پايگاه خبري تحليلي انتخاب (Entekhab.ir) :
ايرنا: رييس سازمان زمينشناسي و اكتشافات معدني با بيان اينكه منشا گرد و غبار در كشور توسط اين سازمان تدوين شده، بيان كرد: ايران وارد يك دوره خشكسالي ۳۰ ساله شده كه ميشود گفت از حدود ۲۰ سال پيش شروع شده و اكنون آثار اين دوره خشكسالي را مشاهده ميكنيم.
«عليرضا شهيدي» در ميزگرد بررسي عوامل مؤثر بر افزايش ريزگردها كه در محل اين خبرگزاري برگزار شد، گفت: پيش از اين تا گرد و غباري بلندمي شد به طور كلي گفته ميشد منشأ خارجي دارد، اما در گرد و غبار اخير كه اكثر استانها را هم درگير كرد مشاهده شد قسمت اعظم گردوغبار موجود در هوا منشأ داخلي داشت.
وي ادامه داد: بررسيهاي ما نشان داد ۳۰ درصد گرد و غبار منشأ خارجي داشت و ۷۰ درصد ديگر منشأ داخلي دارد.
معاون وزير صنعت، معدن و تجارت گفت: نگاهي به تهران و مناطق حاشيه آن نشان ميدهد اطراف اين شهر را كانونهاي توليد گرد و غبار فراگرفته است، از فرودگاه امام خميني (ره) گرفته تا بخشهايي از شهريار و اين باعث ميشود گرد و غبار به راحتي بلند شده و زندگي مردم را تحت تأثير قرار دهد.
ايران وارد يك دوره خشكسالي ۳۰ ساله شده است
شهيدي اضافه كرد: تغييرات مربوط به اين چند سال اخير نيست، شايد بهتر اين است كه گفته شود تغييرات كنوني يكي دو دهه است كه آغاز شده است. ايران وارد يك دوره خشكسالي ۳۰ ساله شده كه ميشود گفت از حدود ۲۰ سال پيش شروع شده و اكنون آثار اين دوره خشكسالي را مشاهده ميكنيم.
رئيس سازمان زمينشناسي گفت: در گذشته برخيها تا مقداري بارندگي زياد ميشد ميگفتند «نه ما دوره خشكسالي بلندمدت نداريم و ترساليها اين نظريه را كه ايران در دوره خشكسالي ۳۰ ساله است را نقض ميكند»، در صورتي كه ميبينيم در برخي سالها يك مقدار بارندگيها بيشتر بوده اما اين دليل بر اين نيست كه دوره ترسالي آغاز شده باشد.
شهيدي ادامه داد: ما همچنان در سيكل خشكسالي قرار داريم و سال به سال هم اثرهاي اين خشكسالي بيشتر نمايان ميشود.
وي خاطرنشان كرد: از سال ۱۳۷۰ با توجه به افزايش بيشتر از حد مجاز استفاده از آبخوانها در كنار اين خشكسالي موجب شد تا يك فشاري به آبخوانها وارد شود و تراز منفي آب آنها از ۱۳۷۰ آغاز شد، از آن زمان تا سال ۱۳۷۸ كه جمعيت به ۶۰ ميليون نفر رسيد تراز منفي آبخوانها به منفي ۲۰ ميليارد متر مكعب رسيد.
ايران سال به سال در حال خشكتر شدن است
معاون وزير صنعت، معدن و تجارت گفت: در سال ۱۳۹۸ با جمعيت حدود ۸۰ ميليون نفري اين تراز منفي به حدود ۱۳۴ ميليارد متر مكعب رسيد و اين در حالي است كه مصرف ساليانه ۱۰۰ ميليارد مترمكعبي داريم و اين نشان از آن دارد كه ايران سال به سال در حال خشكتر شدن است.
شهيدي با بيان اينكه برخي از بعضي واژهها استفاده ميكنند كه درست نيست، افزود: مثل اينكه برخيها درباره «ورشكستگي آبي» صحبت كردند كه اين چنين چيزي اتفاق نيفتاده است و ما هنوز با مديريت درست منابع آبي- چه سطحي و چه زيرزميني- ميتوانيم اين دوره خشك را پشت سربگذاريم، هرچند پيشبينيها نشان ميدهد تا سال ۲۰۳۰ ايران جزو يكي از كشورهاي پرتنش آبي خواهد بود.
رئيس سازمان زمينشناسي افزود: در حال حاضر نيز اين تنش آبي در كشور ديده ميشود، گاهي اوقات شاهديم بين روستاها و شهرهاي مختلف تنش ايجاد ميشود هرچند موقتي است اما وجود دارد، يا اينكه در بحث انتقال آب كه كار درستي هم نيست و از يك حوضه آبريز به حوضه آبريز ديگر اين تنشها اتفاق ميافتد.
شهيدي گفت: انتقال آب بين حوضهاي به هيچ عنوان توصيه نميشود مگر براي شرب كه شايد توجيه داشته باشد، اما اين كه آب را براي مصارف كشاورزي از يك حوضه آبريز به حوضه آبريز ديگر انتقال دهيم با توجه به اينكه بازدهي كشاورزيمان خوب نيست، به معناي نابودي و هدر رفت آب است.
وي تصريح كرد: با اين دخالتي كه در حوضههاي آبريز انجام ميدهيم سبب ميشويم آن تعادلي كه در هزارههاي گذشته به وجود آمده بوده و هر جا با يك سيستمي پيش ميرفت، تغيير كند و اين انتقال سبب ميشود تغييرات كوتاهمدت و بلندمدت ايجاد شود كه درست نيست.
اين مقام مسئول بيانداشت: انتقال مصنوعي آب سبب ميشود كشاورز فكر كند آب زياد است و شروع به كاشت برنج ميكند و اين مسئله بعدها با بروز خشكسالي، بحرانزا خواهد بود.
رئيس سازمان زمينشناسي گفت: چرخه آب، چرخه پيچيدهاي است كه بهتازگي هم تغييرات اقليمي به آن اضافه شده است كه سبب شده كشورمان با توجه به اينكه بين ۶۰ تا ۶۵ درصد آن در اقليم خشك و نيمهخشك و بياباني قرار دارد، تغيير اقليم اثر خود را در اين زمينه نمايان كرده است.
شهيدي افزود: برخي كشورها در زمينه اين تغيير اقليم خوب عمل كردهاند، بهطور مثال پاكستان اعلام كرده كه تغيير اقليم روي اين كشور خيلي اثرگذار بوده و بر همين اساس تلاش دارد از فناوريهاي نوين روز استفاده كند، همچنين به دنبال استفاده از وامهاي جهاني است تا خسارات تغيير اقليم را به نوعي جبران كند.
وي اظهار داشت: اما در كشور هيچ سازمان و نهادي نيست كه محاسبه كند چه مقدار تغيير اقليم تأثيرگذار بوده است؟
معاون وزير صنعت ادامه داد: در كشورمان با وجود سازمانهاي تخصصي زياد اما هركدام به صورت جزايري جداگانه عمل ميكنند، در حالي كه نيازمند يك مديريت واحد هستيم.
وي افزود: البته در سيستم سازماني كشور سازمان مديريت بحران وجود دارد كه اغلب بايد در زمينه همه مخاطرات كه يكي همين آب ميتواند باشد و ريزگردها كه بحث اصلي است بايد به نوعي سياستگذاري كند، اما هنوز اين اجماع ايجاد نشده كه هر سازمان با سازمانهاي تخصصي ديگر يك سري كارها را به صورت تيمي انجام دهند.
رئيس سازمان زمينشناسي خاطرنشان كرد: بحرانهايي كه در ايران اتفاق ميافتند دو منشأ جوي و زميني دارند كه جويها مربوط به سازمان هواشناسي است و زمينيها هم مربوط به سازمان زمينشناسي، اما در عمل اين دو سازمان كه هر دو حاكميتي هم هستند زياد در برخي موارد ورود نميكنند.
شهيدي افزود: اين يك مشكل مديريتي است كه اميدواريم با حضور رئيس جديد سازمان مديريت بحران اين اتفاقها كمتر شده و بتوان به صورت متمركز در مخاطرات كارهاي بهتري انجام داد.
وي گفت: هر جا كه آب نباشد حيات نيست و حيات هم كه نباشد مكان و زيستگاهي هم نباشد و اين موجب شده كه برخي درباره آن صحبت كنند و آن بحث مهاجرت است و خالي شدن بخشهايي از كشور از سكنه است كه به لحاظ امنيتي هم ميتواند تاثيرهاي بدي داشته باشد.
در كل جهان مهاجرت ناشي از خشكسالي در حال اتفاق افتادن است
معاون وزير صنعت، معدن و تجارت افزود: شنيده شده از تعدادي از استانهاي شرقي و جنوبي كشور حدود ۶۰۰ هزار نفر مهاجرت داشتند به شمال، و در كل جهان هم مهاجرت به سمت شمال در حال اتفاق افتادن است و هرچه آب كمتر باشد زمين خشكتر خواهد شد و خشكتر شدن زمين باعث ميشود كه در گذشته اگر در قسمتي بادي ميوزيد حدود ۴۰ تا ۵۰ كيلومتر خاك بلندمي شد اما الآن با كوچكترين تغيير جوي خاك به هوا برخيزد.