طبق برنامه‌ریزی صورت گرفته برای کلانشهر مشهد 5 خط برای قطار شهری در نظر گرفته شده است.

امروزه در جهان خطوط ریلی درون‌شهری از جایگاه بسیار مهمی برخوردار هستند، البته مترو نخستین بار در سال 1863 میلادی در شهر لندن آغاز به کار کرد و شهرهای پاریس، بوداپست، استانبول و گلاسگو پس از آن به سیستم مترو مجهز شدند.

 
استفاده از فن‌آوری مترو در اواخر قرن 19 و اوایل قرن 20 میلادی به سرعت در شهرهای بزرگ اروپا و آمریکا گسترش پیدا کرد و در حال حاضر 160 شهر جهان دارای سیستم مترو هستند و در 25 شهر دیگر مترو در دست احداث است.

 
اما نخستین برنامه‌ریزی‌ها برای بنیان‌گذاری مترو در ایران به سال 1350 باز می‌گردد که مطالعات اولیه آن در سال 1353 به پایان رسید و با عقد قرارداد برای احداث در سال 1354 عملاً عملیات اجرایی به سال 1356 آغاز شد، طبق برنامه تهیه شده در آن زمان نخستین خط متروی تهران، باید در سال 1370 آغاز به کار می‌کرد اما در نهایت در نیمه اسفند 1377 خط مترو در تهران شروع به کار کرد.

 
* خط یک قطار شهری مشهد

 مطالعات در ارتباط با خطوط قطار شهری مشهد توسط پژوهشکده حمل و نقل دانشگاه صنعتی شریف و همچنین شرکت ال.آر.تی.سی آلمان انجام شد که برای تمام خطوط 30 گروه مهندسی مشاور فعالیت کرده و در حال کار هستند.

 
آغاز اجرای خط یک قطار شهری مشهد در سال 1379 و دوران ریاست احمد نوروزی در شهرداری مشهد آغاز شد و در نهایت در اسفند 1389 فاز اول آن در دوران سید محمد پژمان به بهره‌برداری رسید، خط شماره 1 قطار شهری مشهد به طول 25 کیلومتر فرودگاه شهید هاشمی‌نژاد را به منطقه وکیل‌آباد متصل می‌کند که تا به امروز 19 کیلومتر آن به بهره‌برداری رسیده و سید صولت مرتضوی شهردار فعلی مشهد قول تکمیل آن را تا ابتدای سال 94 داده است.

 
خط یک قطار شهری شرق مشهد را به غرب این کلانشهر متصل می‌کند این خط دارای 24 ایستگاه  بوده که از 13 ایستگاه زیرزمینی و 11 ایستگاه هم سطح تشکیل می‌شود که  دو ایستگاه از آن با پنج کیلومتر طول و حد فاصل فدائیان اسلام تا فرودگاه در دست احداث است.

 
مسیر همسطح خط یک قطار شهری مشهد حد فاصل میدان آزادی تا انتهای وکیل آباد به طول 8.5 کیلومتر است و مسیر زیر زمینی آن نیز از فدائیان اسلام تا میدان آزادی به طول 10.5 کیلومتر است و برای خط یک قطار شهری مشهد چهار پست پاساژ و 11 پست کشش برای تامین برق مورد نیاز احداث شده و همچنین در هر 400 متر یک پله خروج اضطراری برای این خط  نیز در نظر گرفته شده است.

 
* خط 2 قطار شهری مشهد

 خط دو قطار شهری مشهد که در حال حاضر در حال احداث است جنوب شهر را به شمال متصل می‌کند و دارای 14.5 کیلومتر طول و 13 ایستگاه زیر زمینی است و عملیات اجرایی آن در زمان شهردار سابق مشهد در سال 1389 آغاز شد و قرار بر این بود که این پروژه تا بهمن سال 1392 به بهره‌برداری برسد اما تا این تاریخ تنها 17 درصد پیشرفت فیزیکی داشت و با روی کار آمدن شورای چهارم و همچنین شهردار جدید این خط جان تازه‌ای گرفت و به قول سید صولت مرتضوی خطی را که به گل نشسته بود را توسعه داد.

 
این خط در هشت ماه گذشته و با روی کار آمدن شورای چهارم و شهردار جدید پیشرفت خوبی را تجربه کرد و دستگاه تی.بی.ام شفت شمالی یک ماه زودتر از موعد مقرر در نیمه شعبان امسال از ایستگاه راه‌آهن خارج شد و دستگاه تی.بی.ام دوم نیز با عبور از ایستگاه الندشت به سمت ایستگاه راه‌آهن در حال حفاری است.

 
شهرداری مشهد طبق برنامه‌ریزی که با پیمانکار این پروژه یعنی قرارگاه خاتم الانییا(ص) دارد باید ماهانه به صورت میانگین 36 میلیارد تومان به حساب پیمانکار واریز کند و پیمانکار نیز قول داده این طرح را تا نوروز سال 1396 به بهره‌برداری کامل برساند.

 
خط دو قطار شهری مشهد از ابتدای بلوار فکوری آغاز می‌شود و بعد از گذشتن از ایستگاه‌های کوهسنگی، میدان الندشت، میدان شریعتی، میدان شهدا و ایستگاه راه‌آهن وارد بلوار طبرسی شده و با عبور از میدان فجر به انتهای بلوار طبرسی می‌رسد.

 
* خط 3 قطار شهری مشهد

 شاید خط سه قطار شهری مشهد را باید از مهم‌ترین خطوط پنج‌گانه شهر مشهد دانست زیرا این خط جنوب شرق مشهد را به شمال غرب شهر متصل می‌کند و دارای 25 کیلومتر طول و 22 ایستگاه زیرزمینی است و پیش‌بینی می‌شود این خط در هر ساعت 24 هزار نفر را در هر جهت جابه جا کند.

 
شهردار فعلی شهر مشهد به خط 3 قطار شهری مشهد نیز نیم نگاهی دارد و در جمع خبرنگاران این قول را داده که عملیات اجرایی فاز اول خط 3 امسال آغاز شود و دستگاه تی.بی.ام نیز از خرداد سال آینده کار حفاری را آغاز کند.

 
خط 3 قطار شهری مشهد از بلوار الهیه شهرک غرب مشهد آغاز و با عبور از میدان مادر، میدان امام علی، بلوار فرامرز عباسی، بلوار جانباز، میدان فردوسی به میدان شهدا می‌رسد و در ادامه راه بعد از پیمودن بلوار امام خمینی(ره) به پایانه مسافر بری مشهد رسیده و در نهایت در شهرک ابوذر خاتمه می‌یابد.

 
این خط با توجه به اینکه مسافت طولانی و همچنین ایستگاه‌های پر رفت آمدی دارد به احتمال فراوان در دو و یا حتی 3 فاز اجرایی شود و به احتمال فراوان عملیات اجرایی فاز اول این خط در حد فاصل میدان فردوسی تا پایانه مسافری‌بری امام رضا(ع)  تا پایان امسال آغاز شود، البته این امکان نیز وجود دارد که  فاز اول خط 3 قطار شهری مشهد در حد فاصل ایستگاه‌های پایانه مسافر بری مشهد تا میدان توحید به بهره‌برداری برسد و در فاز دوم نیز میدان توحید به بلوار جانباز اجرایی شود و در نهایت در فاز سوم این خط به انتهای الهیه شهرک غرب مشهد متصل شود و پیش‌بینی می‌شود این خط در سال 1398 تا 1400 به بهره‌برداری کامل برسد.

 
* خط 4 قطار شهری مشهد

 خط 4 قطار شهری مشهد برای رفاه بیشتر ساکنان حاشیه شهر مشهد در نظر گرفته شده و شمال مشهد را به شرق این کلانشهر متصل می‌کند و دارای 14 کیلومتر طول و 12 ایستگاه زیرزمینی است که ظرفیت جابه جایی 19 هزار نفر در ساعت و در هر جهت دارد.

 
خط 4 قطار شهری مشهد از آرامگاه خواجه‌ربیع آغاز و بعد از عبور از بلوار آیت‌الله عبادی به میدان شهدا و سپس به حرم مطهر می‌رسد و در ادامه بعد از عبور از میدان مصلی به سمت شهرک شهید رجایی و جاده سرخس امتداد می‌یابد و پیش‌بینی‌ می‌شود این طرح در سال 1402 تا 1404 به بهره‌برداری نهایی برسد.

 
* خط 5 سامانه حمل و نقل ریلی درون شهری( قطار هوایی)

 خط 5 را باید مهم‌ترین و البته به روزترین خط، بین خطوط حمل و نقل ریلی شهر مشهد دانست زیرا برای این خط پیش‌بینی قطار هوایی(مونوریل) شده است که البته از همین حالا بحث از استفاده از قطار شهری هم سطح برای این خط می‌شود.

 
خط 5 حلقه اتصال خطوط چهارگانه در کمربندی شهر مشهد و به طول 47 کیلومتر است که پیش‌بینی می‌شود فاز نخست آن در حد فاصل میدان نمایشگاه تا میدان سپاد اجرا شود.

 
خط 5 از دپوی غربی خط یک قطار شهری مشهد آغاز و با طی کردن جنوب شهر مشهد به پایانه مسافربری مشهد می‌رسد و در ادامه با عبور از ایستگاه غدیر، میدان فجر، میدان امام حسین، میدان سپاد، میدان امام علی در نهایت به میدان نمایشگاه و مجدد دپوی غربی خط یک قطار شهری مشهد می‌رسد.

 
امروزه خطوط قطار شهری در جهان جایگاه ویژه‌ای دارند و سبب کاهش آلودگی، کاهش ترافیک و صرفه‌جویی در زمان می‌شوند و جای خرسندی است که شهردار مشهد تاکید فراوانی بر احداث خطوط قطار شهری مشهد دارد اما امید است با کمک بیشتر دولت، خطوط دیگر نیز زودتر از موعد مقرر به بهره‌برداری نهایی برسند.

منبع:تین نیوز