رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با اشاره به اینکه گزارش ملی و جامعی از حادثه ساختمان‌ پلاسکو برای نسل‌های آتی تدوین خواهد شد، گفت: مشکل و چالش شهرهای‌کنونی و ساختمان‌های معاصر در کلانشهر تهران و سایر کلانشهرهای کشور عدم تطابق ارتفاع طبقات با عرض معابر است که باید برای آن چاره‌ای اندیشید.

محمد شکرچی‌زاده معاون وزیر راه و شهرسازی و رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در نشست اول از سلسله نشست‌های تخصصی گزارش ملی حادثه آتش‌سوزی ساختمان پلاسکو تحت‌عنوان بررسی حادثه ساختمان پلاسکو از نظر مسائل سازه و ایمنی در برابر آتش که در سالن خسرو پاکدامن مرکز تحقیقات برگزار شد، گفت: فاجعه پلاسکو یک فاجعه ملی بود که در زمستان سال ۹۵ رخ داد و همه را اندوهگین کرد. اما حادثه ساختمان پلاسکو برای متخصصان با درد بیشتری همراه بود زیرا بر اساس مسئولیت و وظیفه تکنیکی و مهندسی خود متوجه شدند که شهر تهران یک شهر ناایمن است و به موضوع ایمنی در شهرها باید به صورت جدی‌تر پرداخته شود.

رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی ادامه داد: بر اساس آماری که توسط معاونت معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی آمده شده است، از تعداد ساختمانهای ۱۲ طبقه به بالا در شهر تهران، ۲۳۱ ساختمان هستند که مشخصاتی از آنها وجود ندارد که از این تعداد، ۱۳ ساختمان قدیمی است.

معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: تا قبل از انقلاب، تعداد ساختمان‌های بلندمرتبه در شهر تهران، ۳۴ ساختمان بود. در سال‌های جنگ و پس از انقلاب، ۳ ساختمان ساخته شد، در دهه ۷۰، ۲۲۵ ساختمان بلندمرتبه، دهه ۸۰، ۲۱۶ و دهه ۹۰ نیز ۲۶۷ ساختمان بلندمرتبه ساخته شد.

شکرچی‌زاده با اشاره به اینکه نیمی از ساختمان‌های بلندمرتبه تهران از اواسط دهه ۸۰ به بعد ساخته شد، افزود: بر اساس گزارش معاونت معماری و شهرسازی، سال ۸۶ شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران، شهرداری را مکلف کرد تا ضوابط بلندمرتبه‌سازی را با تاکید بر ایمنی ارایه کند تا بر اساس آن ضوابط محل قرارگیری ساختمان‌های بلندمرتبه و مشخصاتی که باید داشته باشند که نوعا در مقررات ملی و کنترل ساختمان پیش‌بینی نشده بود آماده شود. اما این کار هرگز انجام نشد. 

وی ادامه داد: تا سال‌های ۹۲ و ۹۳ برای ضابطه‌مندی مقررات معماری و شهرسازی جدیت بیشتری شد و در دولت یازدهم، دادن مجوزهای ساختمان بلندمرتبه تقریبا متوقف شد و پروژه‌هایی که از قبل مانده بودند در این مدت ساخته شدند که سعی شد ضابطه‌های معماری و شهرسازی در آنها رعایت شود.

شکرچی‌زاده تصریح کرد: آنچه که از دهه ۸۰ مورد تاکید وزارت راه و شهرسازی بود، ساخت و ساز با تاکید بر ایمنی ساختمان‌ها بود.

معاون وزیر راه و شهرسازی مشکل دیگر شهرهای کنونی و چالش عمده ساختمان‌های معاصر را در کلانشهر تهران عدم تطابق طبقات با عرض معابر عنوان کرد و گفت: از تعداد ساختمان‌های بلندمرتبه بیش از ۱۲ طبقه، تعداد قابل‌توجهی یعنی ۲۷۵ ساختمان در معابر ۶ تا ۱۲ متری قرار دارد. همچنین، ۲۹۱ ساختمان نیز در معابر ۱۲ تا ۲۰ متری، ۳۱۶ ساختمان در معابر ۲۰ تا 30 متری و ۹۴ ساختمان در معابر بیش از ۳۵ متری ساخته شده‌اند. این آمار نشان می‌دهد اگر در معابر کوچک، حادثه‌ای همچون حادثه ساختمان پلاسکو رخ دهد، امکان دسترسی، اطفای حریق و تامین ایمنی بسیار ضعیف خواهد بود.

وی تاکید کرد: حادثه ساختمان پلاسکو، مسئولیت تمامی مهندسان و همچنین مدیریت‌شهری را بیشتر کرد. بدین‌معنا تمامی مهندسان، مدیریت‌شهری و دست‌اندرکاران با همراهی مردم باید برای ایمنی ساختمان‌ها، چاره‌اندیشی کنند.

شکرچی زاده گفت: در جلسات اخیر شورای تدوین مقررات، بر این نکته تاکید کردیم که واقعا مبحث ۲۲ مقررات ملی وکنترل ساختمان باید این ظرفیت را ایجاد کند که ایمنی ساختمان‌ها در آن دیده شود و مورد تاکید قرار بگیرد. همچنین، باید به فکر پیوست و مجموعه جدیدی برای بررسی و تامین ایمنی ساختمان‌های موجود به ویژه در ساختمان‌های بلند و ساختمان‌های دولتی باشیم. زیرا حوادثی همچون حادثه پلاسکو  همچنان محتمل است.

وی افزود: باید سیستم‌هایی در ساختمان‌ها نصب شود که بتواند به صورت اتوماتیک در هنگام وقوع حادثه، اطفای حریق بکند و نیاز به مداخله بیرونی نداشته باشد. این شمایی کلی از تصویری است که ما از تهران داریم.

معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: اگر به سابقه تهران نگاهی بنیداریم در ۱۰۰ سال گذشته جمعیت کشور ۸ برابر شده است در حالیکه جمعیت شهر تهران، ۵۰ برابر شده و بارگذاری عظیمی در تهران اتفاق افتاده است. در اردیبهشت‌ سال ۹۲، یعنی درست قبل از آنکه دولت یازدهم روی کار بیاید متاسفانه شورای‌عالی شهرسازی و معماری وقت مصوبه‌ای را به تصویب می‌رساند که بر اساس آن دو طبقه به ظرفیت شهر تهران می‌افزود. خوشبختانه در دولت یازدهم، تلاش شد تا این مصوبه اجرایی نشود.

شکرچی‌زاده ادامه داد: بنابراین ما شهری را هم در اتفاع و هم در سطح گسترش دادیم که ایمنی لازم را ندارد و به همین دلیل وظیفه همه ما ایجاب می‌کند که بتوانیم با توجه به این مساله امروز به شهرهایمان با دیدی همه‌جانبه بپردازیم و راه‌حلی برای آن بیاندیشیم.

وی با اشاره به دستور رئیس جمهوری برای تشکیل کمیته ویژه بررسی حادثه ساختمان پلاسکو در راستای تحقق معاهده شهروندی، به بررسی کاملا علمی حادثه بر اساس دستور رئیس دولت یازدهم تاکید کرد و گفت: گزارشی که به رئیس جمهوری ارایه شد، نشان داد که نوع نگاه، یک نگاه کاملا علمی و نگاه به کاهش خطرپذیری برای افزایش ایمنی شهروندان است و مرکز به لحاظ موقعیت علمی که دارد این مهم را در دستور کار قرار داد تا تعمیق بیشتری را برای یافته‌های این کمیته ویژه پیش‌بینی کند.

شکرچی‌زاده یادآور شد: علاوه بر بحث سازه و آتش، مباحث حقوقی، مدیریت بحران، بیمه و مباحث اجتماعی از دیگر مباحث نشست آتی در مورد حادثه ساختمان پلاسکو است تا مجموعه نشست‌های فوق، تعمیق بیشتری را در جامعه تخصصی و علمی ایجاد کند.

وی گفت: نشست بررسی علمی و فنی حادثه ساختمان پلاسکو برای نخستین بار است که برای یک حادثه ملی در کشور اتفاق می‌افتد که امیدواریم این روند، به صورت رویه‌ای متداول شود تا برای تمامی حوادث تاثیرگذاری که در کشور رخ می دهد گزارش ملی تهیه شود و نکات عبرت‌آموز آن نیز در آموزش‌های مناسب به نسل‌های بعدی منتقل و راهکارهای پیشگیرانه برای تکرار آنها اتخاذ شود.

شکرچی‌زاده با یادآوری اینکه برای جنگ نیز گزارش ملی برای نسل‌های آتی تهیه نشد و این نقطه ضعفی است که باید در صدد حل آن برآمد، گفت: متاسفانه برای جنگ که بزرگ‌ترین حادثه کشور در دهه‌های اخیر بود یک نشنال ریپورت تهیه نشد تا دلایل، تاثیرات اجتماعی و اقتصادی آن مورد بررسی و در اختیار نسل‌های آینده قرار بگیرد. این یک ضعف محسوب می‌شود و حتما در آینده یکی از تکالیف جامعه علمی و جامعه حاکمیت کشور این است که گزارش‌های جامعی را برای رخدادهای بزرگ برای عبرت‌آموزی نسل های آتی تهیه کند.

وی تصریح کرد: پلاسکو هم به دلایل مختلف اتفاقی ملی بود که گزارش جامع آن در دست تهیه است.

پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی