رویداد۲۴ در سال ۱۲۰۰ هجری قمری که تهران ۶ دروازه، ۱۲ هزار خانه و ۴۸ هزار نفر جمعیت داشت و به عنوان پایتخت برگزیده شد، هیچکس گمان نمی‌کرد روزی به کلانشهری با ۱۳ میلیون جمعیت تبدیل شود؛ در آن سال‌ها، مردم برای تردد روزانه خود دغدغه‌ای نداشتند و وسایل حمل و نقل به درشکه و کالسکه محدود می‌شد.

با گذشت زمان، افزایش جمعیت و تغییر نیاز‌های مردم، پای وسایل نقلیه عمومی هم در پایتخت باز شد و بعد از واگن‌های اسبی به عنوان نخستین وسیله نقلیه عمومی که ۱۰۰ نفر ظرفیت داشت، اتوبوس‌های بنزینی به سرعت بین مردم جا باز کرد و تعداد آن‌ها به مرور زمان افزایش یافت.

اکنون تهران که ۱۶ درصد جمعیت کشور را در خود جای داده است، ۱۰ خط بی‌آر‌تی و بیش از ۲۰۰ خط عادی اتوبوس دارد که یکی از شبکه‌های بزرگ حمل و نقل عمومی در دنیا محسوب می‌شود بنابراین شاید برای بسیاری از شهروندان جالب باشد که بدانند حداقل بخشی از این شبکه مانند خطوط اتوبوس‌های بی‌آرتی روزانه یا سالانه چه تعداد مسافر را جا به جا می‌کنند و از این طریق چه میزان درآمد دارند؟

طبق جمع‌بندی شرکت واحد اتوبوسرانی، در سال گذشته حدود ۲۷۶ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر توسط ۹ خط اتوبوس‌های بی‌آرتی در تهران (بدون در نظر گرفتن خط ۶ که آمار آن ارائه نشده است) جا‌به‌جا شده‌اند و از این طریق حدود ۲۹۳ میلیارد تومان درآمد کسب شده است.


ناوگان اتوبوسرانی شهر تهران شامل ۶ هزار دستگاه اتوبوس که ۱۲۰۰ دستگاه آن اتوبوس‌های بی‌آر‌تی است، اما به طور متوسط حدود ۲۵ درصد از آن‌ها هر روز در حال نگهداری و تعمیر هستند بنابراین روزانه ۴ هزار و ۵۰۰ دستگاه اتوبوس در تهران فعالیت می‌کنند که ۹۰۰ دستگاه آن اتوبوس‌های بی‌آر‌تی است.

با توجه به جابه جایی ۲۷۶ میلیون و ۴۱۹ هزار و ۹۷۶ مسافر با خطوط بی‌آرتی و فعالیت حدود ۹۰۰ دستگاه اتوبوس فعال در این خطوط می‌توان گفت به طور میانگین روزانه حدود ۷۵۷ هزار و ۳۱۵ نفر جا‌به‌جا می‌شوند البته اگر جمعه‌ها و تعطیلات رسمی که تردد مسافران کاهش می‌یابد را در نظر نگیریم، می‌توان گفت به طور متوسط روزانه ۹۵۹ هزار و ۷۹۱ نفر با اتوبوس‌های بی‌آرتی جا‌به‌جا می‌شوند.

اما نکته‌ای در این آمار وجود دارد که بسیار قابل توجه و سؤال برانگیز است؛ ۹ سال پیش یعنی زمانی که تهران تنها ۵ خط بی‌آر‌تی داشت یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر به‌صورت روزانه با ایت خطوط جا‌به‌جا می‌شدند.

پیمان سنندجی؛ مدیرعامل سابق شرکت واحد اتوبوسرانی در دی ماه سال ۹۰ با بیان اینکه پس از اجرای طرح هدفمندسازی یارانه‌ها، به میزان مسافران اتوبوسرانی ۶/۱۳ درصد افزوده شده است، گفت‌: اتوبوس‌های تندرو نقش بسیار پررنگی در جا‌به‌جایی شهروندان دارند، به گونه‌ای که روزانه بیش از یک میلیون و ۸۰۰ هزار مسافر توسط ۵ خط BRT جا‌به‌جا می‌شوند.

این در حالی است که در تیر ماه سال ۹۲ نیز میزان مسافران خطوط بی‌آر‌تی به بیش از ۲ میلیون نفر افزایش یافت؛ پیمان سنندجی در مراسم ورود ۱۶۱ دستگاه اتوبوس دوکابین و همچنین بهره‌برداری از خط ۸ سامانه اتوبوس‌های تندرو، اعلام کرد: خطوط اتوبوس‌های بی. آر. تی با وجود اینکه تنها ۴ درصد از شبکه خطوط را تشکیل می‌دهند در حال حاضر روزانه بیش از ۲ میلیون مسافر را در شهر جابه‌جا می‌کنند.


اما محمد علیخانی؛ رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران در آبان سال گذشته گفت: در حال حاضر ۱۲۰۰ اتوبوس دو کابین در ۱۰ خط «بی‌آر‌تی» و در سه شیفت به صورت ۲۴ ساعته در تهران فعال است؛ با توجه به آمار مستند تراکنش‌ها، به طور متوسطیک و نیم میلیون سفر در روز توسط خطوط «بی‌آر‌تی» انجام می‌شود.

اتوبوس‌های بی‌آرتی از سال ۸۶ و در زمان مدیریت محمدباقر قالیباف در کسوت شهردار تهران، به عنوان نخستین سامانه اتوبوس‌های تندرو در کشور، راه‌اندازی شد اماعلی‌رغم همه پیش‌بینی‌ها و انتظارت، آمار و اخبار بیانگر کاهش میزان استفاده از این خطوط است.

افت محسوس مسافران خطوط بی‌آر‌تی نکته قابل توجهی است که به راحتی نمی‌توان از کنار آن گذشت و به کار کارشناسی مسئولان مربوطه و ریشه‌یابی نیاز دارد، زیرا مسئولان همواره در سخنان خود، مردم را به استفاده از حمل و نقل عمومی تشویق می‌کنند و اکنون در بخشی از این شبکه بزرگ شاهد نتیجه عکس هستیم.

اگرچه این آمار متعلق به سال ۹۷ است و از ارائه آمار مسافران سال جاری خودداری شده، اما مسئولان مدیدت شهری تهران باید پاسخگوی وضع امروز باشند که چرا در حوزه حمل و نقل عمومی تهران به گونه‌ای عمل کرده‌اند که نه تنها تمایل مردم تهران برای استفاده از حمل‌و‌نقل عمومی افزایشی نداشته بلکه با کاهش محسوس نیز روبه‌رو بوده است؟!

آیا افزایش بهای حمل‌ونقل عمومی از جمله خطوط بی‌آر‌تی، نمی‌تواند یکی از دلایل این کاهش محسوس در استفاده از ناوگان عمومی در کلانشهر تهران باشد؟!