صنعت کشتی‌سازی اگرچه بیش از ۴۰ سال است که در استان هرمزگان وجود دارد اما همواره با فراز و نشیب‌هایی مواجه بوده که مانع از توسعه همه‌جانبه و استفاده از تمام ظرفیت‌های این صنعت شده است. با اینکه تلاش برای کشتی‌ساز شدن ایران به پیش از انقلاب اسلامی و دهه‌های ۴۰ و ۵۰ هجری خورشیدی برمی‌گردد، اما به دلیل برخی مشکلات، این صنعت هنوز پاسخگوی تمامی نیازهای کارفرمایان داخلی برای ساخت کشتی‌های بزرگ و متوسط نبوده و بیشتر، کشتی‌های کوچک و شناورهای مسافری در داخل ساخته شده است. اما این تنها یک روی سکه است، صنایع کشتی‌سازی هرمزگان اگرچه در سال‌های اخیر دستخوش گرفتاری‌هایی از جمله تحریم و رکود بود، اما با روی کار آمدن دولت یازدهم و با کاهش فشار تحریم‌ها، به نظر می‌رسد روزهای رونق این صنعت در پیش است؛ مهندس محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز در سفر به استان هرمزگان، تاکید کرد که باید بتوانیم با توجه به ظرفیت خدادادی استان، صنعت دریایی را فعال کرده و ظرفیت‌سازی جدیدی ایجاد کنیم.


محمد آشینه، عضو هیات نمایندگان اتاق بندرعباس در این باره در گفت‌وگو با صمت، با ابراز امیدواری برای روزهای بهتر صنعت کشتی‌سازی هرمزگان می‌گوید: رکود تورمی سال‌های گذشته از یک سو و مشکلات تحریم از سوی دیگر، به کشتی‌سازی هرمزگان آسیب زد، اگرچه چند کارخانه کوچک کشتی‌سازی زیر ۵ هزار تنی و لندیگرافت را در برنامه قرار داده‌اند اما در مجموع، بنیه صنایع کشتی‌سازی ضعیف شده است.


به گفته وی یکی از این آسیب‌ها دشواری وارد کردن قطعات از خارج از کشور بود، از سوی دیگر مشکلات مبادلات با خارج از کشور، روی تجارت دریایی و صنعت کشتی‌سازی هرمزگان بی‌تاثیر نبوده است.

آنطور که آشینه می‌گوید، پیشرفت ایران در ساخت شناورهای مسافربری داخل کشور بسیار خوب بوده به طوری که ساخت این شناورها باعث رونق گردشگری دریایی استان نیز شده است. وی معتقد است هرمزگان، سهم حدود ۸۰ درصدی در صنعت کشتی‌سازی کشور دارد، به ویژه اینکه کارخانه‌های مستقر در این استان، بیشتر کشتی‌های غول‌پیکر می‌سازند.


این عضو اتاق بازرگانی بندرعباس یادآوری می‌کند که حدود ۶۰ درصد نیروهای شاغل در صنایع کشتی‌سازی هرمزگان، بومی هستند؛ این نکته‌ای است که استاندار هرمزگان نیز همواره بر لزوم تداوم آن تاکید دارد و از مسئولان صنعت کشتی‌سازی استان خواسته است به منظور توسعه اشتغال در استان، بومی‌گرا باشند.

وی پیشنهاد می‌دهد که اگر دولت قصد دارد میزان بهره‌وری استان را افزایش دهد، باید توجه ویژه و بازنگری در میزان اختصاص بودجه و منابع مالی به صنعت کشتی‌سازی استان داشته باشد.


آشینه ادامه می‌دهد: باید مطابق نیاز کشور و حتی کشورهای همسایه، درباره تعمیرات شناورها، تبلیغات انجام شود تا پیش از همه، کشتی‌های خودمان؛ چه شرکت نفتکش و چه کشتیرانی و چه بخش خصوصی، به صنعت داخلی اعتماد کنند و دیگر برای تعمیرات به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس نروند.


او معتقد است با توجه به ظرفیت‌های بالای کشتی‌سازی هرمزگان، این استان قابلیت توسعه تعمیرات را نیز دارد، هرچند اکنون به خاطر مشکلات مالی و تحریم، در این زمینه موفق ظاهر نشده است.


سیدرضا نوروززاده، رییس هیات عامل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران و معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز چندی پیش از مشکلات صنعت کشتی‌سازی هرمزگان گلایه کرد و افزود: متاسفانه هنوز نتوانسته‌ایم از این همه امکانات و ظرفیت در کشور همچون کشتی‌سازی استفاده درستی کنیم و باید در برابر ملت پاسخگو باشیم.


رییس ایدرو این را هم گفت که مردم از ما توقع دارند ایران با توجه به مزایای خود نسبت به کشورهای منطقه، کشتی‌ساز بزرگ منطقه باشد.


او معتقد است کشتی‌های اقیانوس پیما باید به عنوان یک پروژه بزرگ ملی، در برنامه کشتی‌سازی‌های بزرگ منطقه قرار گیرند.

مشکلاتی مانند تامین نشدن نیازهای جانبی و خدماتی صنعت کشتی‌سازی هرمزگان از دیگر نقاط ضعف صنعت کشتی‌سازی هرمزگان است که رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت هرمزگان نیز بر آن تاکید دارد.

 
افق‌های پیش روی کشتی‌سازی هرمزگان

مدیرعامل بزرگترین و مهم‌ترین مجتمع کشتی‌سازی و صنایع فراساحل ایران (ایزوایکو) معتقد است: تعامل با کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، می‌تواند دستاورد بزرگ ملی برای کشور در حوزه صنایع دریایی داشته باشد. به باور حمیدرضا رضائیان اصل، دوری از مشتری، از عوامل توسعه نیافتگی کشتی‌سازی هرمزگان در سال‌های گذشته بوده و معتقد است برای رسیدن به وضعیت رقابت در صنعت کشتی‌سازی استان، باید کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران و شرکت ملی نفتکش، با حمایت‌های قراردادی و مالی، در صنایع کشتی‌سازی مشارکت داشته باشند.

 
جذب سرمایه‌گذار در دستور کار

 خلیل قاسمی، رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت هرمزگان در گفت‌وگو با، صنایع شناورسازی را از اولویت‌های این استان می‌داند و می‌افزاید: تکمیل زنجیره ساخت شناور در دستور کار سازمان قرار دارد، همچنین در زمینه ساخت شناور (بدنه) در نظر داریم با برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری‌های انجام شده و جذب سرمایه‌گذار در استان هرمزگان، به خودکفایی برسیم.به گفته وی، توسعه شناورسازی سنتی و پیشرفته در استان هرمزگان، اعم از چوبی، فایبرگلاس، فلزی و شناورهای اقیانوس پیما، از چشم‌اندازهای سازمان صنعت، معدن و تجارت استان هرمزگان است.

از سوی دیگر توسعه ساخت و تعمیر شناور و آموزش و افزایش نیروی متخصص در صنایع کشتی‌سازی از لوازمی است که صنعت کشتی‌سازی هرمزگان به آن نیاز دارد و آنطور که رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت هرمزگان می‌گوید، روی آن هدف‌گذاری شده است.درحال‌حاضر صنایع کشتی‌سازی هرمزگان شامل ساخت شناورهای اقیانوس‌پیما، ساخت اسکله شناور، تعمیرات شناورهای فلزی و فایبرگلاس و چوبی، ساخت سکوی شناور حفاری، ساخت انواع شناورهای یدک‌کش، ساخت بارج و لندیگرافت است و به گفته خلیل قاسمی، ساخت شناورهای آلومینیومی و ساخت شناور تولید برق نیز در برنامه‌های استان قرار دارد.


هرمزگان، با وجود بیش از یک کیلومتر مرز آبی و ۱۴ جزیره بزرگ و کوچک در کنار آبراه بین‌المللی هرمز میزبان مناسبی برای تمرکز صنایع دریایی کشور به نظر می‌رسد، از سوی دیگر با توجه به زیرساخت‌هایی همچون راه‌آهن، فرودگاه‌های بین‌المللی، راه‌های دسترسی زمینی و واحدهای صنعتی بزرگ مانند پالایش نفت و گاز، کشتی‌سازی فولاد و آلومینیوم، این استان شرایط لازم برای یک جهش اقتصادی بزرگ در بخش صنعت دریایی را دارد.

روزنامه صمت