در حال حاضر یک درصد از نیاز مردم جهان به برق از طریق انرژی خورشیدی تامین می‌شود. در اتحادیه اروپا ۴ درصد از این نیاز توسط انرژی خورشیدی برآورده می‌شود.

با برنامه‌ریزی‌های انجام شده امید می‌رود که در سال ۲۰۲۰ سایت‌های انرژی خورشیدی سه برابر بیشتر از میزان فعلی برق‌رسانی کنند و در سال ۲۰۳۰ این میزان به سیزده برابر برسد.

به گزارش «انرژی امروز» در راستای تامین انرژی از منابع تجدیدپذیر کشور چین به سرعت در حال پیشرفت است. تا پایان سال ۲۰۱۶ نیروگاه‌های خورشیدی با توان تولید ۷۸ گیگاوات (۷۸ هزار مگاوات) تأسیس شدند.

این ظرفیت برابر با ظرفیت ۷۸ نیروگاه اتمی عظیم یا ۱۵۰ نیروگاه زغال‌سنگ است. ژاپن تا پایان سال ۲۰۱۶ نیروگاه‌های خورشیدی با توان ۴۳ گیگاوات، آمریکا با توان ۴۲ گیگاوات و آلمان با توان ۴۱ گیگاوات تأسیس کردند.

در هند تا کنون تولید برق از انرژی خورشیدی به ۱۰ گیگاوات رسیده است. پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۰ این میزان یازده برابر افزایش یابد. در حال حاضر برق تولیدی از نیروگاه‌های جدید خورشیدی عموما در جهان ارزان‌تر از برق تولیدی از نیروگاه‌های جدید گاز، ذغال‌سنگ یا اتمی تمام می‌شود. به همین دلیل نیز چین و هندوستان برنامه‌های خود برای ساخت نیروگاه‌های جدید ذغال‌سنگ را لغو کردند.

حدود دو میلیارد نفر در جهان هنوز بدون برق زندگی می‌کنند. چراغ نفتی تنها وسیله روشنایی و منبع نور برای این دسته است. گران بودن نفت و آسیب‌های ناشی از دوده به دستگاه تنفسی از معایب عمده چراغ‌های نفتی به شمار می‌رود. در مقابل سامانه‌های خورشیدی کوچک با باتری و ال‌ئی‌دی جایگزین‌های بسیار ارزان‌تر و بهتری برای چراغ‌های نفتی هستند. در بنگلادش با این روش بیش از چهار میلیون خانه مسکونی برق دارند.

مالکان خانه‌های مسکونی یا شرکت‌ها، به ویژه در اروپا، به رغم اتصال به شبکه برق‌رسانی ترجیح می‌دهند با نصب سلول‌های خورشیدی برق مورد نیاز خود را تامین کنند؛ تمایلی که در سال‌های اخیر رو به افزایش بوده است. در آلمان هزینه برق بدست‌آمده با این روش نصف هزینه‌ای تمام می‌شود که شرکت‌های برق‌رسانی از مشترکان طلب می‌کنند. به همین خاطر نیز سلول‌های خورشیدی نهایتا سیستمی سودآور هستند.

در حال حاضر ذخیره‌کردن برق خودتولید همچنان گران تمام می‌شود، اما در عوض قیمت باتری‌ها ذخیره‌کننده به سرعت در حال کاهش است. این کاهش قیمت موجب شده تا باتری‌ها برای شرکت‌ها و مالکان خانه‌های مسکونی به گزینه‌‌ای بسیار جذاب بدل شوند. این تغییر و تحول در فناوری باتری جنبش مثبتی را در زمینه تولید مستقلانه برق به وجود آورده است.

در سال ۲۰۱۶ هواپیمای «سولار ایمپالس ۲» که سوختش تنها از طریق انرژی خورشیدی تأمین می‌شد، توانست با موفقیت دور دنیا سفر کند. این هواپیمای سبک‌وزن و بدون سرنشین نمونه‌ای موفق بود که به خوبی ظرفیت‌های فناوری خورشیدی را نشان داد.

بنابر محاسبات علمی قدرت خورشید حدودا هزار برابر بزرگتر از مصرف انرژی در سراسر جهان است. برای جلوگیری از گرمایش زمین و همچنین پاسخگویی به تقاضای جهانی برای انرژی، فناوری تولید انرژی از خورشید نقشی اساسی ایفا می‌کند. کشورهای جهان در کنفرانس پاریس توافق کردند تا با اتخاذ اقدامات لازم تلاش کنند تا میانگین حرارت زمین تا سال ۲۰۳۰ از دو درجه سانتی‌گراد نسبت به شروع انقلاب صنعتی بالاتر نرود.

توافق پاریس ۴ نوامبر سال ۲۰۱۶ اجرایی شد. تمایل روز افزون برای استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر گامی مهم در راستای تحقق هدف پیش‌بینی شده است. با این حال هنوز راه زیادی برای رسیدن به این هدف در پیش است. کشورهای زیادی تا بدین‌جا از دانش و فناوری مورد نیاز برای ساخت نیروگاه‌های خورشیدی بدون بهره هستند.

وضعیت ایران و خاورمیانه

براساس اعلام وبسایت سازمان‌انرژی‌های تجدیدپذیر، ایران با داشتن ۳۰۰ روز آفتابی در بیش از دو سوم کشور و متوسط تابش ۴ ۵ تا ۵ ۵ کیلووات ساعت بر متر مربع در روز، از جمله کشورهایی به شمار می‌رود که پتانسیل بالایی در زمینه انرژی خورشیدی دارند.

ایران قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ میلادی، ۷۵۰۰ مگاوات برق از انرژی خورشیدی تولید کند که این میزان بیش از هفت برابر برق تولیدی از نیروگاه اتمی بوشهر خواهد بود.

اتحادیه اروپا اعلام کرده است که با ارائه کمک‌های مالی و فنی ایران را در تأمین انرژی مورد نیاز خود از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر پشتیبانی خواهد کرد. آلمان در این میان به یکی از شرکای اصلی ایران بدل شده است. زمستان گذشته دو نیروگاه خورشیدی هر کدام با ظرفیت هفت مگاوات در همدان با سرمایه‌گذاری ۱۵ میلیون یورویی آغاز به کار کردند. این نیروگاه‌ها با همکاری شرکت آلمانی دایسک تاسیس شدند.

در این دو نیروگاه جدید که مجموعا در زمین‌هایی به وسعت ۲۰ هکتار، در حومه همدان واقع شده‌اند، ۶۰ هزار سلول خورشیدی نصب شده است. ۲۰ درصد تجهیزات این نیروگاه‌ها نیز ساخت ایران هستند.

عربستان، رقیب ایران در زمینه تولید انرژی، عزم خود را برای ربودن گوی سبقت جزم کرده و قصد دارد با کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی سهم این کشور در زمینه تولید انرژی از منابع تجدیدپذیر به ویژه انرژی خورشیدی را به شدت افزایش دهد. مقامات عربستان برای تحقق این هدف سرمایه‌گذاری ۵۰ میلیارد دلاری در زمینه انرژی خورشیدی و بادی انجام داده‌اند.

وزیر نفت عربستان ژانویه امسال اعلام کرد که این کشور می‌خواهد به یک «نیروگاه خورشیدی» عظیم تبدیل شود. کاهش درآمدهای نفتی عربستان یکی از دلایل مهمی بود که موجب شد ریاض به ذخایر ارزی خود رجوع کرده و برای تامین نیازهایش بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار از صندوق ذخیره ارزی برداشت کند. عربستان قصد دارد با این سرمایه‌گذاری هنگفت تا سال ۲۰۲۳ دستکم ۱۰ گیگاوات برق از نیروگاه‌های خورشیدی و بادی خود تولید کند.

پیشرفته‌ترین نیروگاه برق خورشیدی در منطقه از آن مراکش است؛ نیروگاهی که وسعت آن در اتمام عملیات ساخت در سال ۲۰۱۸ به اندازه شهر مراکش، پایتخت این کشور خواهد بود. فاز اول این نیروگاه به نام «نور ۱» که در شهر ورزازات ساخته شده، توان تولید ۱۶۰ مگاوات را خواهد داشت. به گفته سازندگان، این نیروگاه از زمان سپیده‌دم تا سه ساعت پس از غروب آفتاب می‌تواند برق تولید کند که تامین‌کننده نیاز ۶۵۰ هزار نفر است.

نیروگاه خورشیدی مراکش با هزینه ۹ میلیارد دلار ساخته می‌شود. این کشور قصد دارد تا سال ۲۰۲۰، ۴۲ درصد از انرژی مورد نیاز خود، بالغ بر ۲ هزار مگاوات، را از انرژی‌های تجدیدپذیر تامین کند.

ساخت یکی از بزرگترین نیروگاه‌های خورشیدی جهان در ایران

کمپانی بریتانیایی کوئرکس یک نیروگاه خورشیدی بزرگ در ایران می‌سازد. برای ساخت این نیروگاه که گفته می‌شود ششمین نیروگاه بزرگ خورشیدی جهان خواهد بود، کوئرکس حدود ۵۰۰ میلیون یورو در ایران سرمایه‌گذاری می‌کند.

برای ساخت یک نیروگاه بزرگ خورشیدی در ایران کوئرکس، کمپانی بریتانیایی انرژی سبز، قراردادی با وزارت نیرو در ایران امضا کرده است. این نیروگاه که قرار است ظرف سه سال ساخته شود، ظرفیتی معادل ۶۰۰ مگاوات خواهد داشت.

قرارداد ساخت این نیروگاه خورشیدی در راستای سیاست‌های دولت ایران برای تولید پنج هزار مگاوات برق از انرژی خورشیدی تا پایان برنامه ششم توسعه است.

ایران تصمیم دارد تا پایان این برنامه، یعنی سال ۱۴۰۰ خورشیدی بخشی از نیاز خود به برق را از انرژی‌های تجدیدپذیر تامین کند.

دستیابی به این هدف همزمان موجب کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای در ایران تا سقف ۲۶۰ هزار تن در سال خواهد شد. ایران ۳۰۰ روز آفتابی در سال و دو کویر بزرگ دارد اما تا کنون بهره‌برداری قابل توجهی از این منبع عظیم انرژی نکرده است.

به گفته حمید بعیدی نژاد، سفیر ایران در بریتانیا قرارداد ساخت این نیروگاه، یکی از بزرگ‌ترین قراردادهای سرمایه‌گذاری شرکت‌های بریتانیایی در ایران محسوب می‌شود.

حمید بعیدی‌نژاد در یادداشتی که در کانال تلگرامی خود قرار داده، نوشته است: خوشبختانه با اتخاذ سیاست دولت در افزایش سهم انرژی خورشیدی در مجموع سبد انرژی ایران، اشتیاق بسیاری برای سرمایه‌گذاری خارجی در حوزه انرژی‌های نوین در ایران به وجود آمده است.

لرد لمونت، معاون نخست‌وزیر بریتانیا در معاملات تجاری این کشور با ایران نیز از امضای این قرارداد استقبال کرده و آن را نشانه اهمیت گسترش روابط بریتانیا با ایران عنوان کرده است.

پیش‌از این، انجمن ملی سازندگان انرژی‌های خورشیدی انگلیس و وزارت نیرو ایران درباره ساخت نیروگاه خورشیدی و کارخانه تولید صفحه‌های خورشیدی و انتقال دانش نصب سیستم‌های مرتبط با انرژی‌های خورشیدی در ایران، یادداشت تفاهم همکاری امضا کرده بودند.

علی رضا دائمی قائم مقام وزیر نیرو در امور بین الملل و پشتیبانی صنعت آب و برق هم گفته است که این توافقنامه به گونه‌ای است که باید از نیروهای داخلی برای ساخت آن استفاده شود و برآورد می‌شود در این نیروگاه برای یک هزار و ۵۰۰ نفر به صورت مستقیم اشتغال ایجاد شود.

قائم مقام امور بین الملل تاکید کرده است بر اساس این تفاهمنامه قرار است ایران در ۱۰ سال نخست، برق تولیدی این نیروگاه را به صورت تضمینی خریداری کرده و در ۱۰ سال دوم نیز قیمت برق بر اساس نرخ بازار بورس انرژی تعیین شود.