• شبکه راه آهن هند یکی از قدیمی ترین شبکه های ریلی در دنیاست و ۱۷۳ سال پیش و در ۸ می ۱۸۴۵ تاسیس شده است.
• راه آهن هند در سال ۱۹۵۱ ملی شده و حدود ۱۱۵۰۰۰ کیلومتر خطوط ریلی دارد. روزانه ۱۲۶۱۷ قطار حرکت می کنند تا نزدیک به بیست میلیون مسافر را به نقاط مختلف جابجا کنند.
• شرکت راه آهن هند از نظر تعداد کارمندان هفتمین شرکت بزرگ دنیاست و حدود ۱.۵ میلیون نفر کارمند دارد!
• بخش عمده شبکه ریلی هند توسط اداره راه آهن هند اداره می شود و به این ترتیب شبکه راه آهن هند را به یکی از بزرگ ترین سیستم های ریلی دنیا تبدیل کرده که توسط یک سازمان مدیریت می شود. در سال ۱۹۵۱ حدود ۴۲ سیستم ریلی جداگانه با یکدیگر تلفیق شدند و به یک سازمان ملی و یکپارچه تبدیل شدند. جالب است بدانید که راه آهن هند به دلیل حرکت حدود ۱۲۰۰۰ قطار در روز، خود را «شریان حیاتی ملت» می نامد.

• علاوه بر قطارهای مسافربری، روزانه حدود ۷۴۲۱ قطار باری مجموعا بیش از ۳ میلیون تن بار را در سرتاسر هندوستان و جهان جابجا می کنند. راه آهن هند به تازگی عضو کلابی شده که شامل سیستم های ریلی چین، روسیه و ایالات متحده است و مجموعا بیش از یک میلیارد تن بار در سال جابجا می کنند. سیستم راه آهن هند بالغ بر ۲۳۹۲۸۱ واگن باری، ۵۹۷۱۳ واگن مسافربری و ۹۵۴۹ لوکوموتیو دارد.
• اگر به قطارها و سیستم ریلی قدیمی علاقه مندید شبکه راه آهن برایتان جالب خواهد بود. در سیستم ریلی هند همچنان از علائم و سیگنال های قدیمی (علامت دادن با پرچم) استفاده می کند که شاید بیشتر در فیلم های قدیمی دیده باشید.
• استفاده از شبکه راه آهن هند کمی پیچیده است و به دلیل خطوط بسیار و همین طور ازدحام بالای جمعیت خیلی به توریست ها توصیه نمی شود. هرچند اگر اهل ماجراجویی باشید تجربه ای فراموش نشدنی برایتان خواهد بود. طولانی ترین مسیر ریلی هند بین دیبروگرا و کانیاکوماری است: مسافتی بالغ بر ۴۲۸۶ کیلومتر با ۵۶ توقف که کل مسیر از ابتدا تا انتها حدود ۸۲ ساعت طول می کشد!
• مسیر تریواندروم- نیزاموندین مسیر حدودا ۵۲۸ کیلومتری بین وادودارا و کوتا را در ۶.۵ ساعت و بدون هیچ گونه توقف طی می کند. پرتوقف ترین مسیر هم قطار هورا-آمریتسار است که ۱۱۵ توقف دارد.

• پرسرعت ترین قطار در راه آهن هند قطار اکسپرس نیودهلی-بوپال شاتابدی است که با متوسط سرعت ۱۵۰ کیلومتر در ساعت حرکت می کند. کندترین قطار هم قطار اکسپرس نیلگیری است که میانگین سرعتش تنها ۱۰ کیلومتر در ساعت است!
• کلیشه ای در مورد مردم هند وجود دارد مبنی براین که هندی ها زیاد وقت شناس نیستند. ظاهرا این کلیشه در حرکت قطارها و راه آهن هند هم دیده می شود. قطار اکسپرس گواهاتی-تریواندروم (Guwahati-Trivandrum) در هر سفر معمولا ۱۰-۱۲ ساعت تاخیر دارد!!!
• یکی از بدترین حوادث راه آهن هند در سال ۱۹۸۱ اتفاق افتاده است. در ۶ ژوئن آن سال قطاری مسافربری داخل رودخانه باگماتی سقوط کرد و باعث کشته شدن حدود ۸۰۰ نفر شد. این حادثه یکی از مرگبارترین حوادث ریلی در تاریخ هند به شمار می رود.
• اگرچه سیستم راه آهن هند ویژگی های خاص خود را دارد و برای همه طیف گردشگری مناسب نیست اما با این حال قطار بهترین راه برای دیدن و تماشای سرزمین هندوستان است. قطارها تقریبا تمام هند را پوشش می دهند و به این ترتیب با قیمتی واقعا ارزان می توانید از سرتاسر هند و شهرهای مختلف دیدن کنید. مسیرهای طولانی مجهز به تختخواب هم هستند و سفری ماجراجویانه را برای گردشگران کنجکاو رقم می زنند.

• سیستم راه آهن هند رکوردهای زیادی را در سطح جهانی به دست آورده است. یکی از آن ها ساخت بلندترین پل ریلی در جهان است که ۳۵ متر بلندتر از برج ایفل پاریس است. این پل روی رودخانه چناب در حال ساخت است و به دره کشمیر متصل می شود.
• طولانی ترین تونل راه آهن هند در پیر پنجال قرار دارد و دره کشمیر را به بانیهال در جامو متصل می کند. این تونل بیش از ۱۱ کیلومتر طول دارد!
• یکی دیگر از نکات جالب در مورد راه آهن هند این است که توالت در سال ۱۹۰۹ به قطارهای هند اضافه شد؛ یعنی بیش از نیم قرن بعد از افتتاح راه آهن هند! سیستم رزرواسیون منظم و سازمان یافته هم سرانجام در سال ۱۹۸۶ و در نیودهلی آغاز به کار کرد.
• کوتاه ترین نام ایستگاه در راه آهن هند ایستگاه اودیشا (Odisha) است و  Venkatanarasimharajuvariipeta با ۲۹ حرف بلندترین اسم را در بین ایستگاه های راه آهن هند دارد. البته این ایستگاه به دلیل طولانی بودن اسم و سخت بودن تلفظش اغلب با نام سری (Sri) شناخته می شود.
• قطار فری کوئین (Fairy Queen) که بین دهلی نو و آلوار در راجستان رفت و آمد می کند قدیمی ترین موتور بخار در حال فعالیت جهان به حساب می آید. این قطار حتی در کتاب رکوردهای گینس هم به ثبت رسیده است.

• همان طور که در بالا هم اشاره کردیم راه آهن هند بسیار قدیمی است و حدود ۱۷۰ سال قدمت دارد. بنابراین جای تعجب نیست که بدانید ۴ بنا و مکان متعلق به سیستم ریلی هند جزء میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. این مکان ها عبارتند از دارجلینگ (راه آهن هیمالیا که در سال ۱۹۹۹ به ثبت رسیده)، ساختمان CST بمئبی (ثبت در سال ۲۰۰۴)، راه آهن کوهستان نیلگیری (ثبت سال ۲۰۰۵) و راه آهن کالکا شیملا (ثبت در سال ۲۰۰۸).

منبع: business-standard.com