ترابر نیوز:

کشورهای زیادی بدنبال توسعه خطوط قطار پرسرعت هستند؛ در ماه ژوئن گذشته دولت انگلیس تعهد خود به موضوع بحث برانگیز قطار پرسرعت HS2 را تأیید کرد. فرانسه نیز به آرامی در حال گسترش خطوط قطار پرسرعت TGV است؛ درحالیکه سایر کشورها مانند اسپانیا و چین نیز بسرعت در حال گسترس شبکه این قطارها هستند. قطار پرسرعت ژاپن اغلب بعنوان یک نمونه بارز مطرح می شود؛ اما پیشتازی ژاپن در حوزه قطارهای پرسرعت جهان چگونه محقق شد؟

قطار نماد مدرنیته در ژاپن است؛ در طول اصلاحات میجی (Meiji) در اواخر قرن نوزدهم، زمانیکه ژاپن بسرعت بسمت مدرنیزه شدن حرکت کرد، فناوری پیشرفته آن زمان تنها لوکوموتیو بود. از اوایل دهه ۱۹۳۰ میلادی نخستین مسیر اصلی راه آهن که توکیو را به شهرهای دیگر مانند ناگویا، کیوتو، اوزاکا و کوبه متصل می کرد، بشدت شلوغ شد. نخستین قطار پرسرعت ژاپن موسوم به شینکانزن (Shinkansen) که سال۱۹۶۴ افتتاح شد، مدت زمان سفر از توکیو به اوزاکا را از شش ساعت به دو ساعت کاهش داد. قطار پرسرعت به رقیبی برای سفرهای هوایی تبدیل شد؛ این درحالی بود که ژاپن پس از جنگ جهانی دوم از توسعه صنعت هوایی اجتناب کرده بود. جغرافیای این کشور به توسعه شبکه راه آهن کمک کرد. اغلب ۱۲۸ میلیون نفر جمعیت ژاپن در چند بخش بسیار متراکم این کشور زندگی می کنند. با مرتبط کردن این مناطق جمعیتی به یکدیگر – حدود ۴۰ میلیون نفر در توکیو به همراه ۲۰ میلیون در اوزاکا، کوبه و کیوتو – راه آهن به تغییر الگوی کسب و کار کمک کرد و سفرهای روزانه بین توکیو و اوزاکا امکانپذیر شد. بسیاری از مسافران را افراد غنی و ثروتمندی تشکیل می دادند که مایل به خرید بلیت های گران قیمت تر قطارهای پرسرعت بودند. این سرویس در مدت سه سال ۱۰۰ میلیون مسافر را جابجا کرد که این میزان تا سال ۱۹۷۶ به یک میلیارد مسافر رسید. در حال حاضر ۱۴۳ میلیون مسافر سالانه از راه آهن استفاده می کنند.

در سال۱۹۸۷ راه آهن ملی ژاپن تقسیم و به هفت شرکت بخش خصوصی واگذار شد. شرکت JR East با بیشترین تعداد مسافر به دریافت یارانه عمومی از سوی دولت نیاز ندارد؛ این درحالیست که شبکه راه آهن فرانسه بشدت به یارانه های دولتی وابسته است. یکی از دلایل راندمان بالای این شرکت ژاپنی، مالکیت تمامی زیرساخت ها در مسیر – شامل ایستگاه ها، قطارها، خطوط ریلی – است که به معنای تیم های مدیریتی کمتر برای اداره کارها است؛ اما بطورمثال  در انگلیس مالکیت قطارها و خطوط ریلی از هم مجزا شده اند. (در ژاپن) راه آهن رونق گرفته و شاهد پیشرفت آن هستیم، چراکه سیستم برنامه ریزی از ساخت و ساز مناطق تجاری و مسکونی در اطراف راه آهن حمایت می کند. شرکت JR East مالک زمین های اطراف راه آهن است و اجازه ساخت و ساز را صادر می کند. حدود یک سوم درآمد این شرکت از طریق مراکز خرید، بلوک های دفاتر و آپارتمان های اطراف راه اهن تأمین می شود؛ این پول مجددا سرمایه گذاری شده و برای توسعه شبکه استفاده می شود. اما در انگلیس ایجاد تحولات تجاری مشابه ژاپن بسیار دشوار است؛ در واقع اکثر طرح ها برای مناطق اطراف قطار پرسرعت HS2 مبهم هستند و برخی از این برنامه ها برای قطار HS1 که چند  سال قبل افتتاح شد، همچنان در حال پیگیری هستند.

توانایی ایجاد تحولات بزرگ در کنار خطوط ریلی قطار پرسرعت، مانند توانایی مطالبه قیمت های بالای بلیت (برای این قطارها) است؛ با این حال ۷۰ درصد درآمد حاصل از فروش بلیت در شرکت JR Eats از قطارهای معمولی تأمین می شود. کشورهایی که بدنبال ایجاد قطارهای پرسرعت هستند، باید به سرمایه گذاری در خطوط راه آهن موجود خود نیز توجه داشته باشند. 

منبع: اکونومیست