آغاز موج اعتراضات در سوریه

۱۵ مارس ۲۰۱۱: در شهر درعا در جنوب غرب سوریه، نیروهای امنیتی گروهی از جوانان را به اتهام «کشیدن نقاشی‌های ضدحکومتی با اسپری روی دیوار مدرسه‌» دستگیر کردند. این کار اعتراضاتی را در سطح شهر در پی داشت؛ معترضان به خیابان‌ها آمدند و در واکنش نیروهای امنیتی نیز به روی معترضان آتش گشودند و چهار تن از آنها را کشتند. گفته می‌شود این اولین اعتراض ضدحکومتی بود و چهار قربانی آن نیز اولین قربانیان قیامی بودند که به جنگی هفت ساله و ویرانگر تبدیل شد.

۲۸ مارس ۲۰۱۱: اعتراضات در درعا و سرکوبهای نیروهای امنیتی برای چند روز ادامه یافت. دست‌کم ۶۰ نفر از معترضان زندانی شدند و اعتراضات به دیگر شهرهای سوریه نیز گسترش یافت. به تدریج برخی از مخالفان به سمت مبارزۀ مسلحانه رفتند.

۴ ژوئن ۲۰۱۱: نیروهای دولتی در شهر «جسر شغور» در استان ادلب عملیاتی را علیه مخالفان با نام مبارزه با تروریستها آغاز کردند که در جریان آن شماری از معترضان و مخالفان کشته شدند. پس از آن در ۶ ژوئن تلویزیون دولتی سوریه اعلام کرد که مخالفان مسلح در این شهر به نیروهای دولتی حمله کرده و ۲۰ پلیس را کشته‌اند. بنا بر گزارش‌های دولتی تا ساعات پایانی این روز به بسیاری از ایستگاههای پلیس حمله و در مجموع ۱۲۰ پلیس کشته شدند.

بیشتر بخوانید:جنگ داخلی سوریه هفت ساله شد

اعتراضات، جنگ داخلی می‌شود

۲۹ ژوئیه ۲۰۱۱: گروهی از مخالفان مسلح بشار اسد، ارتش آزاد سوریه (FSA) را تشکیل دادند. این گروه قبل از آنکه سلفی‌ها و جهادی‌ها وارد بازی شوند، اصلی‌ترین گروه مسلح مخالف بشار اسد محسوب می‌شد. اعضای ارتش آزاد سوریه را در ابتدا عمدتا مقامات نظامی جدا شده از رژیم بشار اسد و همچنین افرادی با دیدگاههای ملی‌گرایانه و دموکراتیک تشکیل می‌دادند.

۱۸ اوت ۲۰۱۱: باراک اوباما، رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا در واکنش به سرکوبهای گسترده در سوریه از بشار اسد خواست تا استعفا دهد. او همچنین دستور داد تا تمام دارایی‌های دولت سوریه در آمریکا مسدود شود.

۲۶ فوریه ۲۰۱۲: در واکنش به جنگ داخلی سوریه، بشار اسد همه‌پرسی پیش‌نویس قانون اساسی جدید این کشور را برگزار کرد. او اعلام کرد که بیش از ۸۹ درصد از رأی دهندگان با این پیش‌نویس موافقت کرده‌اند. قانون اساسی جدید مدت زمامداری را برای هر رئیس جمهور به دو دورۀ هفت ساله محدود و همچنین ماده ۸ را که اعلام می‌کرد حزب بعث رهبری دولت و جامعه را در دست دارد، حذف کرد.

۱۷ ژوئیه ۲۰۱۲: ارتش آزاد سوریه نبرد دمشق را آغاز کرد. اگرچه درنهایت بشار اسد توانست کنترل بر دمشق را حفظ کند اما حومۀ این شهر بویژه منطقۀ غوطه شرقی به دست مخالفان افتاد. به این ترتیب این منطقۀ سرسبز که پیش‌تر با باغ‌ها و تفریگاههایش، میزبان مردم در تعطیلات آخر هفته بود تحت بمباران شدید هواپیماهای دولتی و بارش خمپاره‌ها قرار گرفت و از اوایل سال ۲۰۱۳ میلادی نیز به محاصرۀ کامل نیروهای دولت سوریه درآمد.

۱۹ ژوئیه ۲۰۱۲: درگیری‌ها به شهر حلب، دومین شهر بزرگ سوریه و از مراکز مهم تجاری این کشور گسترش یافت.

۱۹ مارس ۲۰۱۳: استفاده از گاز اعصاب سارین در بمباران شهر «خان عسل» در شمال‌غرب سوریه دست‌کم ۲۶ کشته بر جای گذاشت که حدود نیمی از قربانیانش سربازان دولتی بودند. تحقیقات سازمان ملل استفاده از گاز سارین در این منطقه را تأیید کرد اما نتوانست تعیین کند که کدام طرف از آن استفاده کرده است. دولت سوریه و مخالفان دولت، یکدیگر را به استفاده از این گاز سمی متهم می‌کردند.

دسامبر ۲۰۱۲: دولت اسلامی در عراق و شام اعلام موجودیت کرد.

به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید

ورود ایران و حزب‌الله به جنگ داخلی سوریه

۳۰ آوریل ۲۰۱۳: حسن نصرالله، رهبر حزب الله لبنان برای کمک به دولت بشار اسد وارد عمل شد. ایران نیز به متحد اصلی بشار اسد در منطقه تبدیل شد.

۵ ژوئن ۲۰۱۳: شهر استراتژیک قصیر در غرب سوریه در مرز لبنان، پس از هجده ماه درگیری بار دیگر به کنترل دولت سوریه درآمد. نیروهای حزب الله ارتش سوریه را در بازپس‌گیری این شهر همراهی کردند.

۲۱ اوت ۲۰۱۳: در حومۀ دمشق در منطقۀ تحت کنترل شورشیان، حملۀ دیگری با گاز سارین و به مراتب مرگبارتر از حمله «خان عسل» روی داد که صدها کشته برجای گذاشت. کارشناسان سازمان ملل اعلام کردند که موشکهای زمین به زمین حامل گاز سارین در زمانی که مردم خواب بودند، مناطق مسکونی را هدف قرار داده‌اند. ایالات متحده آمریکا و دیگر کشورها بشار اسد را به دلیل انجام این حملات محکوم کردند.

باراک اوباما، رئیس جمهوری وقت آمریکا هشدار داد که استفاده از سلاح‌های شیمیایی عبور از «خط قرمز» است و چنانچه دولت سوریه از این سلاح‌ها استفاده کند، پیامدهای بسیار شدیدی در انتظار این رژیم خواهد بود؛ از جمله اینکه او در موضوع استفاده از گزینۀ نظامی در قبال سوریه بازنگری خواهد کرد. با این وجود یکسال بعد دستکم دو حملۀ دیگر با گازهای شیمیایی در سوریه به وقوع پیوست که محکومیت بین‌المللی را در پی داشت.

۳۱ اوت ۲۰۱۳: باراک اوباما از کنگره خواست که مجوز حملات هوایی علیه دولت سوریه را صادر کند اما جمهوریخواهان که اکثریت کنگره آمریکا را در اختیار داشتند، با این درخواست مخالفت کردند.

۲۷ سپتامبر ۲۰۱۳: شورای امنیت سازمان ملل اعلام کرد چنانچه سوریه انبارهای تسلیحات شیمیایی خود را از بین نبرد، از نیروی نظامی علیه این کشور استفاده خواهد کرد. در نیمۀ اکتبر دولت سوریه کنوانسیون بین‌المللی منع جنگ‌افزارهای شیمیایی را امضا کرد. این کنوانسیون تولید، انبار و استفاده از سلاح‌های شیمیایی را ممنوع می‌کرد.

قدرت‌نمایی داعش: آمریکا و اروپا وارد میدان می‌شوند

۱۴ ژانویه ۲۰۱۴: نیروهای داعش پس از نبردی شدید با مخالفان دولت بشار اسد، کنترل شهر رقه در شمال سوریه را به دست آوردند. داعش در پایان ماه ژوئن رسما خلافت بر مناطق تحت اشغال خود در سوریه و عراق را اعلام کرد.

۳ ژوئن ۲۰۱۴: بشار اسد در مناطق تحت کنترل دولت سوریه نخستین انتخابات ریاست جمهوری این کشور با حضور بیش از یک نامزد را برگزار کرد. او درنهایت اعلام کرد که برای سومین بار به عنوان رئیس جمهوری سوریه انتخاب شده است.

۲۳ ژوئن ۲۰۱۴: سازمان منع سلاح‌های شیمیایی (OPCW) اعلام کرد که تمام سلاح‌های شیمیایی دولت سوریه را نابود کرده است. با این وجود مخالفان دولت اعلام کردند که رژیم اسد همچنان سلاح‌های شیمیایی دیگری دارد که آنها را مخفی کرده است.

۲۳ سپتامبر ۲۰۱۴: ایالات متحده آمریکا حملات هوایی محدود علیه نیروهای داعش در سوریه را آغاز کرد.

ادلب پایگاه اصلی شورشیان می‌شود

۲۴ مارس ۲۰۱۵: شهر ادلب، مرکز استان ادلب تحت کنترل گروه جبهه النصرت (شاخه القاعده)، تحت حمایت عربستان سعودی درآمد. با سقوط این شهر، به تدریج دیگر شهرهای این استان از جمله شهرهای استراتژیک جسرالشغور و اریحا نیز به کنترل اسلامگرایان افراطی درآمدند.

۲۱ مه ۲۰۱۵: داعش شهر باستانی پالمیرا را تصرف کرد. اگرچه این شهر سرانجام در ۲۷ مارس ۲۰۱۶ به کنترل نیروهای ارتش سوریه درآمد اما داعش بار دیگر توانست ۹ ماه بعد در دسامبر ۲۰۱۶ وارد پالمیرا شود.

۲۵ مه ۲۰۱۵: شماری از مخالفان بشار اسد به میزبانی نورسلطان نظربایف در آستانه، پایتخت قزاقستان جمع شدند. اولین و دومین دور این مذاکرات که در اکتبر همان سال برگزار شد، بدون نتیجه‌ای ثمربخش پایان یافت. از اواسط دسامبر سال ۲۰۱۶ میلادی ولادیمیر پوتین و رجب طیب اردوغان نیز موافقت کردند که آستانه به محل جدید مذاکرات صلح سوریه تبدیل شود.

۷ اوت ۲۰۱۵: شورای امنیت سازمان ملل به کارشناسان خود همچنین کارشناسان سازمان منع سلاح‌های شیمیایی اجازه داد تا به بررسی گزارش‌های جدیدی بپردازند که از استفادۀ دوبارۀ رژیم اسد از سلاح‌های شیمیایی سخن می‌گفتند. این بار بشار اسد مظنون به استفادۀ مکرر از گاز کلر در مناطق غیرنظامی تحت کنترل شورشیان بود.

ورود مستقیم روسیه به جنگ داخلی سوریه

۳۰ سپتامبر ۲۰۱۵: روسیه که تا این زمان تنها به ارائه کمکهای نظامی به دولت اسد می‌پرداخت، بطور جدی وارد جنگ شد. نیروی هوایی روسیه حملات بی‌سابقه‌ای را علیه مخالفان بشار اسد به اجرا گذاشت و متهم شد که عمدا اهدافی غیرنظامی از جمله بیمارستان‌ها را بمباران کرده است. به این ترتیب به کمک روسیه، رژیم بشار اسد که در آستانۀ فروپاشی بود موفق به تصاحب سرزمین‌های بیشتری شد و سرنوشت جنگ داخلی پس از حدود چهار و نیم سال به نفع رژیم اسد تغییر کرد.

۲۶ ژوئن ۲۰۱۶: پس از چهار ماه نبرد سختِ نیروهای داعش با مبارزان کرد که تحت حمایت هواپیماهای ائتلاف بین‌المللی به رهبری آمریکا بودند، سرانجام داعش از شهر کوبانی در مرز ترکیه و سوریه بیرون رانده شد.

۲۹ ژوئیه ۲۰۱۶: اسلامگرایان «جبهه النصره» که شاخۀ القاعده در سوریه محسوب می‌شوند نام خود را به «جبهه فتح شام» تغییر داده و از القاعده جدا شدند.

۲۴ اوت ۲۰۱۶: ترکیه عملیات «سپر فرات» را در استان حلب علیه داعش و همچنین کردهای عضو «ی پ گ» (YPG) به اجرا گذاشت.
کارشناسان سازمان ملل و سازمان منع سلاح‌های شیمیایی نیز مشترکا اعلام کردند که ارتش سوریه از گاز کلر در سه حملۀ جداگانه علیه مخالفان استفاده کرده است. بر اساس گزارش آنها نیروهای داعش نیز از گاز خردل استفاده کرده بودند.

۵ نوامبر ۲۰۱۶: نیروهای کرد و عرب تحت حمایت ائتلاف بین‌المللی عملیات بازپس گیری رقه، پایتخت داعش در سوریه را آغاز کردند. همزمان با آن، عملیات آزادسازی موصل در عراق نیز انجام شد.

۲۲ دسامبر ۲۰۱۶: رژیم بشار اسد سرانجام با حمایت دو متحد اصلی خود یعنی ایران و سوریه از بازپس گیری کامل حلب خبر داد.

۳۰ دسامبر ۲۰۱۶: بر اساس توافقی که با حمایت روسیه و ترکیه و در غیاب آمریکا منعقد شد، آتش بس به اجرا گذاشته شد.

مذاکرات آستانه: تشکیل مناطق کاهش تنش

۲۳ ژانویه ۲۰۱۷: در مذاکرات بین‌المللی آستانه تحت حمایت ایران و ترکیه و روسیه، هیاتی از مخالفان دولت بشار اسد متشکل از ۱۲ نماینده مذاکراتِ غیرمستقیم با هیاتی از نمایندگانِ بشار اسد را آغاز کردند. در پایان این مذاکرات دو روزه، بر سر ایجاد تشکلی با هدف اجرای قطعنامۀ آتش بس شورای امنیت سازمان ملل توافق شد.

۲۸ فوریه ۲۰۱۷: چین و روسیه قطعنامۀ جدید شورای امنیت سازمان ملل برای تحریم دولت سوریه در واکنش به استفاده از سلاح‌های شیمیایی را وتو کردند.

۴ آوریل ۲۰۱۷: دست‌کم ۵۸ نفر در پی استفاده از گاز اعصاب در شهر «خان شیخون» در استان ادلب جان باختند. به گفتۀ شاهدان این حملات توسط هواپیماهای سوری یا روسی انجام شده است. مسکو و دمشق این اتهامات را رد کردند.

۶ آوریل ۲۰۱۷: آمریکا با ۵۹ موشک مواضعی متعلق به دولت بشار اسد از جمله یک پایگاه هوایی را در مرکز سوریه هدف قرار داد. دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا این کار را در راستای امنیت ملی آمریکا توجیه کرد.

۹ مارس ۲۰۱۷: دونالد ترامپ به عنوان بخشی از تلاش برای بازپس گیری شهر رقه از نیروهای داعش، برنامه‌های نظامی برای تجهیز کردهای «ی پ گ» (YPG) را تایید کرد؛ این حرکت خشم ترکیه را در پی داشت.

۷ ژوئیه ۲۰۱۷: دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین با برقراری آتش بس محدود در سه استان در جنوب غرب سوریه موافقت کردند.

۲۳ ژوئیه ۲۰۱۷: تنها یک روز پس از آنکه ارتش اعلام کرد که آتش بس در منطقه به اجرا گذاشته شده است، جنگنده‌های سوریه حومه‌های دمشق را بمباران کردند.

به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید

جهنم غوطه: جنگ ادامه دارد

۲۲ ژانویه ۲۰۱۸: دیده بان حقوق بشر سوریه مستقر در لندن ۲۱ مورد خفگی در شهر دوما واقع در غوطۀ شرقی را گزارش داد. مشاهدات ساکنان و منابع پزشکی از وقوع حمله‌ای دیگر این بار با گاز کلر خبر می‌داد. پیش از این در ۱۳ ژانویه نیز حمله مشابهی در حومۀ دوما گزارش شده بود.

۲۴ فوریه ۲۰۱۸: در پی تشدید بی سابقۀ حملات نیروهای دولت مرکزی سوریه به منطقۀ غوطۀ شرقی، شورای امنیت سازمان ملل متحد به اتفاق آرا با تصویب قطعنامه‌ای خواستار برقراری فوری و بدون تاخیر آتش‌بسی ۳۰ روزه در سراسر سوریه، با هدف رساندن کمک‌های بشردوستانه به مناطق درگیری شد. با وجود تصویب این قطعنامه، نیروهای بشار اسد و متحدانش همچنان به حملات خود به مواضع شورشیان در منطقۀ غوطه شرقی ادامه دادند.

تنها طی یکماه اخیر بیش از ۱۱۰۰ غیرنظامی در این منطقه کشته شده‌اند. بنا بر اعلام آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد حدود ۳۹۰ هزار نفر در غوطۀ شرقی در «جهنمی روز زمین» به سر می‌برند.