ترابر نیوز:

همیشه بعد از وقوع یک پیشامد ناگوار، به دنبال راه حل ها هستیم در حالیکه قبل از وقوع حوادث باید به فکر پیشگیری بود.توسعه ی بی ضابطه وبی رویه ی تهران علاوه بر اینکه باعث برهم خوردن تعادل زیست محیطی و چرخه ی طبیعی محیط زیست شده است، موجب گستردگی بیش از اندازه از تمامی جهات، تراکم بالای جمعیتی بدون در نظر گرفتن توانمندی هر نقطه، و در نتیجه ازبین رفتن تعادل زیست محیطی، چرخه ی طبیعی محیط زیست، ترافیک و الودگی هوا شده است.گرچه توسعه ای که در ان، توجه به محیط زیست و چرخه ی طبیعی محیط زیست، محور اصلی نباشد با موفقیت همراه نخواهد بود.بعد از در نظر گرفتن محیط زیست، انسان محور دیگر توسعه قلمداد میشود که متاسفانه کلانشهرها از جمله تهران، خودرو محوری را دنبال کرده اند در نتیجه، محیط زیست و انسان به عنوان محورهای اساسی توسعه  فراموش شده اند و خودرو محوری مبنای توسعه قرار گرفته است نتیجه این شده که ترافیک و الودگی هوا تبدیل به مسائلی لا ینحل شده اند. در مورد مسئله ی الودگی هوا، دلایل را به گونه ای مطرح میکنیم یا به گونه ای دنبال دلایل وقوع ان میباشیم که تنها به یک دلیل بسنده میکنیم، در حالیکه نمیتوان از دلایل متعددی که در الودگی هوا نقش دارند، چشم پوشید و تنها به درصدها اکتفا کرد و به دلیل درصدهایی که تعیین میشود یا قیاسی که داریم از نقش برخی عوامل، که به نحوی در الودگی هوا دخیل هستند، چشم پوشی کرد و بدین گونه به راه حلها می اندیشیم، در حالیکه توجه به دلایل همه جانبه ی وقوع یک معضل زیست محیطی، خود راه حلی هست برای حل موضوع.

 گرچه الودگی هوا به موضوعات متعددی ربط داده میشود از جمله اتوبوس های فرسوده ی شهری و انواع ماشینهای سنگینی که فرسوده اند ولی نمیتوان از نقش خودروهایی که فرسوده اند و همچنان در چرخه ی حمل ونقل باقی مانده اند، مصرف بالای بنزینی که اکثر خودروهای تولید داخل دارند و الودگی موتور سیکلت های کاربراتوری چشم پوشید که به تنهایی عامل افزایش الودگی هوا هستند، این موضوع که کشورهای دیگر با وجود تردد خودروهایی چندین برابر کلانشهرهای ایران، الودگی ای به این اندازه ندارند، قیاسی است که نادرست است زیرا کیفیت خودروهایی که انها به کار میبرند با مصرف بهینه ی سوخت کمتر، در سطح قابل قبول و مطلوبی است و کمتر موجب الودگی هوا میشوند،در نتیجه نمیتوان در هر موضوعی، کشورهای دیگر را مورد قیاس با ایران قرارداد.

 حمل ونقل عمومی نیز، انچنان فراگیر و قابل دسترس نیست که بتواند پاسخگوی حمل و نقل درب تا درب به شکل مطلوب، مختلط وبا ظرفیت مناسب باشد و همچنان در نحوه ی ارایه ی خدمات حمل و نقل عمومی به شهروندان نقایص و کاستی هایی وجود دارد که لزوم رفع انها هر لحظه احساس میشود، چنانچه در این راستا تلاشهای مستمر، منسجم و اجرایی صورت گیرد، شاهد کاهش تردد خودروهای شخصی وتک سرنشین و درنتیجه بازدهی بالای حمل ونقل عمومی خواهیم بود.

یکی از دلایل الودگی هوای کلانشهرها جمعیتی است که با توسعه ی بی رویه و بدون ضابطه ی کلانشهرها همراه شده است و چنانچه دهه های پیشتر به راه حلی برای ان اندیشیده بودیم امروز با این معضل به این شکل مواجه نمیشدیم. بحث تمرکززدایی از تهران، چنانچه به صورت واقع بینانه و پیگیرانه، توسط مسئولین، قبل از توسعه ی بی رویه ی کلانشهرها دنبال میشد، امروزه، الودگی هوا معضلی برای کلانشهرها نبود. چنانچه نهادها وسازمانهای دولتی، به طور خاص به کلانشهر تهران تعلق نداشت و در سایر مراکز جمعیتی پراکنده میشد و همچنین خدمات، امکانات وامتیازهایی که تهران به تنهایی از ان برخوردار بوده وهمچنان برخورداراست، به شکلی متوازن در سایر نقاط کشور، توزیع و بارگذاری میشد، جمعیت تهران امروز، به این اندازه نمیرسید که در حل معضلات ان از جمله  ترافیک و الودگی هوا با مشکل مواجه شویم و در نحوه ی ارایه ی فراگیر و مطلوب خدمات حمل ونقل عمومی، عملکرد ضعیفی را شاهد باشیم. جمعیت فزاینده ی کلانشهرها از جمله تهران، که به اندازه ی چندین شهر بزرگ، به هم پیوسته و بدون هیچ ضابطه و محدودیتی در نحوه ی توسعه، به شکل امروزی رسیده واین کلانشهر را به معضلاتی دچار نموده که نیاز به راه حل های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت دارد وگاه بی هیچ راه حلی. چنانچه این افزایش جمعیت به نحوی کنترل میشد از جمله تمرکززدایی، و برای بارگذاری جمعیت درهر نقطه، ضابطه و برنامه ریزی از پیش تعیین شده ای داشتیم، قطعا از میزان این معضلات کاسته میشد و راه حلها زودتربه نتیجه میرسید.

راه حل هم اکنون تهران، کنترل جمعیت و تمرکززدایی است. تهران در حال حاضر لبریز از جمعیت شده است، نتیجه ی تمرکززدایی از تهران، مهاجرت معکوس خواهد بود. تمرکززدایی از تهران نیز باید از قبل برنامه ریزی شده، علمی و ضابطه مند باشد تا به نتیجه ی مطلوب برسیم و به مشکلات فعلی تهران، درمهاجرت معکوس برنخوریم، سعی شود به صورت کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت امتیازهایی که تنها در تهران متمرکز شده اند را به سایر نقاط کشور با بررسی همه جانبه ی موضوع، به گونه ای ضابطه مند با برنامه ریزی از پیش تعیین شده انتقال داده شود و بدین طریق افزایش جمعیت به نحوی کنترل خواهد شد و شاهد مهاجرت معکوس خواهیم بود. برای مهاجرت معکوس نیز ضرورت دارد امتیازاتی برای اشخاص هدف در نظر گرفته شود، مهاجرت معکوس علاوه بر کنترل وکاهش جمعیت سبب میشود در صورت وقوع زلزله و حوادث طبیعی، این کلانشهر بتواند در بحث مدیریت بحران عملکرد مطلوبی داشته باشد و برنامه ریزیها برای مدیریت بحران، بتواند جوابگوی جمعیتی که در این کلانشهر سکونت دارند، باشد و دچار بحران مدیریت در مواجهه با بحران نشود.

فاطمه سادات میرافضلی

مدیر ترابرنیوز