شهرستان ریگان در شرق استان کرمان واقع شده است، این شهرستان که شامل دو اقلیم کویری و کوهستانی است طی سال‌های اخیر با خشکسالی بی سابقه مواجه بوده است و در سال جاری نیز میزان بارش‌ها در این شهرستان به ۱۰ میلیمتر نمی‌رسد طبق گفته فرماندار ریگان بارندگی در این شهرستان در سال گذشته صفر بوده است و اکثر منابع آبی شهرستان به کلی خشک شده‌اند و همین امر بر مشکلات این شهرستان در زمینه تأمین آب روستاها و کاهش شدید رطوبت در این شهرستان کویری افزوده است.

عدم وجود رطوبت خاک و هوا در این شهرستان موجب شده است با وزش باد آسمان این شهرستان مملو از گرد و غبار شود.

طوفان شن و بروز پدیده ریزگردها طی سال گذشته مهمترین و بارزترین پدیده آب و هوایی بوده است و خسارت‌های بی شماری را به تأسیسات زیر بنایی و سرمایه‌های مردم از جمله منازل مسکونی، نخلستان‌ها و قنوات وارد کرده است.

هر چند که در گذشته به اشتباه بستر خشکیده جازموریان توسط برخی از مطالعات محلی استان کرمان عامل بروز ریزگردها در شهرستان بیان شده بود اما به گفته فرماندار این شهرستان جازموریان هیچ تأثیری بر ریگان دارد و مهمترین عامل بروز ریزگردها در ریگان وجود کانون‌های محلی از جمله بستر خشکیده رودخانه‌ها، دریاچه خشکیده ریگان و کویر اطراف این شهرستان است.

خشکسالی موجب شده جنگل‌های کهن درختان گز و کهور که به آنها جنگل‌های عمانی نیز گفته می‌شود با تنش عمده مواجه شود و بخش قابل توجهی از این جنگل‌های طبیعی از بین برود.

هر چند که کشت درختان در طرح بین‌المللی «جف» در سال‌های اخیر نیز راهکار دیگری برای مقابله با بیابان‌زایی بود اما خشکسالی رمق این درختان را نیز بریده و بسیاری از آنها را از بین برده است.

منابع طبیعی استان کرمان سعی کرد با اختصاص منابع هر چند اندک طرح مالچ پاشی را برای رفع مشکلات ناشی از ریزگردها در دستور کار قرار دهد اما محدود بودن اجرای این پروژه و صدماتی که مالچ پاشی به طبیعت وارد می‌کند هیچ افق روشنی را نیز در مقابل اجرای این طرح قرار نمی‌دهد.

جان گرفتن برخی از رودخانه‌های ریگان

حالا پس از بارندگی‌های ماه‌های اخیر برخی از رودخانه‌های خشکیده ریگان با رها سازی آب از سد نساء جان دوباره‌ای گرفته‌اند.

سد نساء که پس از بارندگی‌های دو ماه انتهایی سال گذشته تاکنون آبگیری شده است حالا دریچه‌های خود را به سمت دشت خشکیده ریگان باز کرده است و ۱۵ میلیون مترمکعب آب تنها طی دو هفته اخیر به سمت ریگان رها سازی شده است.

ورود این حجم آب به بخش گنبکی ریگان حالا موجب خوشحالی و شادمانی مردم و کشاورزان و دامدارانی شده است که طی سال‌های اخیر برای تأمین آب شرب خود نیز با مشکل مواجه شده بودند.

محمود یکی از این کشاورزان است که به خبرنگار مهر می‌گوید: سیلی که در روزهای انتهایی سال گذشته در ریگان روی داد هر چند خسارت‌های زیادی به بار آورد اما موجب شد بخشی از شهرستان حداقل در کوتاه مدت مشکل بی آبی را کمتر احساس کند و منابع آبی به خصوص قنوات احیا شوند و این روزها نیز جاری شدن آب در رودخانه ریگان امیدها را برای اتمام مشکلات کشاورزان افزایش داده است.

علی یکی دیگر از این کشاورزان روستا نشین شهرستان ریگان است که می‌گوید: در پایین دست رودخانه قنوات در حال احیا و پر آبی هستند اما کاش با اجرای دقیق طرح‌های آبخیز داری این آب که در نهایت راهی کویر می‌شود استحصال می‌شد و ضمن تأمین آب ذخیره گاه‌های زیر زمینی آب در طول تابستان مرهمی بر درد ما می‌شد.

وی می‌گوید: در حال حاضر با جاری شدت آب برخی از قنات‌ها که سال‌های خشکیده بودند بار دیگر جاری شده‌اند.

مهمترین عامل بروز ریزگردها کاهش رطوبت در شهرستان ریگان است

فرماندار ریگان نیز می‌گوید: ریزگردها به دلیل خشکسالی و کاهش رطوبت در شهرستان در سال‌های اخیر بیشتر شده‌اند و آبگیری منابع آب سطحی و زیرزمینی می‌تواند از شدت ریزگردها در شهرستان کم کند.

امین باقری می‌گوید: خشکسالی موجب شده است مردم این منطقه که اکثراً کشاورز هستند با مشکلات جدی در خصوص تأمین معیشت مواجه شوند و برای حل این مشکل چاره‌ای جز اختصاص اعتبارات شهرستانی و مقابله با خشکسالی نیست.

وی می‌گوید: بارندگی‌ها در ریگان بسیار اندک است و همین امر سبب شده منابع آبی شهرستان از دست برود و در صورت جاری شدن رودخانه‌های ریگان می‌توان امید داشت با رطوبت بیشتر شهرستان حداقل در ماه‌های ابتدایی سال جاری مشکل ریزگردها کمی کمتر شود.

باقری گفت: دشت تشنه ریگان این روزها جان تازه‌ای گرفته است و آب بار دیگر در رودخانه ریگان جاری شده است، ۱۵ میلیون مترمکعب آب تنها طی دو هفته از سد نساء به سمت ریگان رها سازی شده است.

آبگیری ۸۴ درصدی سد نساء در شرق کرمان

وی اظهار داشت: با توجه به بارندگی‌ها و بارش‌های اخیر شاهد جاری شدن رودخانه در بخش گنبکی هستیم و این نعمت الهی موجب خوشحالی مردم به خصوص کشاورزان شده است.

علیرضا عادلی، مدیر سد نساء هم در این خصوص می‌گوید: از ۲۳ بهمن ماه سال گذشته که ورود سیلاب‌ها به سد شروع شده تا امروز ۸۵ میلیون مترمکعب آب وارد مخزن شده است.

وی بیان کرد: ۵ هزار هکتار زمین تحت تأثیر قرار می‌گیرد و رود آب شرقی و غرب پوشش داده خواهد شد همچنین این اقدام موجب احیا محیط زیست منطقه می‌شود.

عادلی بیان کرد: هم اکنون ۸۴ درصد از سد نساء آبگیری شده است.

حالا مردم شرق استان کرمان امید دارند سال پیش رو با پر آب شدن شهرستان نوید بخش به ثمر نشستن زحماتشان در بخش کشاورزی باشد و همچنین بر تعداد روزها سال که هوای سالم تنفس می‌کنند افزوده شود.