محسن پورسیدآقایی با اشاره به مشکلات موجود در راه‌آهن کشور به غیر از مباحث مربوط به بودجه و منابع مالی، اظهار داشت: ساختار راه‌آهن کشور قدیمی و مطالعاتی برای پایه‌گذاری یک ساختار مدرن و جدید در دست انجام است.

وی افزود: با تعریف مسئولیت لجستیکی برای شرکت راه‌آهن در ساختار جدید، بار در بنادر از صاحب کالا تحویل گرفته می‌شود و تا منطقه‌ای که ریل باشد حمل می‌شود و سپس با استفاده از هر وسیله دیگری همان بار در برابر در کارخانه یا محل موردنظر تحویل داده می‌شود. اما درصورتی‌که مسئولیت راه‌آهن دریافت بار در ایستگاهی و تحویل آن در ایستگاه دیگری باشد، هیچ‌وقت راه‌آهن رشد نخواهد کرد.

معاون وزیر راه و شهرسازی بیان داشت: انجام پروژه‌های متعدد در قالب طرح‌های قطارهای سریع‌السیر، حومه‌ای و مسافربری، باری و همچنین توسعه زیرساخت از سوی یک شرکت راه‌آهن با چند معاون امکان‌پذیر نخواهد بود.

مدیرعامل شرکت راه‌آهن با اشاره به درخواست‌های مطرح‌شده ذیل ماده ۴۹ گزارش ارائه شده به مجلس گفت: به راه‌آهن اختیاراتی داده شود تا طبق ساختار جدید بتواند جهانی فعالیت کند. همچنین اساسنامه شرکت راه‌آهن به‌ منظور اصلاح، طبق ماده ۸۵ توسط کمیسیون عمران در صحن مجلس ارائه گردد تا این کمیسیون با توجه به پیشنهاد‌های شرکت راه‌آهن مسئول تغییر اساسنامه شود.

پورسیدآقایی تاکید کرد: هدف از این اصلاحات، ایجاد ساختار نوینی در حمل‌ونقل ریلی برای رقابت با سایر شقوق حمل‌ونقل است.

وی افزود: درخواست دیگر مربوط به دریافت کمک‌های از پیش تعیین‌شده برای برگرداندن رقابت ناعادلانه میان ریل و جاده به نفع راه‌آهن است. در واقع راه‌آهن با دریافت مابه‌التفاوت میزان صرفه‌جویی سوخت، نیازی به بودجه دولتی نخواهد داشت.

معاون وزیز راه و شهرسازی با اشاره به ارزان بودن گازوئیل بنا به سیاست‌های کشور تأکید کرد: اما در هر صورت دود آن نباید به چشم راه‌آهن برود. لذا تا هر وقت که مجلس و دولت افزایش قیمت گازوئیل را صلاح نمی‌دانند، حداقل مابه‌التفاوت قیمت بخشی که راه‌آهن در سوخت صرفه‌جویی می‌کند را بازگردانند، زیرا در این صورت راه‌آهن به هیچ بودجه‌ای نیاز نخواهد داشت.

مدیرعامل شرکت راه‌آهن بابیان اینکه «یا گازوئیل به قیمت جهانی برسد تا راه‌آهن توجیه‌پذیر شود، یا در صورت عرضه سوخت ۳۵۰ تومانی ضرر مابه‌التفاوت قیمت سوخت نسبت به بازار جهانی به راه‌آهن پرداخت شود» گفت: حمل‌ونقل ریلی یک‌هفتم جاده‌ای سوخت مصرف می‌کند و در صورت بازگردانده شدن این ۶درصد به‌حساب راه‌آهن، این بخش می‌تواند مستقل از پروژه‌ها و بودجه‌های دولتی به کار بپردازد. 

به گفته پورسیدآقایی راه‌آهن سالانه حداقل بیش از چهار هزار میلیارد تومان صرفه‌جویی سوخت برای کشور دارد اما از این مبلغ، یک هزار میلیارد تومان هم به راه‌آهن بازگردانده نمی‌شود.

وی یادآور شد: قوانینی برای کمک به راه‌آهن مصوب شده است که متأسفانه به‌طور کامل اجرا نمی‌شود. همچنین در صورت اجرای این درخواست، اصلاح ساختار و اساسنامه و پیش‌بینی کمک‌های در نظر گرفته شده، می‌تواند راه‌آهن را به اوج خود برساند.

چهار درخواست رئیس کمیسیون عمران از مدیرعامل راه‌آهن

در ادامه این نشست رضایی کوچی رئیس کمیسیون عمران بابیان اینکه « مسائل موردنظر معاون وزیر راه و شهرسازی حتماً در دستور کمیسیون عمران مجلس قرار خواهد گرفت» گفت: اما ضرروی است راه‌آهن نیز چهار درخواست کمیسیون مبنی بر ارسال گزارش حوادث و سوانح ریلی در سال ۹۵ به‌منظور مقایسه با حوادث جاده‌ای، طرح‌های مصوب و اولویت‌دار طرح‌های مصوب و اولویت‌دار ریلی ازنظر سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی، گزارش میزان موفقیت شرکت راه‌آهن در خصوصی‌سازی شرکت‌های مدنظر طبق اصل ۴۴ قانون اساسی را به کمیسیون عمران ارائه کند.

همچنین از سوی صدیف بدری سخنگوی کمیسیون عمران مطرح شد که بهره‌گیری از مشاوران مجرب و زبردست بین‌المللی برای تهیه طرح جامع راه‌آهن حتی اگر یک سال به طول بیانجامد به نفع کشور و حمل‌ونقل ریلی و از دستور تغییر اساسنامه توسط کمیسیون عمران بهتر خواهد بود.

پورسید آقایی ضمن استقبال از این پیشنهاد پاسخ داد: تا شش ماه آینده این طرح جامع آماده خواهد شد.

رجبی ضمن پیشنهاد افزودن ماده‌ای در برنامه ششم توسعه برای تخصیص اعتبارات جدید به راه‌آهن افزود: برای کمک به راه‌آهن باید از سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی سابق و فعلی سؤال شود چرا به ماده ۷۰ عمل‌ نکرده و نمی‌کنند.

خرید واگن خارجی توسط بخش خصوصی انجام‌شده است

در ادامه جلسه معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به سؤالات پدید آمده در اذهان عمومی و نمایندگان مجلس در خصوص خرید واگن باری از کشورهای خارجی توسط شرکت راه‌آهن اظهار داشت: از لحاظ اصولی و قانونی شرکت راه‌آهن ایران علاوه بر نداشتن اجازه خرید، طرح و برنامه‌ای برای خرید واگن باری از خارج از کشور ندارد. لذا شرکت راه‌آهن در خرید داخلی و خارجی واگن باری هیچ نقشی ندارد و اگر خرید واگن از خارج از کشور رخ‌داده از سوی بخش خصوصی انجام‌شده است.

وی افزود: در صورت درخواست بخش خصوصی برای استفاده از منابع وجوه اداره شده یا معرفی به صندوق توسعه ملی از سوی شرکت راه‌آهن، این بخش ملزم به خرید از ساخت داخل است. اما درصورتی‌که بخش خصوصی با اتکا به دارایی‌ها و اموال خود اقدام به خرید واگن از خارج از کشور کند، شرکت راه‌آهن نیز طبق قانون نمی‌تواند بر وی نظارت داشته باشد.

پورسید آقایی بابیان اینکه «شرکت راه‌آهن در روند چنین خریدهایی قرار ندارد و تمام مراحل در سیستم ثبت سفارش وزارت صنعت، معدن و تجارت موجود است.» خاطرنشان کرد: شرکت راه‌آهن در بخش بار هیچ‌گونه فعالیتی درزمینه�" واگن و حمل بار ندارد و بخش خصوصی به‌عنوان مالک واگن پس از بارگیری به حمل آن اقدام می‌کند و تنها راه‌آهن با توجه به بارنامه صادرشده بار را به مقصد تحویل می‌دهد.

راه‌آهن فقط متولی بارهای ترانزیتی است

مدیرعامل راه‌آهن در ادامه یادآور شد: شرکت راه‌آهن به‌غیراز بارهای ترانزیتی که متولی آن است در قبال سایر بارهای داخل کشور فقط یک اجازه دهنده است که بار از نقطه‌ای به نقطه دیگر تحویل داده شود. بر همین اساس تخلیه بار، نگهداری و تعمیر واگن‌ها بر عهده بخش خصوصی است. به‌طوری‌که هر چه تعمیرگاه در اختیار راه‌آهن بوده از طریق مزایده به بخش خصوصی واگذارشده است.

معاون وزی راه و شهرسازی ضمن رد اتهام خرید واگن از خارج و عقد قرارداد با روسیه تصریح کرد: هرکسی هر کمکی از راه‌آهن بخواهد ملزم به خرید داخلی می‌شود.

پورسید آقایی با اشاره به اختیارات شرکت راه‌آهن برای خرید ریل از خارج از کشور خطاب به اعضای کمیسیون عمران اظهار کرد: سال‌های سال است که تمام دست‌اندرکاران قول تولید داده‌اند و تولید نکرده‌اند و اصلا ریلی در کشور تولید نشده است.

هیچ شاخه ریلی برای تعویض ریل‌های شکسته وجود نداشت

به گفته وی؛ در ابتدای دولت یازدهم نیز حتی یک شاخه ریل برای تعویض ریل‌های شکسته وجود نداشت و هر بار برای خرید ریل مراجعه شد با وعده ساخت داخل، درخواست کردند که ریلی از خارج خریداری نشود.

معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به تدبیر شرکت راه‌آهن و دو راهکار ارائه‌ شده گفت: به‌طور هم‌زمان، ذوب‌آهن تشویق به خرید یک خط تولید ریل از خارج از کشور به‌منظور رفع مشکلات ریلی کشور گردید و جهت پیشبرد اهداف و پروژه‌های راه‌آهن با کشور هندوستان برای خرید ریل قرارداد منعقد شد.

پورسیدآقایی با اشاره به تدبیر اول بیان داشت: به‌منظور خرید خط تولید ریل توسط ذوب‌آهن قرار شد شرکت راه‌آهن مطالبات خود از ذوب‌آهن به ارزش ۲۰۰ میلیارد تومان را مطالبه نکند. اگرچه تولید ریل در داخل کشور اقتصادی نیست اما به لحاظ استراتژیک تولید آن برای ما بسیار مهم است، زیرا با توجه به تولید سایر تجهیزات مانند تراورز و علائم، فعالیت کارخانه تولید ریل در کشور باعث تسریع توسعه خطوط ریلی می‌شود.

مدیرعامل راه‌آهن با اشاره به تدبیر دوم خاطرنشان کرد: به دلیل نبود ریل، راه‌آهن دو سال و نیم قبل، مجبور شد برای توسعه خطوط و شبکه ریلی کشور با ۵درصد پیش‌پرداخت معادل ۲۰ میلیارد تومان، ۲۵۰ هزار تن ریل از هندوستان خریداری کند و ۹۵ درصد باقیمانده در طول ۱۲پرداخت شود.

آغاز تست آزمایشی ذوب‌آهن

وی از شروع تست آزمایشی تولید ریل کارخانه ذوب‌آهن در هفته گذشته خبر داد و گفت: علاوه بر اینکه راه‌آهن به منظور تولید ریل آزمایشی به ذوب‌آهن کمک می‌کند، برای خرید ۴۰ هزار تن ریل نیز قرارداد بسته است و در ازای آن پولی پرداخت خواهد کرد. همچنین طبق توافق به‌جای نیمی از مطالبات خود ریل دریافت خواهیم کرد.

معاون وزیر راه و شهرسازی یادآور شد: درنتیجه راه‌آهن از طریق فاینانس مشکل نبود ریل در کشور را برطرف و برای تولید ریل ملی به صنعت داخل کشور کمک کرد.

وی بابیان اینکه سالانه ۵۵۰ میلیون مسافر از حومه وارد شهر تهران و همچنین در آخر وقت اداری از آن خارج می‌شوند افزود: لازم است به حمل‌ونقل حومه‌ای توجه ویژه‌ای شود، زیرا قطار حومه‌ای در توسعه شهری و کاهش آلودگی هوا تأثیر بسزایی دارد.

پورسیدآقایی با تأکید بر اینکه حوادث و سوانح حمل‌ونقل ریلی به نسبت جاده‌ای بسیار پایین است گفت: کمک و حمایت از رشد حمل‌ونقل ریلی بسیاری از حوادث جاده‌ای را کاهش می‌دهد.

پورسیدآقایی بابیان اینکه منابع مالی برای توسعه حمل‌ونقل ریلی کم است تصریح کرد: باید با استفاده از ارائه مشوق‌های لازم نسبت به جذب بخش خصوصی و سرمایه‌های آن در راستای تکمیل طرح‌های اولویت‌دار راه‌آهن اقدام کنیم. لذا حمایت مجلس در تکمیل پروژه‌های مربوط به راه‌آهن کارساز خواهد بود و باید هر چه سریع‌تر از ظرفیت موجود در کشور برای توسعه شبکه ریلی استفاده کنیم.