عنوان «شاهراه صادراتی غرب کشور» را یدک می‌کشد؛ استانی که در مسیر کریدور ترانزیتی شرق به غرب کشور قرارگرفته، دروازه صادراتی غرب ایران است و پایانه‌های مرزی آن در سال‌های اخیر همواره جزو اولین یا دومین پایانه‌های فعال مرزی کشور بوده است.

تنها مرزهایی که از بعد اقتصادی، سیاسی و استراتژیک می‌تواند تا دریای مدیترانه امتداد یابد مرزهای کرمانشاه است که هم برای استان یک فرصت است و هم می‌تواند اقتصاد کشور را از تهدید نجات دهد.

استان کرمانشاه با داشتن دو مرز رسمی «پرویزخان» و «خسروی» و چهار بازارچه مرزی «سومار»، «شوشمی»، «شیخ‌صله» و «تیله‌کوه» حدود ۳۷۱ کیلومتر مرز مشترک با عراق، همسایه غربی ایران دارد؛ مهم‌ترین مزیت این مرز حساس کشور همسایگی با دو قسمت اقلیم کردنشین و بخش عرب‌نشین و مرکزی عراق است.

این وسعت مرز و همسایگی با دو قسمت عراق موجب شده تا در برهه‌هایی از زمان که به دلیل مشکلات داخلی عراق برخی از این مرزها بسته‌شده، تجارت متوقف نشده و بار صادرات و واردات به مرزهای دیگر استان منتقل شود و این بخش‌ها هم شاهد رونق فعالیت‌های خود باشند که این امر یکی از بسترهای تحقق اقتصاد مقاومتی هم هست و بستن یک معبر اقتصاد را تضعیف نکرد.

«خسروی» از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین مرزهای ایران با عراق

روزانه ۸۰۰ دستگاه کامیون کالاهای صادراتی به‌طور میانگین از مرز پرویزخان به منطقه کردستان عراق صادر می‌شود و همچنین روزانه به‌طور میانگین ۵۰۰ دستگاه تانکر سوخت‌رسان عراقی و ایرانی از مبدأ اقلیم کردستان عراق از طریق مرز رسمی پرویزخان به مقصد بنادر جنوبی کشورمان، وارد خاک جمهوری اسلامی ایران می‌شود.

مرز رسمی خسروی هم یکی از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین مرزهای ایران با عراق است؛ برخی‌ها این مرز را آبادترین گذرگاه مرزی بعد از جنگ تحمیلی می‌دانند که در مقایسه با سایر مرزهای کشور دارای تجهیزات مسافری و تجاری مطلوبی است.

بازارچه سومار هم از نظر فاصله مکانی و زمانی نزدیک‌ترین بازارچه استان و حتی غرب کشور به پایتخت عراق محسوب شده و نزدیک‌ترین شهر عراق به این بازارچه شهر «مندلی» واقع در استان دیالی است که در فاصله تقریبی۲۰ کیلومتری نقطه صفر مرزی قرار دارد و همین امر هم موجب اقبال به این مرز شده است.

یکی دیگر از بازارچه‌های فعال استان بازارچه مرزی «شوشمی» است که این بازارچه مشکلات زیرساختی همچون راه ارتباطی، محوطه‌سازی و پوشش ارتباطی اینترنت و تلفن دارد اما در صورت تحقق این امر ظرفیت بسیار خوبی پیش روی صادرات استان قرار می‌دهد.

 مبادلات مرزی مناسب بازارچه «شیخ صله» که در ثلاث باباجانی واقع‌شده نشان می‌دهد که در این بازارچه قابلیت‌های خوبی برای توسعه حجم مبادلات مرزی وجود دارد لذا افزایش رو به رشد تجارت در این بازارچه نقش مؤثری در توسعه اقتصادی منطقه و زندگی مرزنشینان دارد.

اما مهم‌ترین ظرفیت موجود برای رونق و توسعه اقتصاد در شهرستان زلزله‌زده سرپل ذهاب بازارچه مرزی «تیله کوه» است که در صورت رونق می‌تواند منبع درآمد خوبی برای مرزنشینان آسیب‌دیده از زلزله‌ باشد.

اخیراً کاهش ارزش ریال در برابر دلار موجب ارزان شدن کالاهای صادراتی ایرانی برای عراقی‌ها شده و همین امر هم موجب افزایش تقاضا برای کالاهای صادراتی شده است.

افزایش صادرات اگر با افزایش تولید همراه باشد فرصت خوبی است

کیوان کاشفی رئیس اتاق بازرگانی استان کرمانشاه گفت: تمام کالاهای تولیدی، کشاورزی و صنعتی با توجه به کاهش ارزش ریال بسیار ارزان تمام می‌شود و این اشتیاق ایجادشده که این محصولات به بازارهای دیگر سوق داده شود؛ درصورتی‌که بتوانیم قدرت تولید خود را افزایش دهیم می‌تواند فرصت خوبی باشد.

وی گفت: البته این ارزان شدن مدت مشخصی دارد و رفته‌رفته هزینه‌ها و درآمدها طوری شکل می‌گیرد که کالاهای ما ارزان نخواهند ماند و مطابق با نرخ ارز قیمت‌گذاری می‌شوند بنابراین تنها چند ماهی اوضاع به این‌گونه است.

رئیس اتاق بازرگانی استان کرمانشاه افزود: دولت باید در این مواقع روی دو نوع کالا شامل کالاهای اساسی و خوراکی نظارت کامل داشته باشد و اجازه خروج بی‌رویه ندهد.

کاشفی در مورد برخی اظهارات در خصوص تبدیل مرزها به مرکزی برای خرید مایحتاج کشورهای همسایه هم عنوان کرد: در بازارچه‌ها جز خرمشهر و آبادان آن‌هم به دلیل فاصله کوتاه با بصره چندان شاهد تردد عراقی‌ها برای خرید نیستیم البته در این منطقه ترددها بدون ویزا انجام می‌شود که برای آن‌هم چاره‌اندیشی‌هایی انجام شده است.

وی افزود: مرزها در کرمانشاه طولانی است و تردد برای خرید خیلی مقرون‌به‌صرفه نیست همچنین ویزا برقرار است البته با توجه به نرخ پول ما، تعداد گردشگران افزایش‌یافته اما این‌گونه نیست که کالاهای اساسی ما را بخرند.

به گفته کاشفی، تا یک سال آینده که سطوح قیمتی با سطوح قیمت دلار تطبیق یابد این وضعیت ادامه دارد و چون کالاهای ایرانی نسبتاً ارزان است و مقرون‌به‌صرفه نیست که هیچ کالای ساخته‌شده‌ای را وارد کنیم.

صادرات یک میلیارد دلار کالا از مرزهای کرمانشاه در ۵ ماهه امسال

خلیل حیدری مدیرکل گمرکات استان کرمانشاه صادرات کالا در ۵ ماهه سال جاری از مرزهای استان را یک میلیارد و ۶۳ میلیون و ۷۸۰  هزار و ۳۶۲  دلار اعلام کرد و افزود: وزن کالاهای صادرشده ۲ میلیون و ۲۰۰  هزار و ۳۷۲ تن بوده که از طریق مرزهای استان کرمانشاه به خارج از کشور صادر شده است.

به گفته وی، این میزان صادرات نسبت به مدت مشابه سال گذشته از لحاظ ارزش رشد ۵۴ درصدی  و از حیث وزن نیز رشد ۲۷ درصدی داشته است.

مدیرکل گمرکات استان کرمانشاه تصریح کرد: از مجموع فوق  ۵۱۶  میلیون و ۵۵۴ هزار و ۴۰ دلار آن با وزن ۵۳۸  هزار و ۲۳۳ تن از طریق گمرک بازارچه مرزی سومار  به خارج از کشور صادر شده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته از حیث ارزش ۷۵ درصد و از حیث وزن نیز ۱۰۰ رشد داشته است.

حیدری افزود: در این مدت  صادرات خروجی از گمرک پرویزخان ۳۹۵ میلیون و ۲۷۲ هزار و ۴۸۶ دلار کالا به وزن یک‌میلیون و ۱۲۲ هزار و ۶۳۴ تن بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته از حیث ارزش ۳۵ درصد افزایش و ازلحاظ وزنی هم رشد ۴۳ درصدی داشته است .

وی بیان داشت: صادرات خروجی از گمرک خسروی  نیز ۵۱  میلیون و ۴۷۸ هزار و ۷۵۱ دلار کالا به وزن ۱۷۸ هزار و ۵۲۲ تن است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته از حیث ارزش ۱۳۲ درصد  و ازلحاظ وزن ۴۸ درصد افزایش داشته است .

مدیرکل گمرکات استان کرمانشاه میزان صادرات خروجی از گمرک بازارچه مرزی شیخ صله را ۷۹ میلیون و ۸۵۶ هزار و ۶۵۱ دلار کالا به وزن ۱۳۳ هزار و ۱۲۲ تن اعلام کرد.

حیدری افزود: در پنج‌ماهه سال جاری  میزان صادرات خروجی از گمرک بازارچه مرزی شوشمی ۲۰ میلیون و ۶۱۸ هزار و ۴۳۴ دلار کالا  به وزن  ۲۲۷ هزار و  ۸۵۹ تن بوده است.

مدیرکل گمرکات کرمانشاه عمده کالاهای صادراتی از طریق این گمرکات را  لوازم خانه‌داری و پاکیزگی، سیب‌زمینی محفوظ شده، انواع کاشی دیواری، گوجه‌فرنگی تازه یا سردکرده، کولرهای آبی، گرید لوله به‌صورت پودر، کیسه دسته‌دار پلاستیکی، انواع بستی،  رول نایلون، کیسه  پلاستیکی ، جوال و کیسه برای بسته‌بندی کالا از نوار پلی‌اتیلن یا پلی‌پروپیلن، نوار لبه و روکش اوراق فشرده چوبی، ظروف ملامین و یک‌بارمصرف، پودر یا مایع لباسشویی عنوان کرد و افزود: بیشتر کالاهای فوق به کشور عراق صادر شده است.

افزایش ۵۳ درصدی صادرات از مرزهای استان

علی اسماعیلی معاون بازرگانی و توسعه تجارت خارجی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کرمانشاه نیز به گفت: صادرات از مرزهای استان طی نیمه نخست امسال ۵۳ درصد رشد داشته است و عمده محصولات صادراتی از استان کرمانشاه، سیمان، مصالح ساختمانی و صیفی‌جات است.

وی افزود: برای استفاده از حداکثر ظرفیت بازارچه‌های مرزی باید زیرساخت‌ها فراهم شود بااین‌حال صادرات از مرزهای استان طی نیمه نخست امسال ۵۳ درصد نسبت به ۶ ماه قبل از آن افزایش داشته که این از رونق صادرات نشان دارد.

بازارچه‌های مرزی باید در بحران و تحریم گره‌گشا باشد

 حجت‌الاسلام سید جواد حسینی‌کیا نماینده مردم سنقروکلیایی در مجلس شورای اسلامی هم، بازارچه‌های مرزی را سکو و ظرفیتی برای صادرات هر کشور دانست و تصریح کرد: این بازارچه‌ها باید بتوانند بخشی از مشکلات هر منطقه را حل و راه تنفسی برای بحران‌ها و تحریم‌ها باشد.

وی افزود: مشکلی فعلی این است که کالاهای واردشده اولویت‌های اصلی کشور نیست و باید فعالیت صادرکنندگان و واردکنندگان و نیز اقلام مربوطه از زمان ورود به کشور تا توزیع میان مصرف‌کنندگان نظام‌مند و شناسنامه‌دار شوند.

نماینده مردم سنقروکلیایی معتقد است که اگر این فعالیت‌ها با چارچوب مشخص و با اولویت افراد بومی انجام گیرد وضعیت بهتری ایجاد خواهد شد. 

وی افزود: متأسفانه آن جایگاه نظارتی که بر صادرات باید باشد وجود ندارد که باید به‌صورت کارشناسی شده مناطقی که وارداتی بیش از صادرات و بدون اولویت دارند تعطیل شوند.

به گزارش مهر، مرزهای استراتژیک استان کرمانشاه می‌تواند شاهراهی برای رسیدن به دریای مدیترانه باشد و اقتصاد ایران را از تهدیدها رهایی بخشد و در این بحران گره‌گشا باشد به‌شرط آنکه زیرساخت‌های آن تقویت شود.