عبدالحسن مقتدایی در گفتگو با پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، درباره وضعیت حاشیه‌نشینی در استان خوزستان و دلایل گسترش این معضل توضیح داد: در طول سال‌ها نفت به عنوان یکی از منابع طبیعی ارزشمند در استان خوزستان مورد توجه بسیاری قرار داشته و این ظرفیت ارزشمند، زمینه اکتشاف و بهره‌برداری را فراهم کرده است. بسیاری از اراضی خوزستان در مسجد سلیمان، اهواز، آبادان، آغاجاری، هفتکل و امیدیه جزو مناطقی هستند که از نفت برخوردارند. همین امر موجب برخی تعرضات در استان شد و تعارضاتی تحت عنوان قوانین مصوب دولت که نفت خود را ملزم به تبعیت از آن نمی‌دانست به وجود آمد. برای مثال در آبادان کاربری بسیاری از اراضی تحریف و زمین برای سال‌های آینده که پیش‌بینی رشد جمعیت وجود داشت ذخیره شد. سپس این زمین‌ها با توجیه تامین زمین برای ادارات و افراد نیازمند مسکن توزیع شد؛ توزیعی که امروزه تبدیل به یکی از معضل‌های اصلی استان خوزستان و گسترش حاشیه‌نشینی شده است.

استاندار خوزستان با بیان این‌که در بسیاری از شهرهایی که مالک نفت بوده‌اند این اشکال به وجود آمده است اظهار کرد: از گذشته تاکنون سیاست در استان خوزستان در بخش مسکن، ساخت خانه‌های حیاط‌دار بوده و هنوز هم متقاضی واحدهای آپارتمانی بسیار کم است، هرچند در سال‌های اخیر، در برخی نقاط، نسل جدید به دنبال واحدهای آپارتمانی است که این روند به ساخت‌وساز در خوزستان جلوه دیگری داده است. گرایش ساکنان شهرهای استان خوزستان به داشتن خانه‌های حیاط‌دار یکی دیگر از دلایلی است سبب شده افراد به دنبال این‌گونه خانه‌ها باشند و همین تمایل، مکان ساخت‌وساز را به بیرون از محدوده شهر کشانده است.

وی با اشاره به وضعیت زمین‌خواری در استان خوزستان نیز گفت: برخی از مواردی که موجب استفاده ناصحیح از زمین‌ها شده، مربوط به آن دسته از اراضی است که با حکم دادگاه مصادره شده‌اند یا صاحبان آن‌ها متواری بوده‌اند که این زمین‌ها در اختیار بنیادها قرار گرفته است زیرا صاحبان اصلی آن‌ها مشخص نبوده و از آن‌ها در طرح‌های عمرانی و سایر پروژه‌ها استفاده شده است. تعارضی نیز در این بخش وجود دارد زیرا مسئولان مجبور شده‌اند برای جبران خسارت‌ها در این زمینه به فروش تراکم بپردازند که این کار شکلی از شهرفروشی است و به دلیل مشکلات مالی شهرداری روی می‌دهد.

تغییر غیرقانونی کاربری باغ‌ها و اراضی حاصلخیز اهواز

مقتدایی افزود: بخش دیگری از زمین‌خواری‌ها در اراضی اطراف شهرهای خاص از جمله اهواز اتفاق می‌افتد که در آن‌ها به باغ‌ها و اراضی حاصلخیز تعرض شده است. اضافه شدن به محدوده حومه و حریم شهرها نیز بخش دیگری از اقدام‌هایی است که فرصتی را در اختیار سودجویان قرار داده تا تغییر کاربری‌هایی را در این زمین‌ها به صورت غیرقانونی انجام دهند. در استان خوزستان زمین‌خواری در چنین قالب‌هایی مصداق پیدا می‌کند. گاهی نیز تعیین تکلیف برخی حاشیه‌نشینی‌ها و اصرار به ارائه خدمات به آن‌ها به این موضوع دامن زده است. در حاشیه شهر نیز افراد خانه‌هایی را بدون سند بنا می‌کنند و زمانی که این افراد می‌خواهند برای ملکی که در آن ساکن هستند سند بگیرند تعارض‌های جدیدی به وجود می‌آید مثلا در برخی مواقع صاحب اصلی زمین ادعای مالکیت می‌کند که مشکلاتی در این بخش به وجود می‌آید.

استاندار خوزستان درباره انواع دیگر زمین‌خواری نیز گفت: پدیده زمین‌خواری در برخی دیگر از موارد هم روی می‌دهد برای مثال برخی افراد حرفه‌ای به ویژه در مرکز استان، اراضی مشکل‌داری را که معمولا دارای پروند‌ه‌ قضایی هستند، سند ملک آن‌ها مشکلی دارد، صاحب ملک انگیزه‌ای برای پیگیری وضعیت آن ندارد یا به دلیل نیاز به تقسیم میان ورثه از شقوق مختلفی برخوردار است ارزان‌‌تر از ارزش واقعی ملک خریداری می‌کند و چون از خلاهای قانونی و راهکارهای حل مشکل آگاه هستند می‌توانند سود زیادی را از فروش آن ببرند. این نوع خرید و فروش، مشکلاتی را به وجود می‌آورد و گاه معارض دستگاه‌های دولتی نیز می‌شود.

رشد حاشیه‌نشینی در خوزستان به دلیل فرصت‌طلبی زمین‌خواران

مقتدایی با بیان این‌که موارد نام برده‌شده به نوعی فرصت‌طلبی و سواستفاده برخی از افراد از زمین‌های موجود در استان خوزستان است اظهار کرد: این نوع فرصت‌‌طلبی‌ها به تدریج زمینه رشد حاشیه‌نشینی را فراهم می‌آورند. در استان خوزستان مناطق محروم زیادی وجود دارد و ساکنان این مناطق مجبور به مهاجرت به حاشیه شهرهایی می‌شوند که از امکانات بیشتری برخوردارند. در همین راستا ما نیز تلاش می‌کنیم اعتبارات عمرانی را به سمت ساماندهی این مناطق سوق دهیم اما نکته مهم این است که یک دستگاه به تنهایی نمی‌تواند از عهده حل معضل حاشیه‌نشینی برآید و ضرورت دارد دستگاه‌هایی که استقلال تصمیم‌گیری دارند با همکاری یکدیگر وارد عمل شوند.

وی با تاکید بر ضرورت رفع خلاهای قانونی موجود و ضعف‌ دستورالعمل‌های موجود که سبب گسترش مناطق غیررسمی می‌شود گفت: شکی نیست که برای کاهش مشکلات مناطق حاشیه شهرها دستگاه‌های مختلفی مانند گاز، برق، آب، فاضلاب، بهداشت و آموزش پرورش با هم همکاری داشته باشند.

عدم مکان‌یابی صحیح؛ دلیل اصلی عدم استقبال از شهرهای جدید

استاندار خوزستان درباره وضعیت شهرهای جدید رامین و شیرین‌شهر در استان خوزستان نیز توضیح داد: شهر جدید شیرین‌شهر به لحاظ موقعیت، شاید از امکانات شهری و زیرساختی برخوردار باشد اما در حاشیه‌بودن و همچنین عدم استقبال ساکنان آن، سبب شد استقبال مناسبی از این شهر نشود. زمانی که مکانیابی ساخت این شهر انجام می‌شد باید پیش‌بینی‌های لازم انجام می‌گرفت تا امروز ساکنان آن ضمن دسترسی به امکانات بیشتر، از کیفیت زندگی‌ بالاتری برخوردار باشند. در آن زمان تسهیلاتی که به متقاضیان سکونت در شهر جدید می‌دادند با ساکنان شهرهای دیگر یکسان بود و همین امر سبب می‌شد افراد کمی متقاضی سکونت در شهرهای جدید شوند.

شرایط ورود سرمایه‌گذاران را در شهرهای جدید فراهم کنیم

مقتدایی با بیان اینکه یکی از عوامل ایجاد انگیزه برای سکونت مردم در شهرهای جدی اعطای امتیازهای ویژه به متقاضیان است افزود: بعد از ایجاد جذابیت و سکونت افراد در شهرهای جدید باید ارزش‌های افزوده‌‌ای به این شهرها داده شود تا به تدریج کیفیت زندگی در شهرهای جدید بالا رود.

وی درباره شهر جدید رامین نیز توضیح داد: از حدود ۱۰ سال پیش هدف از ایجاد این شهر انتقال جمعیتی بود که بتواند تاثیر اقتصادی داشته باشد. در آن زمان نیز پیشنهاد شد که با بهره‌گیری از تعاونی‌هایی که از تمکن مالی خوبی برخوردارند بتوانیم تاثیر مثبتی توام با هم‌افزایی برای ایجاد رونق در شهرهای جدید داشته باشیم. برای ورود سرمایه‌گذاران به شهرهای جدید نیز باید شرایط لازم را فراهم کرد. اگر از ابتدا واحدهایی در شهرهای جدید بسازیم که از کیفیت لازم برخوردار باشند قطعا افرادی که برای زندگی به این شهرها می‌آید اقشاری خواهند بود که در آینده نیز سبب رونق زندگی در شهرهای جدید می‌شوند./