به گزارش ایلنا، مسئول اندیشکده شفافیت برای ایران در سومین کارگاه آموزشی «شفافیت، سیاستگذاری عمومی» که در وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی برگزار شد، با طرح این پرسش که شفافیت به چه معناست، گفت: نمونه تلقی‌های رایج برای شفافیت این است که «نظرت را شفاف بگو» یا آنکه «آن اطلاعات در سایت ما وجود دارد؛ پس شفاف هستیم».

وی ادامه داد: برای شفافیت معانی مختلفی تعریف شده است. مثلاً شفاف شدن فیش‌های حقوقی یا بودجه کشور شفاف است؛ قوانین کشور شفاف است.

ثنایی بیان کرد: در فرهنگ آکسفورد شفافیت به وضعیتی اطلاق شده است که درک معنی را آسان می‌سازد. اما شفافیت بین‌الملل یک تعریف مشخص برای شفافیت دارد، تعریف این سازمان در بیان شفافیت این است که «شفافیت به عنوان یک اصل مقامات دولتی مسئولین مدیران بخش عمومی و خصوصی و سازمان‌های مختلف و تمام افراد مورد اعتماد قرار گرفته و مسئولیت پذیرفته وظیفه دارند به گونه‌ای قابل‌مشاهده قابل فهم و قابل پیش‌بینی رفتار کنند تا در نتیجه مشارکت و پاسخگویی افزایش یابد.

ثنایی گفت: سازمان شفافیت بین‌الملل به صورت دقیق در تعریف شفافیت بیان می‌کند که «یک ویژگی در حکومت‌ها شرکت‌ها سازمان‌ها و افراد که به سبب آن در انتشار اطلاعات قوانین و برنامه‌ها و فرآیندها و اقدامات آشکار رفتار می‌کنند تعریف رسمی شفافیت است».

مسئول اندیشکده شفافیت برای ایران با طرح این سوال که شفافیت چه چیزی نیست؟ ادامه داد: محورهای اطلاعاتی که نباید منتشر شود مانند انتشار اطلاعات مشاور، مجوزها که حاوی اطلاعات حریم خصوصی افراد، مشروح مذاکرات حاوی اطلاعات امنیتی ملی است که نباید شفاف باشد.

ثنایی با بیان اینکه شفافیت سلسله‌مراتب دارد، گفت: اثرات سطحی یک، اثرات سطح دو، اثرات سطح سه و اثرات سطح ۴ سلسله مراتب آثار شفافیت است که در اثرات سطح یک اثرات زیرساختی اثرات سطح ۲ اثرات واسطه و اثرات سطح ۳ اثرات نهادی و اثرات سطح ۴ اثرات اهداف نهایی هستند.

وی در ادامه گفت: شفافیت انواع مختلف دارد، شفافیت حاکمیتی و شفافیت اقتصادی. در شفافیت سیاسی یا همان حاکمیتی عمده تمرکز بر مبارزه با فساد مسئولیت پذیر و پاسخگو کردن مسئولین کشور است اما در شفافیت اقتصادی زمانی که حاکمیت از نظر پیکره خود سالم شد برای حسن رفتار و عملکرد نیازمند شناخت مناسبی از محیط پیرامونی خود است.

ثنایی در بیان راه‌حل برای شفافیت در ساختارهای اداری گفت: اتاق‌های شیشه‌ای به جای اتاق‌های انحصاری باید قرار گیرد اما راه‌حل‌های سنتی تشویق و به کار بردن روش‌های آی سی تی است.

وی ادامه داد: مثلاً در شفافیت برای هزینه‌های انتخاباتی راه‌حل شفافیت، افشای میزان و منابع و نیز نحوه عملکرد برای کمپین‌های انتخاباتی است. در مسائل دیگر عدم التزام به وعده‌های انتخاباتی، توجه به راه‌حل سنتی قول و قسم است. اما راه‌حل شفافیت الزام به ثبت و افشای عمومی تمام بعدهای انتخاباتی است.

ثنایی با بیان اینکه سوالات بسیار زیادی پیرامون شفافیت مطرح است، گفت: به طور مثال سوال پیش می‌آید که آیا در کشور ما که به شدت درگیر مسائل امنیتی نظیر دشمنان جدید خارجی و داخلی تحریم است همه باید شفافیت داشته باشند؟ آیا در شرایط کنونی استفاده دشمن از اطلاعات شفاف شده بیشتر نبوده و مضراتش بیشتر از فواید آن نیست؟ یا سوال دیگری مطرح است که نسبت به شفافیت و سایر مفاهیم مهم در عرصه حکمرانی چیست؟ سوال دیگری مانند اینکه مرز شفافیت و محرمانگی کجاست؟ آیا افزایش شفافیت همواره سبب افزایش اعتماد می‌شود؟ این موارد در پیرامون شفافیت مطرح است که نیازمند بررسی دقیق‌تر است.