رشد حدود ۲۰۰ درصدی نرخ مسکن، توان خرید متقاضیان را به شدت کاهش داده و به همین دلیل برخی کارشناسان افزایش سقف تسهیلات ۱۶۰ میلیون تومانی را پیشنهادی برای رونق‌دهی به بازار مسکن می‌دانند. با این حال هنوز رقم وام افزایش نیافته اما بانک مسکن از ۱۵ مهرماه امسال محدودیت شرط سنی آپارتمان‌ها برای دریافت‌ تسهیلات از طریق اوراق که تا پیش از آن ۲۰ سال بود به ۲۵ سال افزایش داد. اخیرا نیز بنابر اعلام مدیر امور ارتباطات و حوزه مدیریت بانک مسکن در مصوبه‌ای امکان استفاده از همه تسهیلات خرید مسکن برای خرید خانه‌های با سن بنای حداکثر ۲۵ سال ساخت، مجاز و بلامانع اعلام شد.

مسعود ایزدی در عین حال گفته است: شرایط صندوق پس‌انداز مسکن یکم و پرداخت تسهیلات از این محل به خانه‌اولی‌ها کماکان به روال گذشته است و حداکثر سن بنای مجاز برای آپارتمان‌ها و خانه‌‌هایی که با تسهیلات صندوق یکم مورد معامله خرید قرار می­‌گیرد ۱۵ سال است.

ایزدی درباره میزان استقبال متقاضیان خرید مسکن از اجازه استفاده از تسهیلات اوراق مسکن برای خرید خانه‌های ۲۰ تا ۲۵ سال ساخت گفت: تحقیقات مدیران شعب بانک مسکن در سراسر کشور حکایت از افزایش تقاضای استفاده از این تسهیلات برای خرید واحدهای مسکونی دارای سن بنای بالا دارد. این موضوع باعث رونق گرفتن معاملات خرید مسکن البته برای گروه‌های مصرفی خواهد شد.

محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی چند بار اعلام کرده بود که موافق افزایش وام مسکن نیست و آن را تورم‌زا می‌داند. اما روز ۱۸ آبان ماه محمودزاده، معاون او از رایزنی با بانک مسکن برای اختصاص وام ارزان نرخ خرید مسکن به سه دهک یک، دو و سه خبر داد؛ هرچند درباره افزایش سقف وام اظهارنظر نکرد. پیش از این هم رحیمی انارکی، مدیرعامل بانک مسکن گفته بود که بانک مسکن برای افزایش سقف تسهیلات مسکن برای متقاضیان درحال‌حاضر برنامه‌ای ندارد. او در عین حال، سیاست کاهش نرخ مسکن را از برنامه‌های بانک مسکن دانست.

با این وجود محمود محمودزاده، سرپرست معاونت امور مسکن و ساختمان در مراسم رونمایی از مرحله ثبت‌نام طرح اقدام ملی در پاسخ به سوال ایسنا مبنی بر اینکه با توجه به جهش نرخ مسکن آیا برنامه‌ای برای افزایش سقف تسهیلات مسکن دارید یا خیر؟ اظهار کرد: صندوق پس‌‌انداز مسکن یکم از محل بازگشت اقساط مسکن مهر تغذیه می‌شود. به تازگی مکاتبه‌ای را با همتی رئیس کل بانک مرکزی داشتیم و درخواست کردیم که پرداخت دیون این بانک از محل تسهیلات مسکن مهر به بانک مرکزی را دو سال به تاخیر بیندازند تا بتوانیم از محل این منابع به پرداخت تسهیلات ارزان نرخ مسکن برای دهک‌های یک، دو و سه بپردازیم. پیش‌بینی می‌کنیم رقمی که در این صندوق پس انداز خواهد شد حدود ۳۵۰۰ میلیارد تومان باشد.

افزایش ۱۵ درصدی سهم قدیمی‌سازها از معاملات مسکن

شرط سنی آپارتمان‌ها برای دریافت اوراق تسهیلات مسکن در شرایطی منجر به محدودیت خریداران شده بود که طی پنج سال گذشته خریداران در تهران به‌تدریج به واحدهای قدیمی‌تر روآورده‌اند. فروش آپارتمان‌های با عمر شش سال به بالا طی پنج سال گذشته از ۴۵ درصد به ۶۰ درصد افزایش یافته است.

مهرماه سال ۱۳۹۳ آپارتمان‌های با عمر بنای شش سال به بالا ۴۴.۷ درصد از کل معاملات شهر تهران را به خود اختصاص داده بودند. این رقم در مهر سال ۱۳۹۴ به ۴۴.۹ درصد رسید. مهرماه ۱۳۹۵ آپارتمان‌های مذکور ۴۸.۳ درصد از کل معاملات را در بر گرفتند.

مهر ۱۳۹۶ واحدهای مسکونی بالای شش سال ۵۳.۸ درصد خرید و فروش را به خود اختصاص دادند. در مهرماه ۱۳۹۷ نیز سهم آپارتمان‌های بالای شش سال از کل مبایعه‌نامه‌های شهر تهران ۵۵.۵ درصد شد. تیرماه ۱۳۹۸ خانه‌های بالای شش‌سال ساخت ۶۰ درصد از کل معاملات پایتخت را به خود اختصاص دادند.

هم‌چنین مهرماه ۱۳۹۳ واحدهای بیش از ۲۰ سال ۶.۶ درصد از کل معاملات را در بر می‌گرفت. این رقم در شهریورماه ۱۳۹۸ به ۱۰.۹ درصد رسیده است. خرید و فروش خانه‌های ۱۶ تا ۲۰ سال نیز از ۶.۱ درصد در مهرماه ۱۳۹۳ به ۱۵.۹ درصد از کل معاملات در شهریورماه ۱۳۹۸ رسید.

وام مسکن ۲۳ درصد نرخ یک آپارتمان ۵۵ متری است

با توجه به میانگین نرخ مسکن شهر تهران در مهرماه ۱۳۹۸ هم‌اکنون یک آپارتمان ۷۵ متری که به عنوان میانگین الگوی مصرف عنوان می‌شود ۹۵۴ میلیون تومان نرخ دارد. نرخ یک واحد ۶۵ متری ۸۲۶ میلیون و یک واحد ۵۵ متری با توجه به متوسط نرخ شهر تهران ۶۹۹ میلیون تومان است؛ در حالی که سقف پرداخت تسهیلات برای زوجین تهرانی ۱۶۰ میلیون تومان است. بر این اساس وام ۱۶۰ میلیون تومانی، تنها ۲۳ درصد نرخ یک آپارتمان ۵۵ متری در پایتخت را پوشش می‌دهد.

هرچند برخی کارشناسان، افزایش مبلغ وام مسکن را ضروری می‌دانند اما در سوی مقابل عده‌ای معتقدند با توجه به جهش نرخ مسکن که منجر به افت شدید معاملات شده افزایش سقف تسهیلات نمی‌تواند به رونق بازار مسکن کمک کند؛ چرا که متقاضیان مصرفی از عهده پرداخت اقساط برنمی‌آیند. هم‌اکنون قسط وام ۱۶۰ میلیون تومانی با نرخ سود ۸ درصد برای زوجین خانه‌اولی در شهر تهران ماهیانه یک میلیون و ۷۰۰ هزار تومان است و به نظر می‌رسد افزایش سقف وام چند سال زمان نیاز دارد تا به‌تدریج با رشد درآمد، خانوارها بتوانند مبلغ بیشتری را به عنوان اقساط ماهیانه پرداخت کنند.

مبلغ وام صندوق پس‌انداز مسکن یکم برای انفرادی در تهران ۸۰ میلیون تومان، شهرهای بالای ۲۰۰ هزار نفر جمعیت ۶۰ میلیون و برای سایر مناطق تا ۴۰ میلیون تومان است. برای زوجین نیز در تهران تا ۱۶۰ میلیون تومان، شهرهای بالای ۲۰۰ هزار نفر ۱۲۰ میلیون و سایر مناطق تا ۸۰ میلیون تومان اختصاص پیدا می‌کند. به این ترتیب متقاضی اگر به طور انفرادی اقدام کند، می‌تواند نصف مبلغ وام مورد نظر را برای یک دوره سپرده‌گذاری کرده و در سررسید یک ساله مبلغ خود را دریافت کند. به عنوان مثال متقاضی وام ۸۰ میلیونی، ۴۰ میلیون تومان سپرده می‌خواهد و بعد از یک سال ۸۰ میلیون وام به اضافه ۴۰ میلیون سپرده‌گذاری شده را دریافت می‌کند.

منبع: ابتکار