مقاومتي نيوز/ در سال‌هاي اخير با افزايش روز افزون شمار خودروها و مشكلات ايجاد شده در زمينه آلودگي هوا، مصرف بالاي بنزين و ترافيك در كلان شهرها، بحث اسقاط خودروهاي فرسوده به‌صورت جدي مطرح شده است.

حتي اگر مصرف بالاي بنزين و ترافيك نيز در نظر گرفته نشود، چالش آلودگي هوا موجب مي شود هر ساله بر اساس آمار ۳۰۰۰ نفر در پايتخت جان خود را از دست بدهند.

اسقاط خودروهاي فرسوده تاثيرات قابل توجهي در حوزه هاي مختلف صنعتي، اجتماعي و اقتصادي دارد كه از جمله مهمترين آن ها مي توان موارد زير را بر شمرد:

كاهش آلودگي هواي كلان شهرها

بر اساس گزارش سياهه انتشار هواي شهر تهران كه در سال ۹۵ توسط شركت كنترل كيفيت هواي شهر تهران منتشر شد، ۸۵ درصد آلودگي هواي شهر تهران را وسايل نقليه تشكيل مي دهند. بر اساس گزارش منتشره معضل اصلي آلودگي هواي شهر تهران آلاينده ذرات معلق است كه منبع ۷۰ درصد آن وسايل نقليه هستند.

مهمترين منابع توليد ذرات معلق نيز، كاميون ها، اتوبوس هاي فرسوده و موتور سيكلت هاي كاربراتوري هستند (۶۴ درصد ذرات معلق را اين سه وسيله نقليه توليد مي نمايند.) همچنين منبع ۹۸ درصد مونوكسيد كربن توليد شده، وسايل نقليه هستند كه عمده منابع توليد كننده آن ها خودروهاي سواري فرسوده هستند. از همين رو خروج وسايل نقليه فرسوده از چرخه حمل و نقل تاثير به سزايي در مديريت آلودگي هواي شهر تهران دارد.

 

توسعه بازار صنايع خودروسازي

در صورت اسقاط تمامي خودروهاي فرسوده به صورت ساليانه، خودروسازان حدود سه ميليون خودرو تا سال ۱۴۰۴ خواهند فروخت.

لازم به ذكر است در حال حاضر سالانه حدود ۳۰۰ هزار خودرو اسقاط مي‌شوند. در صورتيكه روند اسقاط افزايش يابد، خودروسازان به طور ميانگين سالانه بيش از 330 هزار دستگاه بيش از حالت فعلي خودرو خواهند فروخت.

يكي از مهمترين پارامترهاي توسعه صنعتي بازار مصرف است و تاكنون صنايع خودروسازي يكي از دلايل عدم سرمايه گذاري جدي در تحقيق و توسعه و طراحي و توليد پلت فرم را كمبود بازار داخلي عنوان كرده اند.

كاهش مصرف سوخت

با توجه به مصرف بالاي خودروهاي فرسوده به ازاي اسقاط هر ۱۰۰ هزار خودرو فرسوده، بين ۱۵۰-۲۰۰ ميليون ليتر بنزين در سال صرفه جويي خواهد شد.

همانطور كه در ادامه ذكر مي شود، تا سال  1404 لازم است ساليانه بيش از 1.4 ميليون خودرو از چرخه خارج شوند و اين به معني صرفه جويي سالانه 2.1 تا 2.8 ميليارد ليتر بنزين در سال خواهد بود.

نقش قانون «اسقاط در برابر واردات» بر افزايش اسقاط خودروهاي فرسوده

سال ۸۷ با توجه به محدود بودن منابع دولتي و عدم امكان تامين تسهيلات لازم براي اسقاط از اين محل، دولت با تصويب قانون اسقاط در برابر واردات خودرو، وظيفه اسقاط را از طريق الزام واردكنندگان به خريداري گواهي اسقاط از مراكز اسقاط، بر عهده واردكنندگان گذاشت.

به اين ترتيب گواهي اسقاط ارزشي حدود ۲.۵ ميليون تومان پيدا كرده و امكان خريد خودروهاي فرسوده از سوي مراكز اسقاط با قيمتي حدود ۲.۵ ميليون تومان فراهم و موجب افزايش انگيزه مردم براي فروش خودروهاي فرسوده به مراكز اسقاط شد. به اين ترتيب آمار اسقاط از ۶۷.۳۳۵ برگه گواهي در سال ۹۲ به ۳۱۱.۹۵۰ برگه گواهي در سال ۹۳ افزايش يافت.

طبق آمار، حدود يك ۱.۳۵۰ ميليون دستگاه خودرو فرسوده در كشور وجود دارد و سالانه ۲۰۰ هزار خودرو به تعداد اين خودروها افزوده مي شود.

بر اساس نمودار زير، تقاضاي گواهي اسقاط بايد تا سال ۱۴۰۴ به ۱.۴ ميليون  برگه گواهي (4 برابر حالت فعلي) برسد تا  تمامي خودروهايي كه ساليانه وارد سن فرسودگي شده و تمامي خودروهاي فرسوده موجود، اسقاط شوند.

لزوم توسعه تقاضاي گواهي اسقاط

توليدكنندگان و واردكنندگان به عنوان خريداران بالقوه گواهي اسقاط بر شمرده مي شوند. تجربه هاي گذشته نشان مي دهد دولت نمي تواند منابع مالي لازم براي ۱.۴ ميليون گواهي اسقاط را فراهم نمايد و به علت محدوديت منابع دولتي، در صورت تصويب طرح هايي مشابه، اقدامات انجام شده با شكست مواجه خواهد شد.

الزام توليدكنندگان خودرو به اسقاط خودروي فرسوده ديگر راه توسعه تقاضاي گواهي اسقاط خودرو است. بنابراين در راستاي حمايت دولت از خودروسازان، مجلس مي تواند خودروسازان را به نحوي ملزم به ارائه گواهي اسقاط نمايد كه هم به خودروسازان فشار وارد نشود و هم اينكه ابزار رشدي براي ارتقاي تكنولوژي سوخت محصولات خودروسازان باشد.

ديگر مسير توسعه تقاضاي گواهي اسقاط از طريق واردكنندگان خودرو است. بدون شك با افزايش تعرفه هاي واردات خودرو مصوبه اسقاط نيز تحت تاثير قرار مي گيرد. بنابراين لازم است دولت به فكر مصوبه جديدي باشد و اسقاط خودروي فرسوده را به واردات كالا يا محصول ديگري وابسته كند.