این ارقام را معاون مدیـر کل دفتر بـرنـامه‌ریزی کلان آب و آبـفای وزارت نیـرو در گفت‌و‌گو با «ایران» بیان کرد. ارقامی که از ناگوار بودن شرایط بخش آب کشور خبر می‌دهد؛ آن هم در وضعیتی که خشکسالی و کم آبی گریبان این بخش را گرفته است.

هدایت فهمی با اشاره به اینکه ایران از نظر تصفیه فاضلاب در رده کشورهای میانی قرار دارد، توضیح داد: «بدون تردید در تصفیه فاضلاب ضعیف عمل کرده‌ایم و این موضوع بر کیفیت آب‌های موجود اثر خواهد داشت. اگر دیر اقدام کنیم، در آینده علاوه بر کمیت و نبود آب، موضوع کیفیت آب‌های موجود مبحث مهم تری خواهد بود و بحران‌های جدی را در پی دارد.»

او در پاسخ به این سؤال که چرا با وجود شعارها و برنامه‌های اعلامی وزیران در دهه اخیر همچنان در بحث مدیریت بخش آب تحول جدی صورت نگرفته، گفت: «کمبود منابع مالی یک سد بزرگ است. تا زمانی که اقتصاد کشور ناپایدار است، مدیریت جدی بخش آب با چالش مواجه می‌شود.»

مزارعی در تهران که از فاضلاب سیراب می‌شوند!

یک خطر جدی! در جنوب تهران حدود ۱۱۳ تا ۱۱۵ هکتار زمین زیر کشت با فاضلاب شناسایی شده است. این آمار را علیرضا صدرائی، رئیس گروه سلامت محیط و کار معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران در روزهای اخیر اعلام کرد. گزارشی که نشان می‌دهد علاوه بر مشکل کیفی آب‌های سالم، سلامت افراد نیز بشدت در معرض خطر است.

در این باره معاون مدیـر کل دفتر بـرنـامه‌ریزی کلان آب و آبـفای وزارت نیـرو نیز توضیح داد: «سیفی جات و سبزیجات پرورش داده شده با فاضلاب سلامت افراد را تهدید می‌کند و برای جلوگیری از این موضوع باید تمام ارگان‌ها دست به دست هم دهند. از سازمان حفاظت محیط زیست گرفته تا وزارتخانه‌های نیرو و کشاورزی. باید قوانین بازدارنده تقویت شوند تا این اتفاق نیفتد. در همین راستا هم وزارت نیرو و شرکت‌های زیرمجموعه، به‌دنبال افزایش تعداد تصفیه‌خانه‌ها ی تهران به 12 واحد غیرمتمرکز هستند.»

اما مشکل اساسی این است که هنوز طرح جامع فاضلاب شهر تهران کامل اجرا نشده و روند تکمیل آن هم کند است. شاخص جمع‌آوری و دفع بهداشتی فاضلاب در شهر تهران نشان می‌دهد که حدود 57 درصد متوسط پیشرفت طرح بوده است.  الان حدود 300 میلیون متر مکعب در سال پساب تولید می‌شود که در بخش کشاورزی، فضای سبز، آبخوان و آب‌های سطحی مورد استفاده قرار می‌گیرد. مشکل دیگر فاضلاب حاصل از فعالیت‌های کشاورزی است. فهمی یکی از برنامه‌ها را توسعه تصفیه‌خانه‌های زهاب کشاورزی برمی شمارد و می‌گوید: «زهاب کشاورزی ایران رقمی در حدود 27میلیارد متر مکعب است که می‌شود با یک تصفیه اندک دوباره در بخش کشاورزی مورد مصرف قرار گیرد. در این بخش شرکت‌های سهامی زراعی باید مسئولانه عمل کنند.»

موانع شرعی استفاده از فاضلاب برای شرب

حال و روز منابع آبی ایران اصلاً خوب نیست و همگی این موضوع را لمس کرده‌ایم. از رودخانه‌های خوزستان گرفته تا زاینده رود، در حال فریاد زدن بحران کم آبی ایران هستند. اما این شرایط ناگوار را مدیریت بحران زا بدتر می‌کند. خواسته و ناخواسته تمام مردم و مسئولان در دامنه این مدیریت قرار دارند.فهمی در این رابطه توضیح می‌دهد: «در بحث مدیریت آب متأسفانه شاهد یک روند معکوس هستیم. یعنی درست زمانی که کم آبی رخ داده، مصرف هر روز بالاتر می‌رود و سیستم‌های تصفیه و حذف آلاینده‌ها هم کافی نیستند. ما باید نگران کیفیت آب در آینده هم باشیم.»او با اشاره به مصرف 2 برابر ایرانیان نسبت به میانگین جهانی می‌گوید: «باید مصرف آب در ایران اصلاح شود. اصلاً درست نیست که یک متر مکعب آب قابل شرب را برای مصارفی نظیر رفت و روب حیاط یا  شست و شوی خودروی خود مصرف کنیم ودر عوض آن 7 تا 15 متر مکعب آب سالم آلوده شود. حتی اگر به امید تصفیه این آب هم باشیم، باید بدانیم که این کار بسیار هزینه بر و سخت است. در هیچ نقطه از دنیا استفاده بی‌رویه آب به امید تصفیه فاضلاب تجویز نمی‌شود.»در ایران به دلایل شرعی فعلاً استفاده از پساب برای شرب انجام نمی‌شود، اما در حال حاضر پساب در صنایع و کشاورزی و فضای سبز مورد استفاده قرار می‌گیرد. تغذیه آبخوان‌ها برای جلوگیری از مرگ آنها یکی از مهم‌ترین دستاوردهای تصفیه فاضلاب است. برای مثال این کار در دشت ورامین کمک زیادی به جلوگیری از فرونشست زمین کرده و برنامه دولت هم گسترش آن است.