نهاد حقیقی و حقوقی و سازمان دولتی و غیردولتی باید وارد عمل در زمینه آموزش شوند.

کلاه ایمنی چه میزان در تصادفات موتوری تأثیرگذار است؟

در تصادفات یک گروه سر صحنه و عده‌ای در بیمارستان‌ها فوت می‌کنند و بخش زیادی هم دست و پا شکسته و زخمی می‌شوند اما عده‌ای آسیب‌های نخاعی می‌بینند و روی تخت بیمارستان‌ها و زیر دستگاه مدت‌ها است که زندگی نباتی پیدا کرده‌اند.

مهم‌ترین چالش در قم ضعف آموزشی و فرهنگی است که باید در سطح کلان به آن پرداخته شود

این عده کلاه ایمنی استاندارد نداشتند و بیشتر آنان نمادی از کلاه را روی سرشان گذاشته بودند که بیشترین آسیب را به خود، خانواده و جامعه وارد می‌کنند.

مواردی بوده که خانواده به دلیل مشکلات اقتصادی و اجتماعی و شرایط روحی سخت پس از مدتی حتی راضی به فوت نزدیکان خود شدند زیرا تا مدتی نامعلوم و حتی برخی تا سال‌ها تنها با دستگاه نفس می‌کشند.

راهکار اساسی چیست؟

مهم‌ترین چالش در قم ضعف آموزشی و فرهنگی است که باید در سطح کلان به آن پرداخته شود زیرا اشکال اساسی در زمینه نحوه استفاده از موتور توسط نوجوانان و جوانان و نبود نظارت کافی از سوی خانواده‌ها است.

پلیس و اورژانس و برخی رسانه‌ها کار خود را می‌کنند اما می‌طلبد که از منبری و واعظ گرفته تا همه دستگاه‌ها بخصوص استانداری و فرمانداری، رسانه‌ها، حوزه علمیه، مدارس، دانشگاه‌ها و خانواده‌ها وارد میدان شوند زیرا این اتفاق ناگواری است که گریبان شهر و مردم قم را گرفته است.

کوتاهی در این امر باز تکرار می‌کند قصه تلخ و تکراری یک تصادف را و به گوش می‌رسد از خانه‌های شهر صدای گریه و شیون و ساعتی بعد پارچه و بنرهای سیاه اطراف خانه را می‌پوشاند و اعلامیه‌هایی که بر دیوار شهر چسبانده می‌شود و جدایی‌های زودهنگام را کلید می‌زند.