دریای خزر و خلیج فارس، شمال و جنوب کشور را به کشورهای منطقه متصل کرده و ظرفیت بالایی برای توسعه صنعت دریایی در بستر حمل و نقل بین‌المللی در کریدور شمال به جنوب جهان شکل داده است؛ ظرفیتی که فارغ از سهم اندک کشور از این آب‌ها، می‌تواند با خود سرمایه، دانش و فناوری به همراه آورد. با این حال، تنها نیمی از ظرفیت موجود ناوگان صنعت دریایی مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد و سهم کشور ما از ناوگان دریایی جهان به یک درصد هم نمی‌رسد. برای تغییر این شرایط نهادهایی مانند صندوق توسعه صنایع دریایی به دنبال رونق بخشیدن به این صنایع، برنامه‌های مختلفی برای تسهیل سرمایه‌گذاری در این بخش در نظرگرفته‌اند. حسین ابراهیم‌زاده فاضل، به عنوان مدیرعامل این مجموعه درباره حال و آینده این صنعت بیشتر توضیح می‌دهد.

 
پیش‌بینی شما درباره آینده بازار جهانی کشتیرانی و حمل و نقل دریایی چیست؟

با توجه به پشت سر گذاشتن رکود جهانی در سال گذشته شاهد افزایش میزان تجارت در سطح جهان هستیم؛ میزان صادرات جهان در سال گذشته برابر با ۹/۱۹ تریلیون دلار بوده و پیش‌بینی می‌شود که این میزان در سال ۲۰۲۰ به ۶/۳۵ تریلیون دلار افزایش یابد. با در نظر گرفتن اینکه ۹۰درصد حجم صادرات جهانی از دریا صورت می‌گیرد، پیش‌بینی می‌شود که افزایش حجم حمل و انتقال کانتینر از ۶۴۷ میلیون TEU  Twenty Equivalent Unit) به معنای واحدِی معادل بیست فوت) در سال ۲۰۱۳ به ۸۲۹ میلیون TEU در سال ۲۰۱۷ برسد.

 
حجم تولید سرمایه بازار جهانی کشتیرانی و حمل و نقل دریایی چه میزان است؟

آمار جهانی نشان می‌دهد که میزان درآمد شرکت‌های کشتیرانی جهان در سال گذشته در حدود ۳۵۰ میلیارد دلار بوده است.

 
چه میزان از حجم بازار جهانی در اختیار ناوگان ایران است؟

به​طور کلی ۵ کشور یونان، ژاپن، چین، آلمان و کره جنوبی بیش از ۵۰ درصد از حجم تناژ DWT (ظرفیت بارگیری) ناوگان بالای ۱۰۰۰ GT (ظرفیت ناخالص کشتی) جهان را در اختیار دارند. ایران هم با در اختیار داشتن ۱۰۸ شناور با پرچم داخلی و ۱۲۱ شناور با پرچم کشورهای دیگر در مجموع با تناژ ۱۵ میلیون و ۳۱۶ هزار و ۷۶۱ DWT حدود ۹۵/۰ درصد حجم ناوگان جهان را در اختیار دارد و در جایگاه ۲۳ جهانی قرار گرفته است.

 
حجم انواع شناورهای ناوگان ایران چه میزان است؟

نزدیک به ۵/۱۰ میلیون DWT از حجم کل ناوگان ایران به شناورهای نفت‌کش تعلق دارد، حدود ۳ میلیون DWT فله‌بر، ۷۵/۱ میلیون کانتینربر و ۵۰۰ هزار DWT شناور باری و باقی حجم به ناوگان شناورهای دیگر تعلق دارد.

 
با این وصف، ارزیابی شما از وضعیت کنونی و آینده صنعت کشتی‌سازی کشور چیست؟

در حال حاضر حدود ۴۰ کارخانه کشتی‌سازی فعال در کشور وجود دارد که توان تولید این کارخانه‌ها در حدود ۱۰۰ هزار GT در سال است و بخش عمده این توان به مجتمع صنعتی دریایی ایران و مجتمع کشتی‌سازی و صنایع فراساحل تعلق دارد. از ابتدای سال ۸۰ تا ۹۲ حدود ۲۵۰ فروند شناور در داخل کشور ساخته شد که میانگین سالانه آن ۱۹ فروند شناور است. همچنین ۱۵ کارخانه تعمیر شناور در کشور فعال هستند که توان بالقوه تعمیرات این کارخانه‌ها سالانه حدود ۵۷۸ فروند شناور است. با این حال، آمار سال گذشته نشان داد که تنها از ۵۰ درصد ظرفیت این کارخانه‌ها استفاده شده است و باید برای ارتقای بهره‌برداری از این ظرفیت برنامه‌ریزی کرد.

 
به‌طور کلی صنعت تعمیرات کشتی در کشور ما رونق بیشتری در مقایسه با ساخت دارد. دلیل آن به نظر شما چیست؟

براساس مطالعات صورت گرفته در صندوق، یکی از راه‌های سریع توسعه صنایع دریایی کشور، توسعه صنایع تعمیرات است. این بازار در کشور و منطقه ظرفیت مناسبی برای رشد دارد. هرچند که در حال حاضر بسیاری از شناورهای کشور ما در یاردهای کشورهای همسایه تعمیر می‌شوند.

در واقع دلیل اصلی رونق این صنعت در کشور ما به دوره کوتاه‌تر بازگشت سرمایه آن در مقایسه با صنعت ساخت است. همچنین پیچیدگی کمتر این صنعت از نظر دانش و فناوری هم عامل دیگر رونق آن بوده است. به‌طور کلی حوزه خدمات بسیاری از صنایع جذابیت بیشتری برای سرمایه‌گذاری دارد. به همین دلیل هم صندوق توسعه صنایع دریایی، توسعه زنجیره صنعت خدمات دریایی را از اولویت‌های کاری خود قرار داده است.

 
آیا صندوق توسعه صنایع دریایی تسهیلاتی برای نهادها و فعالان بخش خصوصی این صنعت درنظر گرفته است؟

با توجه به تازه تاسیس بودن این صندوق و محدودیت بودجه آن، تاکنون در ۲ فاز تعمیرات و مالکیت بر درآمد شناورها تسهیلاتی ارائه شده است. با این حال از آنجا که ۸۸درصد شناورهای موجود در کشور دارای تناژ کمتر از ۵ هزار GT هستند، برای کمک به تامین هزینه‌های تعمیرات به‌ویژه تعمیرات دوره‌ای آنها، صندوق به درخواست‌کنندگان، تسهیلات با سود ۱۴ درصد با دوره بازپرداخت ۲۴ ماهه ارائه می‌کند. درخواست‌کنندگان هم باید شناور خود را در کارخانه‌ها و یاردهای مورد تایید صندوق تعمیر کنند.

 
شرایط تسهیلات مالیات بر درآمد چگونه است؟

براساس بند ۲و ۳ قانون توسعه و حمایت از صنایع دریایی، دولت موظف است تا مالیات بر درآمد پرداخت شده شناورهایی که در داخل کشور ساخته شده و مالیات بر درآمد سالی را که شناور ساخت خارج در داخل کشور تعمیر شده است به صورت تسهیلات بلاعوض به مشمولین این طرح پرداخت کند.

منبع:تین نیوز