روزنامه ابتكار نوشت: البته هر چند وقت يك بار هم زمان با نمايش يك شوي تلويزيوني پربيننده شايعات و حرف و سخنها دربارهي دستمزد دريافتي مجري آن برنامه بر سر زبانها ميافتد. اين گمانهزنيها معمولاً با تكذيب آن مجري همراه ميشود. چهرههايي مانند «احسان عليخاني» مجري برنامهي «ماه عسل»، «عادل فردوسي پور» مجري برنامهي «نود»، «مهران مديري» مجري برنامه «دورهمي» و آخرين مورد آن «رامبد جوان» مجري برنامه «خندوانه» كه با مبلغي حدود ۳۰ ميليون تومان براي هر شب اجرا مورد انتقاد قرار گرفته بود.
سؤال اينجاست كه با وجود تاكيد مكرر مسئولين صدا و سيما بر كمبود بودجه براي برنامهسازي اين سوال پيش ميآيد كه اصولاً اين مبالغ در سيستم پرداختي رسانهي ملي منطقي و امكانپذير است؟ و مهمتر از همه اين كه فاكتورهاي سنجش دستمزد مجريهاي تلويزيوني چيست؟ تعداد بينندگان؟ محبوبيت برنامه؟ تعداد طرفداران مجري؟ و ...
تابوشكني اولين مجري
تا مدتها كار اجرا در صداوسيما، شكل و شمايلي مشخص داشت؛ يك آقا يا خانم بسيار موقري مينشست جلوي دوربين و اعلام برنامه ميكرد. نه حق داشت با كسي شوخي كند، نه كسي را دست بيندازد و نه اينكه خارج از متني كه برايش نوشتهاند، چيزي اضافه كند. او بايد خيلي لفظ قلم و مؤدبانه و بدون تحرك با مخاطبانش روبرو ميشد. تا پيش از تغيير اين روند مجريان را هيچگاه ايستاده نميديد و تحركي در اجراها نبود.
مسئولين صدا و سيما ميديدند كه در غرب مدتهاست شيوههاي نخنما و كلاسيك اجرا ديگر جوابش را پس داده است و مجبور به پذيرش برخي تغيير و تحولات بودند. اگر بخواهيم به اولين اجراهاي متفاوت در صداوسيما برسيم بايد به سالهاي اوليه دهه ۷۰ بازگرديم وبه برنامهاي با نام «بعد از خبر». محمود شهرياري ميگويد نخستين بار او يخ اجراها را شكسته: «من در دوره اي با آقاي آتشافروز بعد از اخبار سراسري برنامه «بعد از خبر» را اجرا مي كردم. اجراي آن موقع خيلي جدي بود. مجريهاي شق و رق مي نشستند و اعلام برنامه ميكردند. فقط قسمت بالاتنه ديده مي شد و مجري خيلي رسمي حرف ميزد. ما براي اولين بار برنامهاي متنوع اجرا كرديم، تهيه كننده به ما گفت سه، چهار دست لباس بياوريد تا سه، چهار برنامه را در يك شب ضبط كنيم. بعد از برنامه اول، كار را متوقف كرد و گفت شما خيلي شاد هستيد در حالي كه الان نه عيد است و نه دهه فجر! شما چرا بايد خوشحال باشيد. من پرسيدم چرا بايد ناراحت باشيم. برنامه ۱۵ دقيقه اي ما را پيش رئيس سازمان صدا و سيما بردند. او گفته بود برنامه را مشروط ضبط كنيد تا ببينيم بازخورد جامعه و مسئولان چطور است. برنامه هم با اقبال مردم مواجه شد. فضا شكسته شد. ديدند ميشود در يك برنامه خنديد و لطيفه گفت.»
دستمزد مجري بر اساس محبوبيت و تعداد اجراها
يك مجري براساس سابقه كار، ميزان محبوبيت و يا ستاره بودنش ميتواند روي رقم دستمزد خود تاثير بگذارد. اين البته بخشي از ماجراست، بخش ديگر به نوع برنامه در حال اجرا بستگي دارد. به اين ترتيب كه رقم دريافتي يك مجري براي برنامه ۳۰ شبه، متفاوت از رقم دريافتي همان مجري از برنامه يك روزه است. معمول چنين است كه مجريان در برنامههاي مناسبتي كه در نوبتهاي محدود و گاه يك بار روي آنتن ميرود رقم بالاتري نسبت به اجراهاي مدتدار ميگيرند. بنابراين دستمزد مجري را علاوه بر ميزان محبوبيتش، تعداد اجراهاي او نيز تعيين ميكند.
دستمزد بالاتر در ويژه برنامهها
مجريان در ويژهبرنامهها رقمهاي چشمگيرتري نسبت به برنامههايي كه در طول يك دوره مشخص اجرا ميكنند، به دست ميآورند. حتي مهمانان و كارشناسهاي اين برنامهها نيز با دستمزدهاي متفاوتتري نسبت به شرايط معمول روبرو ميشوند. توجيه اين شيوه تقسيمبندي دستمزدها اين است، كه جهت راضي كردن مجريان براي پذيرش اجراي يك ويژه برنامه رقابتي تنگاتنگ در ميگيرد و مجري حاضر نميشود با دستمزد معمول برنامههاي مدتدار، ويژهبرنامهاي را اجرا كند، پس راهكاري نميماند جز بالا بردن دستمزد.
سقف دستمزد داخل سازمان
بالاترين رقم به دست آمده براساس تحقيقات از ميان مجريان صداوسيما، مربوط به يك اجراي ۱۰ دقيقهاي است. يك مجري براي اجراي ۱۰ دقيقه از يك برنامه ۲۰ ميليون تومان دريافت كرده است.رقم ديگري كه فاصلهاي قابل توجه با مورد اول دارد به مجري ديگري بازميگردد كه براي اجراي ويژهبرنامه عيد نوروز هشت ميليون تومان دستمزد دريافت كرده بود.مجريان باسابقه و محبوب، معمولاً ارقامي بين ۴۰۰ تا ۵۰۰ تومان براي هر برنامه دريافت ميكنند كه البته اين رقم ذكر شده در قرارداد است و ممكن است با افزايش به شيوههاي ياد شده، اين رقم به يك تا يك و نيم ميليون تومان در هر شب اجرا برسد. البته اين ارقام فقط به مجرياني پرداخت ميشود كه علاوه بر باسابقه و توانمندي، حتماً به نوعي ستاره نيز شده باشند.
اجرا در برنامههاي خارج از سازمان
چراغ سبز سازمان صدا و سيما در اوايل دهه ۷۰ براي خودماني شدن مجريها، راه را براي جذابتر شدن آنها باز كرد.از اينجا بود، شركتهاي خصوصي و نهادهاي دولتي دريافتند كه مي توانند در جشنهايشان روي اين جذابيت حساب كنند و از آنها براي سرگرم كردن مهمانهايشان سود ببرند. حسين رفيعي، مجري تلويزيوني در اين باره ميگويد: «روابط عمومي شركتها و ارگانها از اين راه دلالي ميكنند. هيچ روزي نيست كه او چند بار اجرا نداشته باشد و اغلب در ماههاي رجب و رمضان ماهي هفت، هشت اجرا دارد. همچنين براي اجرا از تهران خارج نميشود. بازار مجريهاي برنامههاي كودكان در همين رابطه داغ تر است، آنها هستند كه روزي چند جاي مختلف ميروند.»
يك منبع آگاه در اين باره به «ابتكار» گفت: «نرخ اجراي جشنها و سمينارها از ۲ ميليون تومان ( مجري هاي درجه ۲ يا كمتر سرشناس) آغاز و گاه به ۱۰ ميليون تومان ميرسد.» وي افزود: «البته نرخ معمول كه توسط مجريهاي باانصاف سرشناس و پركار دريافت ميشود بين ۳ تا ۴.۵ ميليون براي اجراي برنامهاي كه شايد در مجموع كمتر از ۳۰ دقيقهاش به پلاتوهاي مجري اختصاص مييابد، ميباشد.»
رفت و آمد با آمبولانس!
اين مجري با سابقهي تلويزيوني در گفت و گويي بيان كرد:«مبلغ دريافتي مجريان در ۱۵ سال پيش براي اجراهايي از اين دست، ۴۰-۵۰ هزار تومان بوده اما چندي است كه از اينجا و آنجا ميشنويم مجريان صداوسيما در اينگونه برنامه ها كه اغلب كمتر از يك ساعت وقت آنها را ميگيرد، نزديك به پنج ميليون تومان ميگيرند.» او ادامه داد: «سال ۱۳۷۷ و در ايام دهه فجر مجبور بوديم با جواد يحيوي روزي به چند جاي مختلف براي اجرا برويم. مدير برنامههايمان آمبولانسي اجاره كرده بود. آژير را فعال ميكرديم، ملت كنار ميرفتند و سريع ميرسيديم. البته آن موقعت مثل حالا نبود، براي هر اجرا ۴۰ - ۵۰ هزار تومان بيشتر نميدادند!»
۱۰ ماه است حقوق نگرفتهام
رفيعي با اينكه هنوز در صداوسيما كار ميكند اما انتقاداتش به رويكردهاي اين سازمان جدي است: «۱۰ ماه است از جام جم حقوق نگرفتهام، چه بايد بكنم؟ اما همچنان سعي ميكنم براي هر اجرايي هم نروم. ترجيح ميدهم برنامه ها ارگاني باشند و حتما عامالمنفعه. اگر بفهمم براي برنامه ها بليت ميفروشند اصلاً نميروم، مگر اينكه دروغ بگويند و بعداً بفهمم.»
۱۰ دقيقه، سه ميليون تومان
آرش ميراحمدي، مجري تلويزيوني درباره دستمزدهاي مجريان اظهار كرد: « مهماني ارگانهاي مختلف در تهران و شهرستانها بخش مالي مشخصي ندارد. قيمتها از يك تا چهار ميليون تومان در نوسان است. مثلا براي اجراي ۱۰ دقيقهاي مراسم شهرداري در ايوان شمس گرچه مجري نبودم و در بخشي بازي كردم، سه ميليون تومان گرفتم اما در شهرستانها كمتر از يك ميليون. اصلاً به زحمت سفرش نميارزد.»
مجري و بازيگر برنامهي «خنده بازار» يك بار براي اجرا در رفسنجان يك ميليون و ۲۰۰ هزار تومان براي ۱۰ دقيقه اجرا گرفته و حالا هم يكي از شركتهاي صوتي و تصويري براي اجراي شش شب در تهران و شهرستان او را دعوت كرده كه در اين اجراهاي دقيقهاي جمعاً ۱۰ ميليون تومان دست او را خواهد گرفت.
يك ميليون در تهران، دو ميليون در شهرستان
سيروس حسيني فر اين روزها حضور چشمگير در جام جم و شبكه سه سيما دارد اما از آنهاست كه حقوق سه چهار ميليوني سازمان كفاف زندگياش را نميدهد. با اينكه ميگويد براي يك ساعت تقليد صدا و اجراي برنامهها حدودسه ميليون ميگيرد، اما معتقد است قيمتش متعادل است تا همه بتوانند سراغش بيايند! او كه به «بمب خنده» معروف است در اين باره بيان كرد: «بيشتر براي ارگانها وسازمانهاي دولتي برنامه اجرا ميكنم. براي جشنهاي عروسي زياد دعوت ميشوم اما رد مي كنم. قيمتم در تهران يك و نيم ميليون تا يك ميليون و ۷۰۰ هزار تومان است و در شهرستانها از دو ونيم تا دو و ۷۰۰ البته اگر قرارداد را شخصاً ببندم، ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان هم به اين مبالغ اضافه ميشود.»
۱۵ ميليون درآمد در روز!
حسن ريوندي مقلد صدا اگر در روز چهار بار سر برنامه برود، به قراري مظنه بيش از ۱۵ ميليون تومان در روز كاسب است. البته ميگويد هميشه اوضاع بر اين منوال نيست، مثلا در دو ماه محرم و صفر از اين تعداد اجراها خبري نيست. شومن معروف اين روزهاي صداوسيما و برنامههاي خصوصي در گفتوگويي اعلام كرد كه در سال به طور ميانگين ۶۰۰ اجرا دارد. البته او ادعا ميكند از دست كسي پول نميگيرد و برادرش مدير برنامههاي او است: «هر وقت پول لازم داشته باشم، ميگم برام ميريزه!»
ريوندي ۲۵ سال است در سازمان كار مي كند؛ همزمان با سالهايي كه فرمت «جُنگ» در اجراها رايج شد و گاهي مجريها روزي ۱۰ اجرا هم ميرفتند. در اين ميان مجريان مجبور بودند از آمبولانس براي عبور از ترافيك خيابانها و رسيدن به همه اجراهايشان در طول روز استفاده كنند. ريوندي گرانترين هنرمند تقليد صداست اما خودش معتقداست حميد ماهي صفت از او گرانتر است. البته ماهي صفت، جوكر معروف هيچگاه كارمند صداوسيما نبوده و با اين اوصاف مي توان ريوندي را همچنان يكي از قيمت بالاهاي صداوسيما در اجراهاي خارج از سازمان دانست.
۳۰ ميليونيها
روزنامه «هفت صبح» دستمزد رامبد جوان براي حضور در «خندوانه» را به نقل از منبعي آگاه ۳۰ ميليون تومان براي هر شب اجرا اعلام كرده است. گويا اين مبلغ جمع دستمزد او از تلويزيون و نيز پولي است كه حاميان مالي برنامه براي توليد «خندوانه» وسط گذاشته اند. در واقع بخش عمده اين پول توسط حاميان مالي برنامه به رامبد جوان پرداخت مي شود. كه رامبد جوان اين خبر را تكذيب كرد پيش از اين ميزان دريافتي مهران مديري از «دورهمي» ۳۰ ميليون عنوان شده بود اما هاشم رضايت يكي از تهيه كنندگان برنامه اين طور واكنش نشان داده بود كه هيچ وقت مهران مديري ۳۰ ميليون تومان دريافت نميكند