تین نیوز

اگر دو شرکت هواپیمایی امارات و شرکت هواپیمایی قطر توقف کنند، 20 سال دیگر به وضعیت فعلی آنها میرسیم.

به گزارش تین نیوز، غیر قابل باور است، هواپیمایی ملی ایران (هما) که نیم قرن پیش در جمع برترین شرکت های هواپیمایی جهان قرار داشت، اکنون در آرزوی دریافت قطعات هواپیما آن هم برای پرنده هایی با عمر چند ده سال به سر می برد.  

در این گزارش قصد داریم نگاهی گذرا داشته باشیم به وضعیت فعلی ناوگان هوایی ایران و قیاس آن با دو شرکت معتبر کشورهای همسایه.

شکی نیست که قیاس آماری صنعت هوانوردی کشور با شرکت های پنج ستاره ای همچون امارات و قطر موجب سر خوردگی و مایوس شدن دلسوزان این صنعت می شود، اما به ناچار و برای آنکه بدانیم کجای کار ایستاده ایم باید با واقعیت های روز روبرو شویم.

هواپیمایی قطر (Qatar Airways)

هواپیمایی قطر به عنوان شرکت حامل پرچم در تاریخ 22 نوامبر 1993 در دوحه افتتاح شد.

این شرکت هم اکنون به بیش از 150 مقصد در پنج قاره برنامه منظم پروازی دارد.

در سال های اخیر هواپیمایی قطر همواره در جمع ده شرکت هوایی برتر جهان قرار داشته است، تا جایی که در سال های 2011، 2012، 2015، 2017 و 2019 با رای اسکای ترکس (Skytrax) عنوان خط برتر هوایی سال را کسب کرده است.

ناوگان

میانگین سنی ناوگان قطر ایرویز حدودا پنج سال است که از این حیث یکی از جوان ترین ناوگان های هوایی در جهان به حساب می آید.

هواپیمایی قطر 205 فروند هواپیما در اختیار دارد که شامل مدل های مختلف هواپیماهای برد متوسط و برد بلند ایرباس و بوئینگ می شود.

بوئینگ 777 (Boeing 777-300ER) بیشترین تعداد هواپیمای فعال قطر ایرویز (52 فروند) را شامل می شود و تنها یک فروند ایرباس 321 (Airbus A321-200) در ناوگان این شرکت مورد استفاده قرار دارد.

فرودگاه بین المللی حمد واقع شده بر یک جزیره مصنوعی در شرق دوحه، هاب(مرکز فعالیت) اصلی قطر ایرویز است. فرودگاه دوحه به طور کامل با سرمایه خصوصی قطر ایرویز احداث شده است.

بیشتر بخوانید:

فرودگاه دوحه آماده میزبانی از جام جهانی

مقایسه ظرفیت، تعداد هواپیما و صندلی مسافری هواپیمایی ایران ایر، هواپیمایی ماهان، هواپیمایی امارات و هواپیمایی قطر

ردیف	نوع / تایپ هواپیما	تعداد صندلی	تعداد هواپیمای				ظرفیت صندلی				متوسط صندلی
			هما	ماهان	امارات	قطر	هما	ماهان	امارات	قطر
1	ایرباس A300-200	278	1				278
2	ایرباس A300-600	361	4				1444
3	ایرباس A300-600	280		14				3920
4	ایرباس A310-300	280	1				280
5	ایرباس A310-300	176/214		10				1950			195
6	ایرباس A319-100	167	2				334
7	ایرباس A320-200	180	2				360
8	ایرباس A321-200	230	1				230
9	ایرباس A330-200	238	2				476
10	ایرباس A320-200	132/144				29				4002	138
11	ایرباس A321-200	182				1				182
12	ایرباس A320-200	132/144				29				4002	138
13	ایرباس A330-200	260				6				1560
14	ایرباس A330-300	305				8				2800
15	ایرباس A340-300	291/299		4				1180			295
16	ایرباس A340-600	308	7				2156
17	ایرباس A350-900	283				34				9622
18	ایرباس A350-1000	327				19				6213
19	ایرباس A380	517				10				5170
20	ایرباس A380	491/519/615			119				64379		541
21	بوئینگ 400-747	460		2				920
22	بوئینگ 8-787	254				30				7620
23	بوئینگ 9-787	311				7				2177
24	بوئینگ 777-200LR	27​2/276				9				2466	274
25	بوئینگ 777-200LR	302			10				3020
26	بوئینگ 777-300ER	412/358/354				52				19448	374
27	بوئینگ 777-300ER	354/428			135				52785		391
28	فوکر	104	3				312
29	ای تی آر- ATR	68	13				884
30	BAE - 146	100		17				1700
	جمع		29	54	264	205	6754	9670	120184	65262
نکته: 1- تعداد و ظرفیت هواپیماهای در حال تعمیر و منتظر قطعه یدکی در آمار فوق منظور شده است. 2- در مواردی که تعداد صندلی در یک نوع تایپ هواپیما متفاوت بوده، میانگین منظور شده است. لذا در این موارد ظرفیت صندلی تقریبی است.

هواپیمایی امارات (Fly Emirates)

شرکت هواپیمایی امارات با مالکیت 264 فروند هواپیمای مسافری، بزرگترین ناوگان هوایی خاورمیانه را در اختیار دارد. این شرکت در تاریخ 25 مارس 1985 در شهر دبی تاسیس شد.

در حال حاضر هواپیمایی امارات به 158 مقصد پروازی در سرتاسر دنیا پرواز دارد.

هواپیمایی امارات نیز یکی دیگر از شرکت های پنج ستاره هواپیمایی در همسایگی ایران است.  

ناوگان

میانگین سنی ناوگان امارات 9 سال است.

ناوگان امارات شامل دو مدل ایرباس ۳۸۰ و بوئینگ 777 است، به گونه ای که این شرکت بزرگترین بهره بردار این دو مدل هواپیما در جهان محسوب می شود.

لازم به ذکر است این شرکت تعداد 195 فروند هواپیما از مدل های بوئینگ 777x، بوئینگ 787 دریم لاینر و ایرباس 350 را در دست سفارش دارد که تحویل آن ها از سال 2024 آغاز خواهد شد.

هواپیمایی ملی ایران (هما) - Iran Air

شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران که قبل از انقلاب با نام هواپیمایی ملی ایران شناخته می شد، با سابقه ترین شرکت هواپیمایی کشور است.

ایران ایر روز 5 اسفند سال 1340 شمسی با ادغام دو شرکت ایرانیان ایرویز و پرشین ایر سرویس تاسیس شد.

در سال های منتهی به انقلاب، این شرکت با بهره گیری از ناوگانی بسیار مجهز به مقاصد متعددی در سرتاسر دنیا پرواز داشت، به گونه ای که از فرودگاه مهرآباد (مقر اصلی هما) به آمریکای شمالی، اروپا و شرق آسیا پرواز های منظم روزانه برقرار بود.

اما در طول دهه های گذشته؛ تحریم های گسترده آمریکا و اتحادیه اروپا علیه صنعت هوانوردی کشور باعث تضعیف هر چه بیشتر ایران ایر شده، تا جایی که امروزه این شرکت نه تنها جایگاه و اعتبار جهانی خود را از دست داده، بلکه با کمی ارفاق به سختی می توانیم ایران ایر را در جمع شرکت های هواپیمایی درجه دو خاورمیانه قرار دهیم.

ناوگان

عصر طلایی ایران ایر در دهه 70 میلادی با پرواز بوئینگ 747 رقم خورد و فرودگاه مهرآباد تهران مبدا پروازی ملکه آسمان ها (بوئینگ 747) به آمریکای شمالی بود.

بیشتر بخوانید:

داستان کمپانی بوئینگ از تولید تک هواپیما تا تبدیل شدن به غول فضایی/ قسمت سوم

اما امروزه دیگر خبری از پرواز پرنده های مدرن هما نیست، به نحوی که هما برای پرواز هواپیماهای با عمر بالا در جستجوی دور زدن تحریم ها و تهیه قطعات است.

عمده ناوگان هما در حال حاضر هواپیماهای قدیمی ایرباس هستند، پس از امضای برجام، ایران ایر توانست دو فروند جت ایرباس برد بلند A330 و یک فروند ایرباس برد متوسط A321 خریداری کند.

همچنین در سال های اخیر، هما توانسته است تعدادی هواپیمای برد کوتاه ای تی آر (ATR) را خریداری کند که البته در حال حاضر اکثر این شاپرک ها به علت نبود قطعات زمینگیر هستند.

در ضمن پروازهای معدود هفتگی به چند شهر اروپایی (لندن و پاریس) برقرار می شود که متاسفانه به علت تحریم بنزین از سوی اتحادیه اروپا، هواپیما در ایستگاه پروازی ارومیه بنزین زده، سپس راهی اروپا می شود. پرواز های اروپایی هما بعضا با ایرباس قدیمی A310 انجام می گیرد.

هواپیمایی ماهان - Mahan Air

هواپیمایی ماهان به عنوان اولین شرکت خصوصی در صنعت حمل و نقل در سال 1371 در کرمان تاسیس شد. این شرکت در حال حاضر مجهز ترین ناوگان هوایی کشور را در اختیار دارد.

این شرکت به مقاصد متعدد داخلی و بین المللی پرواز دارد. البته به علت تحریم های گسترده بین المللی علیه این شرکت، هم اکنون پروازهای خارجی ماهان محدود به روسیه، چین، تایلند و چند کشور همسایه می شود.

ناوگان

ناوگان هواپیمایی ماهان شامل جت های برد بلند، برد متوسط و پرنده های کوتاه برد ساخت انگلستان است.

این شرکت در سال های اخیر توانسته است چندین فروند جت های مدرن ایرباس A340 را وارد ناوگان پروازی کند.

در مقاطعی از سال هواپیمایی ماهان از بوئینگ 747 در مسیر های پر مسافر مانند تهران - مشهد استفاده می کند.

در حالی صنعت هوانوردی کشور با بحران های متعدد روبرو است که در پنج سال گذشته 2 شرکت هواپیمایی جدید فعالیت خود را آغاز کرده اند و در حال حاضر 19 شرکت هواپیمایی فعال در کشور وجود دارد.

شرکت هایی که بدون پشتوانه مالی مطمئن و با لابی گری تاسیس می شوند تا هواپیماهای ما قبل تاریخ را وارد ناوگان هوایی کشور کنند.

ما در حالی دوران پسا کووید را پشت سر می گذاریم که نسل جدید جت های ما فوق صوت به زودی بر فراز قاره ها پرواز خواهند کرد. پرنده هایی که سرعت آنها دو برابر جت های مسافری امروزی است و در کمترین حد ممکن کربن تولید می کنند.

بیشتر بخوانید:

هواپیمای ما فوق صوت آمریکایی، پر سرعت ترین هواپیمای جهان

هوانوردی جهان در حال ورود به عصر جدید است و ما مفتخریم به وارد کردن هواپیما با عمر بیش از 30 سال.

از طرفی دیگر طرح های توسعه فرودگاهی (توسعه سطوح پروازی و ساخت ترمینال های جدید) در کشور بدون اسناد بالادستی به مرحله اجرا در می آیند، در حالی که هواپیمایی برای پرواز به این فرودگاه ها وجود ندارد و ظرفیت های ایجاد شده عملا بلا استفاده مانده اند.  

در طول سال های اخیر، اخبار متناقضی از تعداد هواپیمای مورد نیاز کشور برای تجهیز ناوگان هوایی به گوش می رسد. از 360 فروند گرفته تا بیش از 500 فروند، آمار در هم و ناهمگونی است که در مورد نیاز صنعت هوانوردی کشور در دهه های آتی ذکر شده است.

در خوشبینانه ترین حالت اگر سالانه 25 فروند هواپیما (برد بلند، برد متوسط و برد کوتاه) تحویل بگیریم، حداقل 15 سال طول می کشد که به وضعیت فعلی رقبا برسیم، این در حالی است که کشورهای منطقه ده ها فروند هواپیما سفارش داده اند و به خاطر گل روی ما توقف نمی کنند.    

متاسفانه عقب ماندگی صنعت هوانوردی به حدی رسیده است که با فرض برداشته شدن تحریم ها و گشایش های مالی برای خرید هواپیما، می بایست از کشورهای همسایه (امارت و قطر) درخواست کنیم تا دست از خرید هواپیما بکشند تا ما حدودا 20 سال دیگر به وضعیت فعلی آنها برسیم.

امید است که مسئولان عالی رتبه و دلسوزان صنعت هوانوردی کشور بدون در نظر گرفتن مسایل حزبی و سیاسی، چاره ای بی اندیشند تا هوانوردی ایران از فروپاشی مطلق نجات پیدا کند.