خطرات بهداشتی قابل توجهی در استفاده از فاضلاب تصفیه نشده برای آبیاری مزارع سبزی و باغ‌های میوه وجود دارد. فاضلاب‌های شهری می‌توانند شامل مخلوطی از آلودگی‌های بیولوژیکی و شیمیایی باشند. فاضلاب شهری حاوی مقادیر زیادی فلزات سنگین و سمی است.

برخورد با آبیاری غیر استاندارد در مزارع برعهده کدام سازمان است؟

در اصل وضعیت آبیاری نامناسب در جنوب شهر تهران و ورامین یک واقعیت انکار ناپذیر است. طی نکردن مراحل لازم برای تصفیه آب شرایط زیست‌محیطی نامناسبی را برای محصولات کشاورزی جنوب تهران رقم زده است. بخش قابل توجهی از خانوارها در این مناطق به مشاغل صیفی کاری و سبزی کاری مشغولند. در حال حاضر وزارت نیرو، شرکت آب و فاضلاب و شرکت های آبفا باید به شکل جدی مساله تصفیه فاضلاب ها را در دستور کار خود قرار دهند. در سال های اخیر معاون استاندار، فرماندار و مسئولان منطقه بخشی از مزارع را تخریب کرده اند، اما بعد از گذشت مدتی این مزارع دوباره احیا شده است. تنها راه مدیریت این قضیه ایجاد مشاغل مناسب برای ساکنان این مناطق است تا بتوان با تعریف و ایجاد مشاغل جایگزین جلوی اقدامات آسیب‌زا، مخرب بهداشتی و محیط زیستی را گرفت یا به‌طور قطعی برنامه تصفیه فاضلاب ها را در دستور کار قرار داد. این در حالی است که تاکنون امکان ورود شرکت های مبدا به بحث تصفیه خانه ها به طور جدی از سوی سازمان های ذی ربط مطرح نبوده است.

 امروزه تصفیه فاضلاب چندان در کشور جدی گرفته نمی شود و فقط هر از چند گاهی موجی نسبت به نحوه آبیاری مزارع در کشور ایجاد می شود که با برخورد مسئولان محلی و استانی جلوی پیشروی بخشی از کار گرفته می‌شود و بی‌شک این گونه اقدامات تکرارپذیر است. باید وزارت جهاد کشاورزی کارگروهی متشکل از مسئولان وزارت نیرو، وزارت آب و فاضلاب و دیگر مسئولان تشکیل دهد تا راهکارهای مناسبی برای این قضیه ارائه شود. برای مثال در این زمینه یکی از راهکارها در جلوگیری از کشت سبزی و صیفی‌جات، توسعه کشت گلخانه‌ای و توسعه گلخانه ها با تولید و کشت گل های زینتی است، تا به این ترتیب بستر صادرات این محصولات به خارج از کشور نیز مهیا شود. این اقدام برای کشاورزان سودده و با حفظ سلامت مردم همراه است. اغلب محصولات تولیدی و آبیاری شده در این اراضی سبزی خوردن و صیفی جات است. با توسعه کشت جایگزین می توان از بروز بیماری های احتمالی و خطرات ناشی از مصرف محصولات در این اراضی جلوگیری کرد. در ضمن برای توسعه این اقدام رایزنی های فراوانی لازم است و با بررسی نهایی اعضای کمیسیون سلامت و محیط زیست شورای شهر تهران این مهم با جدیت پیگیری می شود تا بتوان یک کارگروه چند جانبه متشکل از شهرداری، شورای شهر، وزارت نیرو و جهاد کشاروزی برای رسیدگی به آبیاری مزارع جنوب شهر تهران تشکیل داد. در ضمن دیگر اقدام مطلوب و راهگشا در این زمینه نصب تصفیه‌خانه‌های پیشرفته در کشور است. در دنیا توجه به برقراری استانداردهای سختگیرانه‌تر برای نیتروژن و فسفر و تصفیه پیشرفته فاضلاب به ویژه در مناطقی که دارای مشکلات کیفی آب هستند، اهمیت داشته و در سال های اخیر کنترل مواد مغذی در بسیاری از نقاط دنیا مورد توجه قرار گرفته است. اما این مهم در کشور ما تاکنون مورد توجه نبوده است.

هم اکنون در شهر تهران طرح اگو انجام شده است. به نظر شما این امر توانسته در مدیریت و استاندارد سازی فاضلاب کشور تاثیر گذار باشد؟

خیر. باید دانست که حجم قابل توجهی از فاضلاب ها از طریق رودخانه‌ها و جوی‌های روان هدایت می شوند. در این شرایط آبی که به مزارع جنوب شهر تهران می رسد بیشتر به لجن شبیه است تا آب.

موضوع فاضلاب بیمارستانی در کشور به کجا رسیده است؟با توجه به خطرات زباله های بیمارستانی برای بهداشت عمومی این امر چگونه مدیریت می شود؟ این در حالی است که در دوره وزارت مرضیه وحید دستجردی شاهد تخلیه زباله های بیمارستانی در زمین‌های زراعی و پیوند ویروس و باکتری با خاک و بروز بیماری های جدید در جامعه بودیم. این مشکل اجرایی کشور بالاخره چه زمانی حل و فصل می شود؟

زباله های بیمارستان با وجود حساسیت های امر نیازمند مدیریت مناسب هستند، اما در کشور ما تاکنون اقدام مناسبی برای مدیریت این قضیه انجام نشده است. هم اکنون وضعیت زباله های بیمارستان های کشور توسط شهرداری کنترل می‌شود و در این اقدام زباله های خطرناک از زباله های معمولی جدا می‌شوند، اما هنوز در زمینه مدیریت زباله و پسماند در کشور با واقعیت ها و استانداردهای روز فاصله وجود دارد. برای مثال هنور زباله های عفونی پلی کلینیک ها، مطب ها و مراکز متعدد کوچک پزشکی تحت کنترل نیستند. هنوز سیستم بازیافت در مقایسه با استانداردها فاصله قابل توجهی دارد. در کشورهای پیشرفته از زباله به عنوان «طلای کثیف» نام برده می شود و زباله‌ها به منابع پولسازی برای این کشورها تبدیل شده‌اند، اما این امر در کشور ما تاکنون موفق نبوده است. امیدواریم مسئولان با استفاده از شرایط پسا برجام با جدیت بیشتر از ظرفیت بین‌المللی بهره‌مند شوند و با استفاده از تکنولوژی روز از بازیافت زباله برای تولید انرژی برق استفاده کنند.

با توجه به حساسیت زباله های بیمارستانی چرا این امر تاکنون مورد توجه قرار نگرفته است. دلیل عدم توجه به این قضیه چیست؟

متاسفانه سیستم بازیافت کشور همچون گذشته به شکل سنتی مدیریت می‌شود. در سال های اخیر نه تنها در زمینه نوسازی این امر اقدامی لحاظ نشده است، بلکه با وجود تحریم ها این گونه اقدامات در کشور چندان مورد توجه نبوده است.هم اکنون می توان با استفاده از شرایط پساتحریم به تقویت نگرش نوسازی و توسعه سرمایه گذاری خارجی پرداخت.

برای مدیریت این نارسایی ها محیط زیست به عنوان سازمان مرجع می تواند چه اقداماتی لحاظ کند؟

سازمان حفاظت محیط زیست با محدودیت هایی در مدیریت این قضیه رو‌به‌رو است. این سازمان چندان مسئولیت اجرایی در این امر ندارد. این سازمان با توجه به نیروهای انسانی محدود توانایی برخورد قهری با متخلفان را ندارد. همکاری سازمان حفاظت محیط زیست و شهرداری ها برای حل معضل زباله‌ها و تاثیر آن بر محیط زیست موثر خواهد بود. برای مثال هم اکنون در استان‌های شمالی کشور، جنگل ها، رودخانه ها و... در دست تخریب هستند. در این شرایط باید همه دستگاه های مسئول برای نجات محیط زیست کشور وارد عمل شوند. باید با جدیت لازم از سوی دستگاه ها بتوان به مدیریت زباله در کشور پرداخت. در این سازمان ها فقط با عزم جدی و اقدام گسترده می توان به حل و فصل این معضل در کل کشور پرداخت.