از آداب متداول رسیدن به ۱۸ سالگی تمام بعد از گرفتن مدرک دیپلم و پیش‌دانشگاهی و کارت کنکور سراسری، ثبت‌نام برای گرفتن گواهینامه راهنمایی و رانندگی است. دیگر گذشت آن زمان‌هایی که هر کسی گواهینامه می‌خواست می‌رفت مدت‌ها در نوبت شهرک آزمایش می‌ماند تا بالاخره در آزمون سنگ‌چین، پارک دوبل، دنده‌عقب رفتن روی خط صاف و گرفتن فرمان و کنترل آن با یک دست سربلند بیرون بیاد و به قول معروف "تصدیق‌دار " بشود. حالا آموزشگاه‌های آموزش راهنمایی و رانندگی مهمان محله‌ها شدند و صبح و ظهر و شب ردیف خودروهایی که در حال تعلیم اصول اولیه رانندگی هستند در کوچه و خیابان و بزرگراه قابل مشاهده است. گرفتن گواهینامه آداب دارد که ریز و درشت آن در سایت پلیس راهور و با یک سرچ ساده در اینترنت به دست می‌آید.

اما چند وقتی هست که گرفتن گواهینامه اندکی سخت شده است. زمزمه‌هایی به گوش می‌رسد که با مکانیزه شدن کنترل تخلفات راهنمایی و رانندگی حالا فرصت آن از راه رسیده است که در گرفتن گواهینامه یک خانه تکانی اساسی رخ بدهد؛ اتفاقی که طبق گفته رئیس پلیس راهور ناجا به زودی رخ می‌دهد و نوگواهینامه‌ها علاوه بر آموزش‌های ویژه با محدودیت‌هایی هم روبه‌رو خواهند بود تا کمتر شاهد بروز حوادث راهنمایی و رانندگی باشیم.

اعمال محدودیت‌های تازه برای نوگواهینامه‌ها

سردار تقی مهری رئیس پلیس راهور نیروی انتظامی دربارهٔ نوگواهینامه‌هایی که در سال ۹۶ اقدام به دریافت گواهینامه می‌کنند، به مهر گفت: بر اساس دستورالعمل جدید وزارت کشور، محدودیت‌هایی برای دریافت‌کنندگان گواهینامه جدید، اعمال می‌شود. این محدودیت‌ها در دستور العمل و آیین‌نامه جدید برای کسانی است که گواهی‌نامه پایه سوم را دریافت می‌کنند.

وی ادامه داد: از ماه آینده این دستورالعمل جدید را اجرایی می‌کنیم؛ از جمله اینکه رانندگانی که به تازگی گواهینامه گرفته‌اند تا سه ماه حق رانندگی به تنهایی ندارند و باید یک نفر که دارای گواهینامه پایه دوم یا سوم است در کنار آنان بنشیند. البته این فردباید بیش از یک سال از دریافت گواهینامه‌اش گذشته باشد.

به گفته سردار مهری، این افراد از ساعت ۱۲ شب تا پنج صبح حق رانندگی ندارند؛ ضمن اینکه تا یک سال هم حق رانندگی در خارج از شهر را ندارند؛ مگر اینکه مسافت طی شده تا ۲۵ کیلومتر در بزرگراهای شهرها باشد.

وی ادامه داد: باید علامت اخطاری راننده مبتدی در سمت راست جلوی خودرو و در سمت چپ شیشه عقب خودرو نصب شود.

رئیس پلیس راهور ناجا ادامه داد: اگر راننده مبتدی دچار تصادف رانندگی حادثه‌ساز شود یا در تصادفات مقصر شناخته شود گواهینامه‌اش، ضبط و به محل سکونت راننده یاد شده ظرف یک هفته ارسال می‌شود. راننده نیز موظف است تا یک ماه به محل ارسال گواهینامه  مراجعه کند تا توسط پلیس مجددا به آموزشگاه‌های رانندگی معرفی شود.

وی اضافه کرد: این افراد باید  ۴۰ ساعت شامل ۲۴ ساعت عملی و ۱۶ ساعت تئوری را مجددا طی کرده تا گواهینامه به آنان تحویل شود.

این مقام انتظامی تمام این اقدامات را برای جلوگیری از تصادفات فوتی و جرحی بیان کرد.

سردار تقی مهری در مورد کسانی که گواهینامه موتورسیکلت جدید دریافت می‌کنند هم گفت: این افراد حق ندارند از موتورهای با ظرفیت بیش از ۱۲۵ سی.سی استفاده کنند و از ۲۲ شب تا ۵ صبح هم حق رانندگی ندارند؛ ضمن اینکه تنها می‌توانند در درون شهر رفت و آمد کرده یا حداکثر تا ۲۵ کیلومتر از خارج از شهر مجاز هستند رانندگی کنند.

وی اضافه کرد: این طرح به مدت یک سال که از ماه آینده اجرا می‌شود و نیازمند دستورالعمل اجرایی است و باید به آموزشگاه‌ها و مراکز راهنمایی و رانندگی ابلاغ شود.

آزمون گواهینامه رانندگی ضابطه‌مند می‌شود

هیجان سرعت و ماشین سواری آن‌قدر پر رنگ است که هر عاشقی سرعت و عشق ماشینی را وادار کند که همه سختی‌های گواهینامه‌دار شدن را به جان بخرد. با این حال هر سال برای افزایش مهارت راننده و بالا بردن مهارت‌های علمی و عملی آنها برنامه‌ها و دستور العمل‌های ویژه‌ای ابلاغ می‌شود.

سرهنگ "هویدا تزار" رئیس مرکز صدور گواهینامه پلیس راهور ناجا گفت: آزمون گواهینامه رانندگی به زودی مانند کنکور، متمرکز و مکانیزه می‌شود و امکان تقلب در آن به حداقل می‌رسد.

وی دربارهٔ متمرکز شدن آزمون گواهینامه‌های رانندگی گفت: تغییر شیوه آزمون گواهینامه‌ها در دست کارشناسی است تا آزمون‌ها به صورت مکانیزه و همچنین در محلی خارج از آموزشگاه‌ها برگزار شوند.

وی با اشاره به اینکه به زودی بررسی این طرح نهایی و در آینده نزدیک اجرایی خواهد شد، توضیح داد: به این ترتیب محل آموزش از محل آزمون‌ها جدا می‌شوند؛ بدین شکل که متقاضی به آموزشگاه مراجعه می‌کند و فقط در آموزشگاه آموزش می‌بیند و پس از طی دوره آموزشی و صدور گواهی آموزش، ارتباط هنرجو با آموزشگاه قطع و آزمون‌ها به صورت مکانیزه و تحت وب در محل دیگری غیر از آموزشگاه برگزار می‌شوند.

رئیس مرکز صدور گواهینامه پلیس راهور ناجا همچنین با بیان این که آزمون‌های دریافت گواهینامه رانندگی سخت‌تر می‌شوند، گفت: در این حالت امکان تقلب به حداقل ممکن می‌رسد. البته اگر کسی آمادگی داشته باشد و مطالعه کافی انجام دهد، نباید نگران باشد چرا که تمام سوالات از کتاب آیین‌نامه طراحی شده‌اند.

سرهنگ تزار تصریح کرد: با مکانیزه شدن آزمون‌ها دیگر نیروی انسانی در نتیجه آزمون دخل و تصرفی ندارد و سیستم، قبولی یا مردودی متقاضی را اعلام می‌کند و بدین ترتیب هر سیستم برای هر متقاضی سوالات متفاوتی به صورت تصادفی تولید می‌کند و متقاضی ۲۰ دقیقه برای پاسخگویی سوالات، زمان خواهد داشت.

حبس و زندان جزای رانندگی بدون گواهینامه

بنا بر آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی «هر کس بخواهد با هر نوع وسیله نقلیه موتوری مثل خودروی سواری، کامیون و اتوبوس رانندگی کند، باید گواهینامه متناسب رانندگی با آن نوع وسیله نقلیه را دارا باشد، در غیر این صورت با متخلفان برابر قوانین و مقررات رفتار می‌شود». بنا بر اعلام پلیس راهنمایی و رانندگی، درصد بسیاری از تصادفات جاده‌ای به علت نداشتن مهارت رانندگان در کنترل وسیله نقلیه رخ می‌دهد که این موضوع در بین کسانی که گواهینامه رانندگی ندارند، بیشتر از کسانی است که گواهینامه دارند. با این حال هنوز هم کسانی هستند که رانندگی را بدون گواهینامه انجام می‌دهند.

بر پایه ماده ۷۲۳ قانون مجازات اسلامی، رانندگی بدون گواهینامه با هر نوع وسیله نقلیه موتوری، جرم به شمار رفته و این افراد، به حکم دادگاه از رانندگی با وسیله نقلیه موتوری محروم می‌شوند. همین‌طور اگر افرادی به موجب ماده ۷ قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی، حد نصاب نمره منفی را بگیرند و یا کسانی که به هر علت گواهینامه آنان ضبط شده باشد، بدون گواهینامه محسوب می‌شوند و اجازه رانندگی ندارند.

سرهنگ عین‌الله جهانی، معاون آموزشی و فرهنگ ترافیک پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ با اشاره به مجازات رانندگی بدون گواهینامه به خبرنگار مهر می‌گوید: با توجه به خطراتی که رانندگان بدون گواهینامه، به علت نداشتن مهارت لازم در کنترل خودرو، پیش می‌آورند، قانونگذار برای بار نخست، حبس تعزیری تا دو ماه و یا جزای نقدی تا یک میلیون ریال و یا هر دو مجازات را در نظر گرفته است.

وی می‌افزاید: برای بار دوم تا شش ماه زندان برای افراد خاطی در نظر گرفته شده است. در هر حال، گواهینامه برای رانندگی، یکی از ملزومات رانندگی است و هیچ‌کس اجازه رانندگی بدون گواهینامه را ندارد.

معاون آموزشی و فرهنگ ترافیک پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ تصریح کرد: رانندگی بدون گواهینامه در نگاه نخست به عنوان یک کج‌روی و کار غیرقانونی و ناهنجار از سوی راننده متخلف به شمار می‌رود و از نظر پلیسی، افراد بدون گواهینامه فاقد مهارت‌های لازم رانندگی بوده و در صورت بروز تصادفات، قطعاً سهمی در علت تصادف به صورت ۱۰۰ درصدی یا ۵۰ درصدی خواهند داشت.

ممکن است، در تصادفات رانندگی راننده بدون گواهینامه مقصر نباشد، ولی مهارت‌های وی از سوی پلیس مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و در صورتی که دارای مهارت هم باشد و تخلفی هم از وی سر نزده باشد، باز هم به مراجع قضایی معرفی خواهد شد.

بنا بر این گزارش، رانندگی بدون گواهینامه از آن دسته مشکلاتی است که ریشه‌دار شده، چرا که برخی هستند که هنوز هم بر این باورند، راه‌هایی برای دور زدن قوانین وجود دارد؛ البته نباید این نکته را از نظر دور داشت که قوانین مربوطه نیز دارای مشکلاتی است که فرصت سوءاستفاده را به برخی از متخلفان داده است.

البته افزون بر برخورد پلیس و مراجع قضایی، بیمه‌ها نیز در صورت بروز تصادف و در صورتی که راننده فاقد گواهینامه باشد، پس از پرداخت خسارت، خسارت پرداختی را از راننده می‌گیرند.

رانندگی بدون گواهینامه، نه تنها تجاوز به حریم قانون و زیر پا گذاشتن حقوق دیگران است، بلکه جان راننده و مردم را نیز به خطر می‌اندازد و اینجاست که می‌خوانیم: فلان «تصادف رانندگی کشته داد».