این روزها از صف نانوانی گرفته تا دانشگاه‌ها، همه از توافق هسته ای و عملیاتی شدن برجام صحبت می‌کنند. توافقی که تاثیرات شگرفی در زندگی عموم جامعه خواهد داشت. از قیمت نان گرفته تا رونق صنعت. البته صنعت گردشگری هم از این توافقات بی‌بهره نخواهند ماند و به جرات می‌توان گفت بیشترین سهم از آن گردشگری خواهد بود. اما آیا ما آماده مهمان نوازی از گردشگران هستیم؟ آیا زیرساخت‌ها آماده شده است؟ آیا فرهنگ پذیرش گردشگر خارجی در جوامع محلی نهادینه شده است؟

با بررسی صحبت‌های فعالان بخش خصوصی و دولتی می‌توان به پاسخ این سئوالات دست یافت. از تاکیدات رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری که می‌گوید برای جذب گردشگران خارجی در بسیاری از شهرهای کشور با کمبود هتل‌های 5ستاره روبرو هستیم. تا صحبت‌های بخش خصوصی و اشاراتی که به پایین بودن سطح خدمات در هتل‌ها دارند. فعالان گردشگری درباره نحوه و کیفیت خدماتی که در همین معدود هتل‌های 5 ستاره کشور به گردشگران خارجی ارائه می‌شود نیز انتقاد دارند و آن را در حد هتل‌های 4 و حتی 3 ستاره کشورهای همسایه ای همچون ترکیه، دبی، مالزی و سنگاپور نیز نمی‌دانند.

یکی از فعالان این حوزه با تاکید بر اینکه کیفیت خدمات هتل‌های 5 ستاره در ایران حتی قابل مقایسه با هتل‌های 5 ستاره در کشورهای همسایه هم نیست، می‌گوید: از زمانی که یک گردشگر خارجی پا به هتل 5 ستاره ای در کشور ترکیه می‌گذارد همه نوع خدمات از اقامت گرفته تا غذا و امکانات رفاهی و تفریحی در سطح عالی ارائه می‌شود چنانکه بیشتر گردشگران ترجیح می‌دهند ساعات زیادی از روز را در هتل صرف کنند.

وی به مقایسه یکی از هتل‌های 5 ستاره تهران با هتل 5 ستاره ای در ترکیه می‌پردازد و می‌گوید: هتلی که حدود 45 سال از ساخت آن می‌گذرد چطور می‌تواند خدماتی در حد هتل 5 ستاره ترکیه ارائه دهد که هنوز یک سال از ساخت آن نگذشته و هر 6 ماه یک بار نیز در حال به روز کردن سرویس‌دهی خود به گردشگران خارجی است.

از طرفی رئیس اتحادیه تور گردانان کشور به موضوع مهمی اشاره می‌کند و می‌گوید: ما در حالی طی یک سال اخیر با یک فرصت گردشگری مطلوب مواجه شده‌ایم که اگر از همین حالا برای توسعه زیرساخت‌های حضور گردشگران خارجی نظیر کمبود هتل و مراکز اقامتی در شأن این گردشگران، فکری نشود ممکن است همین موضوع آنها را در سفر به ایران دلسرد کند یا حداقل تعداد تورهای ورودی را کاهش دهد.

هتلسازان خارجی پشت درهای تحریم

ایران در آستانه یک توافق بزرگ قرار دارد که به موجب آن تحریم‌های مختلف لغو می‌شوند. پس از تحریم‌ها چه اتفاقی برای گردشگری ایران می‌افتد؟

براین اساس از یک سو مسئولانی همچون معاون گردشگری بر لزوم توجه به دو عامل مهم همچون تبلیغات، بازاریابی و معرفی توانایی‌های ایران و توسعه زیرساخت‌ها و کیفیت خدمات در جذب گردشگر تاکید می‌کند و از سوی دیگر به لغو تحریم‌ها به عنوان نقطه عطفی برای حضور هتلداران و سرمایه گذاران خارجی تاکید دارد.

به گفته "مرتضی رحمانی موحد" هم اکنون سرمایه گذارانی داریم که درصدد ساخت هتل و سرمایه گذاری در این بخش هستند که به دلیل مشکلات بانکی تامل می‌کنند و منتظر رفع تحریم‌ها در حوزه بانکی هستند. سفارت خانه‌ها هم سرمایه گذارانی را معرفی کردند و همه در انتظار نتایج مذاکرات و لغو تحریم‌ها هستند چون توسعه زیرساخت‌های صنعت گردشگری فرابخشی است و همه عناصر زنجیره ای به هم متصل هستند.

در این راستا نباید فراموش کرد که حتی اگر حضور برندهای جهانی در حوزه هتلداری ایران محقق شود باز حداقل دو سال زمان برای ساخت و حضور قطعی آنها نیاز است البته این مهم نیز در صورتی است که سنگ‌های همیشگی از جلوی پای سرمایه گذاران برداشته شود.

همچنین صدور روادید و کارت‌های اعتباری از مسائل مهمی است که در این حوزه باید مورد توجه قرار گیرد. قطعاً با توجه به آنکه بیش از دو سال از طرح لغو روادید توسط مسئولان گردشگری می‌گذرد و همچنان در مراحل اداری اجرایی شدن به سر می‌برد، با توافقات هسته این تمام این مسائل با یک چشم برهم زدن حل و فصل نخواهد شد و همچنان کاغذ بازی‌های اداری ادامه خواهد داشت.

پساتحریم!

در دوران پساتحریم که دروازه‌ها بازتر می‌شود هم به روی ما و هم از طرف ما به روی خارجی‌ها. از آنجا که ما از جمله کشورهای اول دارنده آثار تاریخی و میراث فرهنگی و مواهب طبیعی ناب هستیم، به قاعده باید خود را برای پذیرایی نگاه‌های کنجکاو و پرسشگری‌های موشکافانه گردشگران آماده کنیم اما پیش از آن باید چارچوب سازی‌های هدفمند انجام شود.

این امر تا جایی پیش رفته‌ است که پژوهشکده گردشگری پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری از اساتید و پژوهشگران درخواست کرده‌است تا طرح‌های پژوهشی خود را در زمینه گردشگری ارائه دهند. محور طرح‌های پژوهشی شامل، بررسی جایگاه گردشگری در شرایط پسا تحریم، مطالعه گردشگری شهری تهران با رویکرد حلقه و مسیرهای تورگردانی، بررسی چالش‌های فرآیند سیاستگذاری در حوزه هماهنگی بخش‌های میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، مطالعه و مستند سازی وضعیت جاذبه‌ای گردشگری شهرتهران با رویکرد ماتریس سوات swot و بررسی و مطالعه وضعیت سایت‌های مجازی و اینترنتی گردشگری (گردشگری الکترونیکی) و رزرواسیون بارویکرد (swot) و طراحی مدل جامع رزرواسیون می‌شود و همچنان جای توجه به بخش حمل و نقل در گردشگری خالی است.

سونامی گردشگران بدون تجهیزات حمل و نقلی در راه است!

«مسعود سطانی‌فر» رئیس سازمان میراث و گردشگری در مصاحبه‌های اخیر خود به شرایط پساتحریم و بازشدن موانع سر راه گردشگران و سونامی که در راه است اشاره کرد. اما باز هم حرفی از مهم‌ترین زنجیره وابسته به این حوزه که همان حمل ونقل و وجود وسایل نقلیه خاص گردشگری است نشد.

به گزارش CHN، سالهاست فعالان گردشگری از نبود اتوبوس‌های توریستی به عنوان یکی از مشکلات زیرساختی گردشگری یاد می‌کنند اما فکر اساسی در این مورد نشده‌ است. در این میان جامعه تورگردانان ایران تقاضای واردات دو هزار دستگاه خودرو اعم از اتوبوس، مینی بوس و وَن توریستی را به دولت ارائه کرده است.

حتی مدیرعامل سازمان رفاه، خدمات و مشارکت‌های اجتماعی از برگزاری مناقصه‌ای برای ورود اتوبوس‌های گردشگری به سیستم حمل و نقل گردشگران در تهران خبر داده بود که آن نیز همچنان مسکوت مانده‌ است.

باید توجه داشت که سونامی گردشگران بدون وجود وسایل نقلیه و اتوبوس‌های VIP پیامدهای منفی سونامی را با خود به همراه خواهد داشت. این درحالی است که در حال حاضر اتوبوس‌های VIP فعال در عرصه گردشگری فقط به تعدادی اتوبوس از دهه‌های 50 و 60 شمسی و تعدادی اتوبوس با امکانات محدودی از جمله صندلی‌های تخت خواب شو خلاصه می‌شود. در چنین شرایطی نمی‌توان به سونامی فکر کرد که پیامدهای مثبتی داشته باشد.

ایران در منطقه ای ناامن، اما امن

همچنین نباید فراموش کرد که ایران در منطقه خاورمیانه قرار دارد. منطقه ای که تنها اخباری که از آن مخابره می‌شود خبرهای جنگ و کشتار است. تمام این عوامل با وجود امنیت ایران تصویری نا امن از آن در ذهن جهانیان می‌سازد. تصویری که فقط با پادرمیانی دولت و معرفی واقعیت‌های موجود قابل تغییر است. این تغییر تصویر ذهنی با تبلیغات و حضور رسانه‌های خارجی محقق می‌شود. هر چند چنین برنامه‌هایی در سیاست‌های سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری جای گرفته اما بسترهای تحقق آن هنوز فراهم نشده است.

حتی توافق هسته ای با وجود آنکه ممکن است سبب کاهش اخبار منفی از هسته ای بودن ایران شود اما همچنان جنگ در خاورمیانه ادامه دارد و همچنان مردم دنیا به ایران به عنوان یک کشور عربی که مردمانش با شتر سفر می‌کنند نگاه می‌کنند. این تغییر نگاه مستلزم سیاستگذاری‌های کلان است که باید هر چه سریعتر اعمال شود. بنابراین تا تحقق این عوامل نمی‌توان به حضور گسترده گردشگران دل بست و یقین را بر رسیدن به آمار 20 میلیون گردشگر گذاشت.

 

 

تسنیم