«فداحسین مالکی» سفیر پیشین ایران در افغانستان در تشریح ابعاد و خروجی نشست علمای جهان اسلام درباره افغانستان در گفت‌وگو با ایلنا عنوان کرد: نشست علمای جهان اسلام درباره افغانستان که توسط عربستان سعودی در شهرهای جده و مکه برگزار شد را باید تلاش سعودی‌ها برای تطهیر چهره خود در بحث حمایت از تروریسم قلمداد کنیم. نزدیک به دو دهه است که آمریکا و ناتو در افغانستان حضور دارند و در طول این مدت همایش‌ها و کنفرانس‌های متعددی برای برقراری صلح برگزار شده که خروجی آنها مشخص نبوده یا عملاً ناکارآمد به حساب می‌آیند. این در حالی است که سازمان ملل طی سال‌های حضور خود در افغانستان، به دنبال مبارزه با تروریسم و فروش مواد مخدر بوده اما باز هم نتیجه قابل قبولی حادث نشده است.

وی ادامه داد: اینکه دیده می‌شود کشورهایی مانند عربستان یا سایر دولت‌های دیگر اقدام به برگزاری چنین کنفرانس‌هایی آن هم با محوریت صلح در افغانستان می‌کنند تا حد زیادی مصرف داخلی دارد؛ چراکه شهروندان افغانستان به خوبی به یاد دارند که سعودی‌ها چگونه از القاعده در دهه ۷۰ و ۸۰ میلادی حمایت کردند و ادامه حمایت آنها چه تبعاتی برای افغانستان داشت. در وضعیت فعلی هم نمی‌توانند درک کنند که چرا عربستان تا به این حد در اوضاع و احوال افغانستان فعال شده است. چراکه آنها دقیقاً می‌بینند که داعش در سوریه و عراق و حتی در یمن از سوی ریاض تغذیه شده و آثار مخرب آن به راحتی مشاهده می‌کنند. لذا این کنفرانس آن هم با محوریت عربستان دقیقاً مشخص می‌کند که قرار است چه اتفاقی بیافتد؛ چراکه اغلب داده‌ها و تحلیل‌های موجود نشان می‌دهد که سعودی‌ها به دنبال زدن طالبان و تقویت داعش در افغانستان هستند.

شک نداریم که عربستان، داعش را در کنار سیاست‌ها و خلاءهای به وجود آمده در سوریه و عراق تشکیل داد و طی این مدت نه تنها از داعش بلکه از سایر گروه‌های تروریستی ریز و درشت منطقه حمایت مالی و لجستیکی کرد که آمریکا هم به این موضوع اعتراف دارد؛ اما بحث این است که چرا عربستان مجدداً به دنبال این خط و خطوط در افغانستان است؟

این تحلیلگر مسائل شبه‌قاره با بیان اینکه دعوت از علمای کشورهای اسلامی و شرکت در نشست عربستان یک ترفند سیاسی به حساب می‌آید، گفت: موضوع اصلی این است که چرا داعش و کلاً تروریسم ایدئولوژیک در مکانی مانند افغانستان که آمریکا در آنجا پایگاه‌های زیادی دارد همچنان در حال فعالیت است؟ این نشان می‌دهد که همچنان تهدید در افغانستان باقیست. از طرفی دیگر اینکه دیده می‌شود عربستان تعداد زیادی از علمای اسلام را به این نشست دعوت می‌کند و چهره مطرحی هم در میان آنها دیده نمی‌شود، نشان دهنده استفاده ابزاری سعودی‌ها از این نفرات است تا بتوانند خود را تطهیر چهره کرده و بگویند که در فرآیند صلح افغانستان آنها هم صاحب نظر هستند. این در حالیست که طایفه‌ها و شخصیت‌های برجسته دینی در افغانستان به این نشست انتقاد جدی وارد کرده و ریاض را متهم به سوء استفاده کرده بودند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: باید دانست که استراتژی طالبان در دهه‌های اخیر تا حدودی تغییر کرده و به سمت مردم افغانستان متمایل شده که این وضعیت را می‌توان در آتش‌بس اخیر ملاحظه کرد. آنها همچنان به دنبال جهاد علیه دولت افغانستان و آمریکا هستند و به نظر نمی‌رسد که به این راحتی به پای میز مذاکرات آمده و با گرفتن چند وزارتخانه، وارد کابل و فرآیند صلح شوند. طالبان معتقد است که ابتکار عمل از دست دولت خارج شده و باید با آمریکا وارد مذاکره شود؛ چراکه آتش‌بس اخیر به واسطه بزرگان افغانستان صورت گرفت و اساساً طالبان به خاطر آرامش مردم دست به چنین کاری زد. از این جهت شاهد هستیم که آنها هم به نشست عربستان واکنش نشان دادند و اعلام کردند که ریاض به دنبال زیر سوال بردن جهاد علیه آمریکا است. بنابراین آنچه که مشخص خواهد بود، این است که عربستان علاوه بر تطهیر چهره به دنبال مردود کردن طالبان از معادلات افغانستان است و احتمال دارد که داعش را به جای آن تقویت کند که این موضوع بازی با آتش است و خطرات زیادی برای منطقه دارد.